دەموكراتيا دا قاۋىپ تۋدىرۋى مۇمكىن

قاڭتارداعى «قاندى قىرعىن»  ءبارىمىزدى دە قالىڭ ويدىڭ قۇشاعىندا قالدىرىپ كەتتى. ەندى ەلىمىزدى قايتكەندە بۇرىنعى بيلىكتىڭ قالدىرىپ كەتكەن «مۇراسىنان» جەدەل ارىلىپ، جاڭا بيىككە قالاي كوتەرىلەمىز دەگەن ۇلكەن سۇراق الدىمىزدا كولبەڭدەپ تۇرعاندىعى انىق.

سونىڭ ءبىرى – قوعامىمىزعا كەڭ كولەمدى ساياسي رەفورما جاساۋ. بۇل شىندىعىندا، قازىرگى تاڭدا ابدەن ءپىسىپ-جەتىلگەن ماسەلە ەكەندىگى داۋسىز. الايدا مۇنى ءبىز اياعىنان ەندى عانا قاز تۇرىپ كەلە جاتقان جاس مەملەكەتىمىزگە قاۋىپ توندىرمەي، قالاي شەشە الامىز؟ مىنەكەي، ءبىزدىڭ ەڭ ءبىر وسال جەرىمىز ءدال وسى تۇس بولۋى عاجاپ ەمەس.

ءبىز نەگە ءدال وسىلاي دەپ وترىمىز؟ ويتكەنى دەموكراتيا دەگەن ۇعىم قاي ادامنان دا ۇلتتىق سانا مەن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ويلاي ءبىلۋ، ەلىمىزدىڭ بولاشاعىن ۇنەمى ەستەن شىعارماي ارەكەت ەتۋ دەگەندى بىلدىرەدى. ال كۇنى ەرتەڭ ەلىمىزدە پارلامەنتكە دەپۋتاتتاردى، وبلىس جانە ءىرى قالالارىنىڭ اكىمدەرىن سايلاۋ سەكىلدى اسا جاۋاپتى ناۋقان باستالعاندا وسى ۇدىرىستەن شىعا الامىز با؟ وزگەلەردى بىلمەيمىن، ال مەندە بۇعان دەگەن نىق سەنىمىم جوق.

وسى جەردە نەگە دەگەن سۇراق تۋىنداۋى زاڭدى. ويتكەنى الدىمەن ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قۇرامىنا، ولاردىڭ ورنالاسقان ايماقتارىنا كوز جۇگىرتىپ كورىڭىز. اناۋ ۇيعىر مەن دۇنگەندەردىڭ تىعىز وتىرعان جەرىنەن قازاق دەپۋتاتى مەن اكىمى قاجەتتى داۋىس جيناي الا ما؟ ولاردىڭ بارلىعى دا ءوز ۇلتىنىڭ وكىلىن ۇسىنىپ، سونىڭ كانديداتۋراسىنىڭ وتۋىنە جانتالاسىپ باعارى ءسوزسىز. مۇنى از دەسەڭىز، ەندى ەلىمىزدىڭ تەرىستىك، ورتالىق جانە شىعىس ايماقتارىنا كوز سالىڭىز. ولاردا قالىڭ ورىس ورمانداي بولىپ، ءتىزىلىپ وتىر. وزگەسى-وزگە، مۇنداعى قوستاناي وبلىسىنداعى جۇرتتىڭ 60 پايىزىن وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەرى قۇرايدى. ونىڭ سىرتىندا قالعان 40 پايىزدىڭ كەم دەگەندە جارتىسى ورىسشا وقىعان، ورىسشا تاربيە العان قازاقتار. ولاردىڭ دا اناۋ يۆان دوسىنا قاراي قيسايماسىنا كىم كەپىل؟ دەمەك، مۇنداعى سولتۇستىك وبلىستاردان نە دەپۋتاتتىققا نەمەسە وبلىس پەن قالا اكىمدەرىنە قازاقتىڭ سايلانا قويۋى ەكىتالاي. ورتالىق پەن شىعىس قازاقستاننىڭ دا وڭىپ تۇرعانى بەلگىلى. مۇنى از دەسەڭىز، وسى كۇنگە دەيىن پەتروپاۆەل مەن پاۆلوداردى وزگەرتە الماي جۇرگەن السىزدىگىمىز بەن جىگەرسىزدىگىمىزدى قوسىڭىز. سوندا عانا قاۋىپتىڭ قاي جاقتان كەلەتىندىگىن باعامداي الار ەدىڭىز.

ال ەندى وسىلايشا سايلانعان دەپۋتات پەن اكىمدەردەن نە كۇتۋگە بولادى؟ دەنى دۇرىس ەشتەڭە دە. وسى ۋاقىتقا دەيىن، قوستاناي وبلىسىنان سايلانعان دەپۋتاتتاردىڭ ەشقايسىنىڭ اۋزىنان مۇنداعى قاعاجۋ كورىپ كەلە جاتقان انا ءتىلىمىزدىڭ جاعدايى حاقىندا جاناشىرلىقپەن ءسوز قوزعاعانىن كورگەن دە، ەستىگەن دە ەمەسپىز. ورىسىنان دا، قازاعىنان دا. ەرتەڭ: «مەنى حالىق سايلادى. ماعان نە ىستەي الاسىڭدار؟»، - دەپ شىرەنگەن دەپۋتاتات پەن اكىمنەن دەنى دۇرىس بىردەڭە كۇتە قويۋ قيىن. ويتكەنى ولار وزدەرى سايلاعان ەلەكتوراتتىڭ كوڭىل-كۇيىنە قارايدى. ال مىنا تەرىستىكتەگى قالىڭ كوپشىلىكتى قۇرايتىن وزگە جۇرت وكىلدەرىنىڭ اۋىزدارىنىڭ قالاي قاراي قيساياتىندىعى بەلگىلى. كوپشىلىگىندە سەپاراتيستىك پيعىل باسىم. كەزىندە جيرينوۆسكي سەكىلدى ارام نيەتتىلەردىڭ ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك وبلىستارىنا كوز الارتقاندا، وسىندا تۇرىپ جاتقان ورىس وكىلىنىڭ بىردە-ءبىرى ولاردىڭ ارانداتۋشىلىعىنا قارسى سىڭار اۋىز بولسا دا قارسى پىكىر ايتۋعا جارامادى. ورىستاردىڭ وزدەرى ايتقانداي، «ۇندەمەگەندىك - كەلىسكەننىڭ بەلگىسى» بولىپ شىقپاي ما؟ ءبىز ۋكراين جۇرتىنا تىنىشتىق بەرمەي، وزدەرىنشە بۇرا تارتىپ، قيعىلىق سالىپ جاتقان دونەتسك پەن لۋگانسك وبلىستارىنداعى شوۆينيستەردىڭ بۇلدىرگىش ارەكەتتەرىنەن نەگە ساباق المايمىز؟.. وسى ءبىر ازعانتاي توپ 40 ميلليوننان استام ۋكراينا حالقىنا قىر كورسەتكەندە، رەسەيگە سۇيەنىپ وتىرعان جوق پا؟ ال بۇلار ولاردىڭ الدىمەن جەكە ءبولىنىپ، ءوز الدىنا قۋىرشاق مەملەكەت قۇرىپ، سوسىن رەسەيدىڭ قۇرامىنا كىرەتىندىگىنە نىق سەنىمدى.

مۇنىڭ سىرتىندا قالىڭ قازاق جۇپتاسىپ وتىرعان ايماقتارداعى جەرشىلدىك پەن رۋشىلدىق دەيتىن «اۋرۋدى» دا ۇمىتۋعا بولماس. قاي وبلىسقا بارساڭىز دا ءار رۋدىڭ ءبىر-ءبىر «پرەزيدەنتىن» كەزدەستىرەسىز. كۇنى ەرتەڭ دەپۋتات نەمەسە اكىم بولۋعا ۇمىتكەر ءبىر پىسىقايدىڭ وسى «پرەزيدەنتتەردىڭ» اۋىلىن ارالاماسىنا كىم كەپىل؟ «اناۋ رۋدى قايتەسىڭ؟ ودان دا ءبىزدىڭ رۋعا داۋىس بەر»، - دەگەن پاسىق نيەتتەگىلەرگە تويتارىس بەرەتىن ازاماتتار تابىلا ما؟ اۋىل-ايماقتان ۇزاماعان، نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەندىگىنە ونشا وي جۇگىرتە قويمايتىن كەيبىر پەندەلەردىڭ وسىنداي جالعان ۇگىتكە قۇلاي كەتپەسىنە كىم كەپىل؟

ءبىز، ارينە، دەموكراتيالىق قۇندىلىقتارعا قارسى ەمەسپىز. وزدەرىنشە، ەشبىر پىكىر ايتا المايتىن، قانداي دا زاڭعا ءۇن-ءتۇنسىز قول قويا سالاتىن جالتاق دەپۋتاتتار مەن «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجاسى» جوق، حالىقتان ءبىرجولا الشاقتاعان، بيلىكتەن ابدەن ەسىرگەن وبلىس اكىمدەرىن تۇبىرىمەن جاڭارتقاننان ەشبىر زايا شەكپەسپىز. الايدا وسى وزگەرتۋلەردى مەملەكەتىمىزگە زيان كەلتىرمەيتىندەي ەتىپ قالاي جاساۋعا بولادى؟ بيلىككە ارى دا، جانى دا تازا، ءپرينتسيپشىل، الدىمەن قالتاسىنىڭ ەمەس، حالقىنىا جانى اشيتىن، پاتريوت جاستاردى قالاي ىرىكتەي الامىز؟ مىنە، بۇگىنگى كۇننىڭ باستى ماسەلەسى وسىندا.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz