اقش سۇندەتكە ءسۇيسىنىپ وتىر
امەريكالىق پەدياتريا اكادەمياسى (اپا) جاڭا تۋعان ۇلداردى سۇندەتكە وتىرعىزۋ تۋرالى كەڭەس بەرەدى. اكادەميا عالىمدارىنىڭ زەرتتەۋلەرىنشە، وپەراتسيادان كەلەر قاۋىپتەن پايداسى الدەقايدا كوپ ەكەن، دەپ جازادى امەريكانىڭ ءPedىatrىcs جۋرنالى.
امەريكالىق پەدياتريا اكادەمياسى (اپا) جاڭا تۋعان ۇلداردى سۇندەتكە وتىرعىزۋ تۋرالى كەڭەس بەرەدى. اكادەميا عالىمدارىنىڭ زەرتتەۋلەرىنشە، وپەراتسيادان كەلەر قاۋىپتەن پايداسى الدەقايدا كوپ ەكەن، دەپ جازادى امەريكانىڭ ءPedىatrىcs جۋرنالى.
جاپپاي سۇندەتكە وتىرعىزۋ تۋرالى اپا-نىڭ العاشقى كەڭەسى 1999 جىلى جاريالانعان كورىنەدى، بىراق ول كەزدە ناقتىلاماي ەكىۇشتىلاپ قانا بالالاردى سۇندەتكە وتىرعىزۋعا اقىل بەرىپتى. بۇدان بەس جىل بۇرىن ارنايى مامانداردان قۇرىلعان توپ اپا-نىڭ وسى ماسەلە بويىنشا تۇجىرىمىن تەكسەرگەن ەكەن. بۇلار وسى سالادا مىڭداعان زەرتتەۋلەر جاساپ، ناتيجەسىندە «بالانى ءسابي كەزىندە سۇندەتكە وتىرعىزعان دەنساۋلىققا پايدالى، ال بۇل وپەراتسيانىڭ كەرى اسەرى پايداسىنا قاراعاندا تۇككە تۇرمايدى» دەگەن عىلىمي تۇجىرىمعا كەلگەن.
سونىمەن، اپا سۇندەتكە وتىرعىزۋ تۋرالى كەڭەسىندە نە ايتادى دەيسىز عوي. بىرىنشىدەن، بالالىق شاقتا ءزار جولدارىندا ينفەكتسيانىڭ قوزۋىنا جول بەرمەيدى، جىنىس ورگانىنىڭ راك اۋرۋىنا جانە ۆيچ اۋرۋىنا شالدىعۋ قاۋپىن ازايتادى، ەسەيگەن كەزدە جىنىستىق قاتىناس ارقىلى تارالاتىن ادامنىڭ پاپيللوما ۆيرۋسىنا جانە باسقا ينفەكتسيالاردى جەڭۋگە كومەكتەسەدى. سونىمەن قاتار اپا ءوزىنىڭ كەڭەسىندە: «سۇندەتكە وتىرعىزۋ جىنىستىق قاتىناس قىزمەتىنە كەرى اسەرىن تيگىزبەيدى» دەپ اتاپ كورسەتەدى.
سۇندەتكە وتىرعىزعاننان كەيىن كەيبىر جاعدايلاردا ازداعان قيىندىقتار بولۋى مۇمكىن دەپ ەسكەرتەدى اپا، بىراق ونىڭ ءوزى وتە سيرەك بولادى. ول ءۇشىن تاجىريبەلى، سەنىمدى دارىگەرلەرگە عانا بالانى تاپسىرۋ كەرەك. ەگەر مەديتسينالىق پروتسەدۋرانى تاجىريبەلى دارىگەر، مەدبيكە نەمەسە مولدا سياقتى ءدىن قىزمەتكەرى اۋىرتپايتىن دارىلەردى پايدالانا وتىرىپ، ستەريلدىك، تازا جاعدايدا جاسايتىن بولسا، وندا ونىڭ كەرى اسەرى تۋرالى قاۋىپتەنۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ تۇسىندىرەدى اپا. مۇسىلمان ەلدەرىندە سۇندەتكە وتىرعىزۋ ءراسىمىن مەديتسينادان الىس اۋىلدىق مولدالاردىڭ جاساي بەرەتىنىن امەريكالىقتار قايدان ءبىلسىن. سوندىقتان پەدياتريا اكادەمياسىنىڭ ماماندارى سۇندەتتىڭ پايداسى تۋرالى، بالالاردى ءسابي كەزىندە سۇندەتكە وتىرعىزۋ كەرەكتىگى تۋرالى جەرلەستەرىنىڭ اراسىندا اقىرىنداپ ۇگىت جۇرگىزۋدە.
«ءبىز مۇنى مىندەتتى تۇردە جاساڭدار دەپ وتىرعان جوقپىز. الايدا بالالاردىڭ قامىن ويلايتىن اتا-انالارعا سۇندەتكە وتىرعىزۋدىڭ پايدالى ەكەندىگى تۋرالى فاكتىنى العا تارتىپ وتىرمىز» دەيدى Cedars-ءSىnaى (لوس-اندجەلەس) مەديتسينالىق ورتالىقتىڭ بالالار ۋرولوگى، دوكتور ەندريۋ فريدمان.
اپا-نىڭ ايتىپ وتىرعانىنا قارسى شىعىپ جاتقاندار دا بار. بۇل، ارينە، كەيبىر ءدىن جولىنداعىلاردىڭ جەكە كوزقاراستارىنا بايلانىستى. مامانداردىڭ پىكىرىنشە، اپا-نىڭ جاڭا مالىمدەمەسى ساقتاندىرۋ ساياساتىنا جانە اتا-انالاردىڭ وسى جولدى تاڭداۋىنا ىقپال ەتەدى، ءسويتىپ، اقش-تا جاپپاي سۇندەتكە وتىرعىزۋ باستالادى. ەندى امەريكالىقتارعا سۇندەت تويدى قالاي جاسايتىنىن قازاقتان ۇيرەنۋى كەرەك شىعار.
قايىرجان تورەجان
«ايقىن» گازەتى