ەلدى باسقارۋدىڭ بۇرىنعى تەتىگى تۇيىققا تىرەلىپ وتىر. ول بۇعان دەيىن دە ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتكەن ەمەس. اكىمشىلىك اتقارۋ ديكتاتۋراسىنا نەگىزدەلگەن ەلدى بيلەۋ تەتىگى ەكونوميكالىق قالىپتاسۋ كەزىندەگى ءولارا شاققا شاق بولىپ كەلگەنىمەن بىرگە،  قوعامدا مىقتى ورنىققان كوررۋپتسيالىق-كلاندىق تەتىكتى ءتيىمدى دە ناتيجەلى مەملەكەتتىك قۇرىلىم دارەجەسىنە كوتەردى. سونىڭ سالدارىنان ەلدە دەموكراتيالىق، قانداي دا ءبىر بۇقارالىق باستامالار باس كوتەرە الماي قالدى دا، ول «جاسوتاندىق» فلەش-موب كورىنىسىمەن شەكتەلدى.

ەڭ باستىسى - ەلدىڭ مەملەكەتتىك جوعارعى قۇزىرى وبلىستىق جەرگىلىكتى دەڭگەيگە كەلگەندە جەكەلەگەن اكىمدەردىڭ ساياساتىنا ۇلاسىپ، جىمداسىپ، سۋبەكتيۆ اكىمدىك ديكتاتۋراعا اينالدى. الايدا، بۇل اسا قۇيقالى مەملەكەتتىك شيكىزات سالاسى اكىمدەردىڭ قولىندا دەگەن ءسوز ەمەس، ول رەسۋرس كلاندىق توپتاردىڭ قاراۋىندا قالدى دا، جاڭاوزەن سەكىلدى ساياسي شىيقانداردى ءپىسىردى.

مەملەكەتتىك جوعارعى وكىمەت قۇزىرىنىڭ  جەرگىلىكتى اۋماقتاردا اكىمدىك بيلىكپەن شەكتەلۋى - ەلدە اكىمدىك-كلاندىق توپتاردىڭ ءوسىپ جەتىلۋىنە قۇنار بولدى. ول ءبىر جاعىنان جوعارعى ەليتالىق كلاندارمەن اۋىز جالاسۋ ۇدەرىسىن باستان كەشىپ جاتتى. بۇگىندە ءار ءتۇرلى اڭگىمەگە ارقاۋ بولىپ جۇرگەن ساياسي الپاۋىت توپتار وسى ۇدەرىستىڭ ناتيجەسى بولىپ تابىلادى. بۇل - قازاقستاندىق باسقارمالى دەموكراتيا باعىنىڭ جەمىستەرى.

ەلدى باسقارۋدىڭ بۇرىنعى تەتىگى تۇيىققا تىرەلىپ وتىر. ول بۇعان دەيىن دە ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتكەن ەمەس. اكىمشىلىك اتقارۋ ديكتاتۋراسىنا نەگىزدەلگەن ەلدى بيلەۋ تەتىگى ەكونوميكالىق قالىپتاسۋ كەزىندەگى ءولارا شاققا شاق بولىپ كەلگەنىمەن بىرگە،  قوعامدا مىقتى ورنىققان كوررۋپتسيالىق-كلاندىق تەتىكتى ءتيىمدى دە ناتيجەلى مەملەكەتتىك قۇرىلىم دارەجەسىنە كوتەردى. سونىڭ سالدارىنان ەلدە دەموكراتيالىق، قانداي دا ءبىر بۇقارالىق باستامالار باس كوتەرە الماي قالدى دا، ول «جاسوتاندىق» فلەش-موب كورىنىسىمەن شەكتەلدى.

ەڭ باستىسى - ەلدىڭ مەملەكەتتىك جوعارعى قۇزىرى وبلىستىق جەرگىلىكتى دەڭگەيگە كەلگەندە جەكەلەگەن اكىمدەردىڭ ساياساتىنا ۇلاسىپ، جىمداسىپ، سۋبەكتيۆ اكىمدىك ديكتاتۋراعا اينالدى. الايدا، بۇل اسا قۇيقالى مەملەكەتتىك شيكىزات سالاسى اكىمدەردىڭ قولىندا دەگەن ءسوز ەمەس، ول رەسۋرس كلاندىق توپتاردىڭ قاراۋىندا قالدى دا، جاڭاوزەن سەكىلدى ساياسي شىيقانداردى ءپىسىردى.

مەملەكەتتىك جوعارعى وكىمەت قۇزىرىنىڭ  جەرگىلىكتى اۋماقتاردا اكىمدىك بيلىكپەن شەكتەلۋى - ەلدە اكىمدىك-كلاندىق توپتاردىڭ ءوسىپ جەتىلۋىنە قۇنار بولدى. ول ءبىر جاعىنان جوعارعى ەليتالىق كلاندارمەن اۋىز جالاسۋ ۇدەرىسىن باستان كەشىپ جاتتى. بۇگىندە ءار ءتۇرلى اڭگىمەگە ارقاۋ بولىپ جۇرگەن ساياسي الپاۋىت توپتار وسى ۇدەرىستىڭ ناتيجەسى بولىپ تابىلادى. بۇل - قازاقستاندىق باسقارمالى دەموكراتيا باعىنىڭ جەمىستەرى.

قازاقستانداعى ىشكى ساياسي داعدارىستار مەن ارازدىقتاردىڭ كوزى ەلدەگى اۋلەتتىك، اكىمدىك جانە اۋماقتىق توپتاردىڭ ءوزارا قاتىناسىنان تۋىنداعان جانە تۋىندايتىن ۇردىستەر. سوناۋ ءا.قاجىگەلديننەن باستاپ، بۇگىنگى ب.ىرىسقاليەۆكە دەيىنگى ەلدىڭ ىشكى اردەڭگەيلى ەليتالىق داعدارىسى بيلىككە حالىقتىڭ ىقپالىنىڭ جوقتىعىنان، از دا بولسا، اسەر ەتۋ تەتىگىنەن جۇرداي بولعاندىعىنان بولىپ كەلگەن اقۋال. اتىراۋعا بەيمالىم، وبلىس تۇگىلى بيزنەس الەمىنە بەلگىسىز، ەكونوميكا سالاسىنا جات بەرگەي سەكىلدى ازاماتتاردىڭ ەلدىڭ ەڭ قۇيقالى دا تابىستى اۋماعىن  التى جىل باسقاراتىنداي مەملەكەتتىك قايراتكەرلىككە جەتۋى - قازاقستان قوعامىنىڭ پروگرەسسيۆ سىيپاتىنان تۋىنداعان قۇبىلىس ەمەس، ەل بيلىگىن وبلىستىق دەڭگەيدە جەكەشەلەندىرىپ العان اكىمدىك ديكتاتۋرالىق  رەسۋرستىڭ تەرەڭدەگەن ءارى اسقىنعان كەلبەتىنىڭ قىزارا بورتكەن «اجارى».

اتالعان جاعداي اتالعان، اتالماعان اكىمدەرگە قاتىستى ەمەس. بۇعان دەيىن قارالماي كەلگەن مەملەكەتتىك اكىمشىلىك ءبولىنىستىڭ دامۋشى ەلگە بىردەن ءبىر دۇشپان ەكەندىگىن نە اڭعارماۋدان، نە قاساقانا وسى قۇرىلىمدى مىسە تۇتۋدان بولىپ وتىر. بۇل جۇيەمەن، بۇگىندە رەتىن تاپقان كەزدەيسوق ادام اكىم بولا الىپ، 2-3 جىلدا ءىرى الپاۋىتتاردىڭ قاتارىنا قوسىلىپ، تاعى سونداي مەرزىمدە ىقپالدى ساياسي ەليتا قۇرامىنا سۇڭگۋ ىقتيمالىنىڭ ءبىزدىڭ ەلدە جازىلماعان زاڭداي قابىلدانىپ وتىرعاندىعى - قايران قالارلىق! ءبىر وبلىستى باسقارساڭ، ەلدىڭ سول اۋماقتاعى بارلىق ساياسي تىرلىگىن قولعا الاتىنداي مۇمكىندىك بار: سەنات پەن ماجىلىسكە دە دەپۋتات تاعايىنداۋ مۇمكىندىگى دە بار! ەلدىك اۋقىم مەن دەڭگەيدەگى ماسەلەنى شەشۋگە قاۋقار بولۋدىڭ ورنىنا، بالا-شاعانىڭ قىلىعىن ىستەپ، اكىمدەرىن قورعاشتايتىن مانداتتىلار عانا وسىنداي اكىمدىك ديكتاتۋرادان  جۇيەدەن شىعادى. جانە بۇل جۇيە تالاي حراپۋنوۆتاردى تۋعىزسا دا، تەرەڭىنە بويلاعان حالىق تا، ەليتا دا بولماي وتىر، بولاتىنداي جاعدايدا ەمەس - اركىم ءوزىنىڭ كوگەنىنە شىرمالۋدا.

ەلدەگى ەڭ ىقپالدى كىسىنىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا «اشىلعان» شۇبارشي «مايدانىندا» 9 اداممەن  9 كۇن بويى سوعىسۋ سەكىلدى بولماسا، 7 اي بويى جاڭاكوزەندىك جەرگىلىكتى  جۇمىسشىلارمەن كەلىسە الماي، مەملەكەت تاراپىنان تايتالاسۋدىڭ ارتى نەگە اپارعانىن كورگەنىمىز ءوز الدىنا، سول جايتتاردىڭ بۇگىنگى مەملەكەتتىك ىشكى ساياساتتىڭ قوزعاۋىشىنا (دۆيگاتەل) اينالعانىن باقىلاۋعا ءماجبۇرمىز. دەمەك، مەملەكەتتىك اكىمشىلىك-اۋماقتىق ءبولىنىس پەن مەملەكەتتىك قۇزىر ءبولىسۋ جۇيەسىنىڭ ابدەن توزعاندىعى،تيىمسىزدىگى ءوز الدىنا، ونىڭ ەلدىڭ بەيبىت تىرلىگىنە قارسى بىردەن ءبىر قايشى كۇشكە اينالا باستاعاندىعى. وكىنىشتىسى سول - مەملەكەت ىشكى ساياساتىن بولىپ جاتقان الەۋمەتتىك-ساياسي ينسيدەنتتەردى ينديكاتور ەتۋ مەن «ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتىن» باستى تاكتيكا ەتۋگە عانا ءماجبۇر، سوعان بەت الدى. دەربەس تە ءابجىل مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ قاۋقارى بايقالمايدى.

جالپى العاندا، مەملەكەتتىڭ قىزمەتى جوعارعى بيلىكتىڭ قارجى ۇلەستىرۋمەن، جەرگىلىكتى اكىمدىك بيلىكتىڭ سونى وڭدى-سولدى باقىلاۋسىز جۇمساۋىمەن عانا سىيپاتتالىپ وتىر. ەل مەن حالىقتىڭ تاعدىرى قىسقاشا ايتقاندا، جوعارعى بيلىك پەن وبلىستىق بيلىكتىڭ ويىنىنداعى دوپقا اينالدى. جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ بارلىق قاۋقار بولا تۇرا، سول اۋماقتىڭ بار ماسەلەسىن شەشۋگە دارمەنسىز،ال جوعارعى بيلىكتىڭ ورىن العان كەسىرگە قاتىستى وزىنە دەگەن ايقىن جاۋاپكەرلىگى تاعى جوق. مۇنداي «قۇنارلى توپىراقتا» تالاي توپتار مەن توبىرلار بىلگەندەرىن ىستەي بەرەتىنى ءمالىم. ال، ەلدىك، حالىقتىق دەڭگەيدەگى تالاي ماسەلەلەر قاعازدان قاعازعا كوشىپ، تالاي باعدارلامالاردى بالالاتىپ،ۇشجىلدىق بيۋدجەتتىڭ قارجىسىن تالاۋعا عانا ارقاۋ بولىپ وتىرعانداي اسەر الاسىڭ.

حالقى از، اۋماعى ەناپات ءبىزدىڭ ەلدىڭ كەشەگى كەڭەستىك اكىمشىلىك ءبولىنىس اۋماعى بۇگىنگى تاۋەلسىز ەلدى باسقارۋعا قانشالىقتى ءتيىمدى؟ بۇگىنگى جولعارعى بيلىك پەن تومەنگى بيلىكتىڭ ارا-جىگى قانداي بولۋى كەرەك؟ ولاردىڭ اراسىنداعى حالىقتىڭ قاتىسى قانداي؟ اتالعان ساياسي سۋبەكتىلەردىڭ ءوزارا ويىن ەرەجەسى ناقتىلانباسا، دامۋدىڭ ناقتى جولىنا ەندى تۇسە باستاعان قازاقستان ءۇشىن وقيعادان وقيعاعا بايقاۋشى بولىپ وتىرعان حالقى سىرتقى اسەر مەن كۇشتەردىڭ قولجاۋلىعى بولماسىنا كىم كەپىل؟ ءوز ەلىنىڭ بيلىگىنە ارالاسقان ازاماتتىق ۇستانىم عانا ونى وتانشىل ەتەتىنى، ءوز ەلىن بيلەۋگە ارالاسقان حالىق قانا تاۋەلسىزدىكتى سەزىنەتىنى ۇمىتىلماۋى كەرەك!

بيلىك بارلىق دەڭگەيدە وزىمەن ءوزى، وزىنە ءوزى قىزمەت ەتىپ، ءوزىن ءوزى جارنامالايتىن، ءوزىن ءوزى باقىلايتىن ابسۋردتىق جاعدايدا وتىرعاندا، قوعامنان ءبارىن دە كۇتۋگە بولادى. ەلگە ساياسي رەفورما ءوز الدىنا، ەڭ بولماسا جاڭاوزەن دۇربەلەڭىنەن كەيىن جوسپارلانعان جەرگىلىكتى ءوزىن ءوزى مەڭگەرۋ سالاسىنا قان جۇگىرتۋ سەكىلدى حالىقتىڭ ءوز قاۋقارىن ءوزىن بيلەۋگە، ءوز قوتىرىن ءوزى قاسۋعا قولى جەتەتىندەي ءتيىمدى بيلىك كوزى قولعا الىنباسا، ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ نەگە اپارارى بەلگىسىز.

«اباي-اقپارات»