جاڭاوزەندە تاعى دا ەل ەرەۋىلگە شىقتى. سەبەپ - سۇيىتىلعان گازدىڭ قىمباتتاۋى.
مۇناي مەن گازدىڭ ۇستىندە وتىرىپ گازدى قىمباتتاتۋ دەگەن قانداي ۇعىمعا سيادى؟

الدە بۇل تاعى دا، قاراپايىم حالىقتىڭ شىدامىن سىناۋ ما؟!.
بۇنداي كەلەڭسىزدىككە قر پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ بىردەن نازار اۋدارىپ، ۇكىمەتكە تاپسىرما بەردى.

“ۇكىمەتكە جاكاوزەندەگى جاعدايدى ەكونوميكالىق تۇرعىدان ەسكەرىپ، قۇقىقتىق جاعىنان تەز ارادا قاراستىرۋدى تاپسىردىم.
شەرۋگە شىققاندار قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزباۋى ءتيىس.
ازاماتتاردىڭ جەرگىلىكتى جانە ورتالىق بيلىك ورگاندارىنا تالابىن اشىق ايتۋعا قۇقى بار. بىراق بۇل زاڭعا، ناقتىراق ايتقاندا، بەيبىت شەرۋلەر تۋرالى زاڭعا سايكەس اتقارىلۋى ءتيىس” -دەپ مالىمدەدى.

“اق جول” پارتياسى فراكتسياسى وتكەن جىلى گازدىڭ، كومىردىڭ جانە ديزەل وتىندارىنىڭ قىمباتتاۋىنا قارسى دەپۋتاتتىق ساۋال جاساعان بولاتىن. بۇگىنگى ەرەۋىل كورسەتكەندەي، ۇكىمەت ودان دەر كەزىندە دۇرىس قورىتىندى شىعارماعان.

قر پرەمەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ر.سكليارعا دەپۋتات س. ەرۋباەۆ جولداعان “اق جول”فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىندا:
-پارتيامىزعا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر تۇكپىرىنەن كەلىپ تۇسكەن اۆتوگاز وتىنىڭ تاپشىلىعى جانە ونىڭ باعاسىنىڭ كۇرت ءوسۋى جونىندەگى شاعىمدارى وسى دەپۋتاتتىق ساۋالعا نەگىز بولدى. بۇعان دەيىن 50-60 تەڭگە تۇراتىن گاز، سوڭعى كەزدە 120-150 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى.

ءتىپتى، قويناۋى مۇناي مەن گازعا تولى اتىراۋدىڭ وزىندە، گازدىڭ باعاسى ءبىر تۇندە 95 تەڭگەدەن 110 تەڭگەگە دەيىن ءوستى. بۇنىڭ ءبارى گاز قوجايىندارىنىڭ قولدان ىستەپ وتىرعان ءىسى دەگەن ءسوز ەل اۋزىندا ءجۇر.-دەپ اتاپ كورسەتىلگەن ەدى.
-بيىلعى جىلدىڭ قازان ايىندا ديزەل وتىنىڭ تاپشىلىعىنا جانە باعاسىنىڭ وسۋىنە كۋا بولدىق. وسى جاعدايعا بايلانىستى، جۇرگىزۋشىلەر وڭىرلەردە ەرەۋىلگە دە شىعىپ جاتتى.

بۇل ماسەلە بويىنشا 6 قازاندا، «اق جول» فراكتسياسى ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ اتىنا بەنزين جانە ديزەل تاپشىلىعى پروبلەماسىن شەشۋ جولدارىنىڭ ءبىرى رەتىندە شاعىن مۇناي وڭدەۋ كاسىپورىندارىنا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋدى جانە سىبايلاستىقتىڭ بار-جوعىنا تەكسەرۋ جۇرگىزۋدى ۇسىنىپ، دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان بولاتىنبىز. ءۇش ايدان اسا ۋاقىت وتسە دە، بۇل ساۋالعا ءالى كۇنگە دەيىن جاۋاپ العان جوقپىز.

سول كەزدە، مينيسترلىكتە ديزەل وتىنىنىڭ باعاسى نارىق زاڭىمەن رەتتەلەدى جانە جۋىردا تومەندەيدى دەلىنگەن بولاتىن. الايدا، جاعدايدىڭ جاقساراتىن ءتۇرى جوق. ەل ەكونوميكاسىنا جانە تۇتىنۋ باعالارىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن ديزەل وتىنىڭ قۇنىن باقىلاۋدان شىعارىپ الۋ، جاۋاپسىزدىق جانە مەملەكەتتىك ەمەس كوزقاراس دەپ سانايمىز.

قازان ايىنىڭ سوڭىندا اۆياكەروسين تاپشىلىعىنا دا تاپ بولدىق. كورشىلەس ەلدىڭ ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ كومەگىمەن ديزەل وتىنى مەن كەروسيننىڭ ماسەلەسى ۋاقىتشا شەشىلگەن. بىراق، ءدال وسى جەردە «ۋاقىتشا» دەگەن ءسوزدى ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك!

جۋىردا، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ مۇناي ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى بويىنشا ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىن قاتاڭ سىنعا الىپ، ديزەل وتىنىنىڭ تاپشىلىعى جاساندى ەكەندىگىن باسا ايتتى.

2017 جىلى ەلباسى قولدانىستاعى ءۇش مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىن جاڭعىرتۋمەن قاتار، ءتورتىنشى زاۋىت سالۋ قاجەتتىگىن اتاپ وتكەن بولاتىن. الايدا، بۇل باستاماعا مينيسترلىك تاراپىنان جاڭا زاۋىت قاجەت ەمەس دەگەن تۇجىرىم، بۇگىنگى جاعدايدا ەل ەكونوميكاسىنا تيىمدىلىگى كۇماندى بولىپ وتىر. ەلىمىزدەگى اتىراۋ، پاۆلودار، شىمكەنت مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىن جاڭعىرتۋعا ەكى تريلليون تەڭگە جۇمسالدى. ەندەشە، اتالعان زاۋىتتاردىڭ جىل سايىن جوندەۋگە توقتاتىلۋىن نەمەن تۇسىندىرەدى.

بىراق، مينيسترلىكتىڭ جاۋابى ارقاشان دايىن، ەگەر، ديزەل وتىنى تاپشى بولسا وعان كورشىلەس ەلدەردىڭ اۋىر جۇك كولىكتەرى كىنالى، ال اۆتوگاز جەتپەسە وعان گازبەن جۇرەتىن كولىكتەر سانىنىڭ كوبەيۋى تۋرالى سىلتاۋ ايتىلادى.
جەراستى بايلىعىمىزدىڭ تاعى ءبىر نەگىزگى ءتۇرى – كومىردىڭ دە تاپشىلىعى ورىن الۋدا. ونىڭ ۇستىنە، باعاسى دا تىم قىمبات.
بۇندا دا ۇياتسىز سپەكۋلياتسيا سيپاتى بايقالادى!

مىسالى، «شۇباركول» كەنىندەگى كومىردىڭ تونناسى 5800 تەڭگە بولسا، كارەردەن، ساتىپ الۋشىعا بارار جولدا كومىردىڭ باعاسى، 16 مىڭعا دەيىن جەتەدى.

بۇنداي جاعدايدا تاپشىلىق قولدان جاسالىپ، باعالىق ءسوز بايلاسۋ فاكتىلەرى راستالسا، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى دا سىرتتا قالماۋى كەرەك.- دەپ تالاپ ەتكەن بولاتىنبىز.

مەملەكەت باسشىسى ايتقانداي، جانار جاعارمايدىڭ قىمباتتاۋى ترانسپورتتىق كومپانيالارمەن قاتار، كۇندەلىكتى تاۋارلاردىڭ دا باعاسىنىڭ وسۋىنە اكەلىپ سوقتىرادى.

مەملەكەت ءوز تاراپىنان داعدارىس كەزىندە ادال كاسىپكەرلەردەن باعانى كوتەرمەۋدى ءاردايىم تالاپ ەتۋدى ەرەجەگە اينالدىرىپ العانداي. قالىپتاسىپ وتىرعان جاعدايدا، كاسىپكەرلەردىڭ دە مەملەكەتتەن مۇناي ونىمدەرى مەن كومىردىڭ باعاسىن رەتتەۋدى تالاپ ەتۋ ورىنى بار دەپ ەسەپتەيمىز.
جوعارىدا ايتىلعاندى قورىتا كەلە، «اق جول» فراكتسياسىنىڭ ۇسىنىستارىن جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىندىگىن قاراۋىڭىزدى سۇرايمىز.

ەلىمىزدىڭ جەراستى بايلىقتارى شەكتەۋلى ادامداردىڭ مۇددەلەرىنە عانا ەمەس، ءبىرىنشى كەزەكتە ىشكى ەكونوميكاعا جەتكىلىكتى كولەمدە، بيزنەس وكىلدەرىنە جانە حالىققا قول جەتىمدى تۇردە قىزمەت ەتۋى قاجەت دەپ سانايمىز.-دەپ، ماڭىزدى ماسەلەنى شەشۋدى سۇراعان ەدىك.
مۇناي مەن گاز جانە كومىر ءوندىرىپ جاتىپ، گاز بەن كومىرگە، جانار-جاعارمايعا جارىماۋ دەگەن وليگارحتارى ۇكىمەتتەن كۇشتى ءبىزدىڭ ەلدە عانا بولاتىن جاعداي شىعار…

ەلدىڭ جاعدايى جاقسارۋى ءۇشىن، حالىقتىڭ ورىندى تالابى ورىندالۋى ءتيىس!

قازىبەك يسا

Abai.kz