ەربولات اسقاربەكۇلى دوساەۆتىڭ اراعا التى جىل سالىپ، ۇكىمەتكە قايتا ورالعانىن ەستىگەندە، سەلت ەتپەگەن قاۋىم جوق شىعار. ونىڭ قر ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا ءمينيسترى قىزمەتىنە تاعايىندالعانىن ەستىپ، ءبىز دە ءتىلىمىزدى تىستەپ قالدىق. جاڭالىققا جۇيرىك ارىپتەستەرىمىز دە توسىلىڭقىراپ بارىپ: «ول دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى بولىپ تۇرعان كەزدە دارىگەرلەردىڭ سالاقتىعىنان شىمكەنتتە سابيلەرگە ۆيچ ينفەكتسياسى جۇققان»، - دەپ، وتكەن-كەتكەن تاريحتى قايتا اقتارىپ، تارازىلاپ ۇلگەردى. سول وقيعانى ميىنىڭ ءبىر بۇرىشىندا ساقتاپ قالعان اعايىن «ە-ە-ە» دەسكەن شىعار.

ەربولات اسقاربەكۇلى دوساەۆتىڭ اراعا التى جىل سالىپ، ۇكىمەتكە قايتا ورالعانىن ەستىگەندە، سەلت ەتپەگەن قاۋىم جوق شىعار. ونىڭ قر ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا ءمينيسترى قىزمەتىنە تاعايىندالعانىن ەستىپ، ءبىز دە ءتىلىمىزدى تىستەپ قالدىق. جاڭالىققا جۇيرىك ارىپتەستەرىمىز دە توسىلىڭقىراپ بارىپ: «ول دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى بولىپ تۇرعان كەزدە دارىگەرلەردىڭ سالاقتىعىنان شىمكەنتتە سابيلەرگە ۆيچ ينفەكتسياسى جۇققان»، - دەپ، وتكەن-كەتكەن تاريحتى قايتا اقتارىپ، تارازىلاپ ۇلگەردى. سول وقيعانى ميىنىڭ ءبىر بۇرىشىندا ساقتاپ قالعان اعايىن «ە-ە-ە» دەسكەن شىعار.
ەلدىڭ ءبارى «ايتقان جەردەن اۋلاق» دەپ شوشىنعان بۇل وقيعا 2006 جىلى بولعان. ۆيچ ىندەتىن جۇقتىرعان 220 بالانىڭ 11-ءى كوز جۇمعان ەدى سول كەزدە. ەكى بالا باسقا وبلىسقا كوشىپ كەتىپ، ءبىر بالانى شەتەلدىكتەر اسىراپ العان بولاتىن. قاتەرلى دەرتتىڭ تارالۋىنا كىنالى سانالعان 21 ادام ءىستى بولىپ، 16 قىزمەتكەر 2 مەن 8 جىل اراسىنداعى مەرزىمگە سوتتالىپ، 5 ادام شارتتى تۇردە جازاعا كەسىلگەن. سونىمەن بىرگە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن باسقارعان مينيستر ەربولات دوساەۆتان باستاپ، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ سول كەزدەگى اكىمى بولات جىلقىشيەۆتى، سونداي-اق وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ دەپارتامەنتىن باسقارعان نۇرسۇلۋ تاسماعامبەتوۆانى ورنىنان الىپ تاستاپ، بۇل وقيعاعا ءبىرجولا نۇكتە قويىل­عانداي بولىپ ەدى. قازىر سول كەزدە قۇرىلعان «انا مەن بالا» ورتالىعىندا 207 بالا ەمدەلىپ جاتىر ەكەن. ەم­دەلگەنىن قايتەيىك، دارىلەرى دەر كەزىندە بەرىلمەي، بەرىلگەن كۇننىڭ وزىندە ارزان، ساپاسىز دارىلەردى بەرىپ، ءالى شۋ بولىپ جاتىر.
وسى جانتۇرشىگەرلىك وقيعا ۇمىت بولا باستاعاندا ەربولات دوساەۆ ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا ءمينيسترى بولىپ ۇكىمەتكە قايتا قەلدى، مىنە. ەسكى جارانىڭ بەتى تىرنالعانداي اسەر ەتەدى ەكەن، قۇددى. ول بۇل اڭگىمەنىڭ ايتىلماي قال­مايتىنىن بىلە تۇرا كەلدى، بيلىك تە سولاي ىستەدى. ءوزىن ءوزى دايىنداپ ءتىپتى، نە دەپ جاۋاپ بەرەتىنىنە دەيىن ويلاستىرىپ كەلگەنىندە ءسوز جوق ونىڭ. كرەسلوسىنا ەندى-ەندى جايعاسىپ جاتقان ودان ءالى ەشكىم ەشتەڭە سۇراي قويماسا كەرەك، بىراق سۇ­راعان كۇنى نە دەپ جاۋاپ بەرەتىنىن قازىردەن-اق ءىشىمىز سە­زىپ وتىر. راسىندا دا سول سا­لاعا جاۋاپتى دەگەنى بولماسا، تاسماعامبەتوۆانىڭ نە ىستەپ، نە قويىپ جۇرگەنىن ول قايدان ءبىلسىن؟ ال قاراۋىنداعىلاردىڭ نە ىستەپ، نە قويىپ جۇرگەنىن تاسماعامبەتوۆا قايدان ءبىل­سىن؟! بىراق...
سوڭعى كەزدە قاراۋىن­داعىلار جازىقتى بولسا، باسشىسى قىزمەتىنەن قوسا كەتۋى  كەرەك  دەگەن  اڭگىمە  ءجيى  ايتى­لىپ ءجۇر. ونى مەملەكەتتىك قىزمەت جونىندەگى اگەنتتىك ءتور­اعاسى ءاليحان بايمەنوۆ ءال­دەنەشە رەت ايتتى. كۇنى كەشە عانا پارلامەنت ءماجى­لىسىندە جۇندەي تۇتىلگەن اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى اسىل­جان مامىتبەكوۆ تە سول ءسوزدى قىزدى-قىزدىمەن قاي­تالاپ قالدى. جوعارى­دا­عىلار جينالىس بولسا ءبىتتى، «سەندەر ءۇشىن مەن جاۋاپ بەرەمىن» دەپ دىگىرلەيتىن كورى­نەدى قاراماعىنداعىلارعا. سو­لاردىڭ ءبارى مىنا تاعا­يىنداۋدان كەيىن وزدەرى دە ويلانىپ قالعان شىعار. الدە ەرەكەڭ تاپتىرمايتىن قات كادر ما ەكەن؟
ول كەزدە، ياعني دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى بولىپ تۇرعان كەزىندە ەربولات 35 جاستا بولاتىن. ءبىلىمدى، وتە ءبىلىمدى. ءومىربايانىن اقتارىپ كەلىپ جىبەرسەڭىز، ارىسىن ايتپاعاندا، بەرىسىندە تۇران الەم بانكىندە باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولدى، الماتى ساۋدا-فينانس بانكىندە دە سونداي قىزمەت اتقاردى. ودان كەيىن پرەمەر-ءمينيستردىڭ كەڭەسشىسى بولدى، ەنەرگەتيكا، يندۋستريا جانە ساۋدا مينيسترلىگىندە ۆيتسە-مينيستر بولدى، قارجى مينيسترلىگىندە ۆيتسە-مينيستر، تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ، باسەكەلەستىكتى قورعاۋ جانە شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋ اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى، سودان كەيىن قارجى ءمينيسترى دە بولدى. 1970 جىلى دۇنيەگە كەلگەن ازاماتتىڭ وسىنشاما قىزمەتتى سۋشا ساپىرىپ اتقارعانىنا سۇيسىنەسىڭ، ارينە. پرەزيدەنتتىڭ ءوزى ورنىنان الىپ تاستاردا «ەربولاتتى قۇرمەتتەيمىن» دەگەن كورىنەدى. بىراق جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەن كەتتى ەكەنمىن دەپ، قىلى دا قيسايعان جوق ول جىگىتتىڭ. ءبىلىمدى كادر قايدا دا كەرەكتىڭ جەلەۋىمەن، قازينۆەستبانككە بارىپ جاي­عاسا كەتتى. جايعاسقانى بار بولسىن، ەربولات بۇل جەردى دە ءبىراز شۋلاتتى. ول جەردە نە ىستەپ، نە قويعانىنىڭ ءوزى  - تاريح. ايتساڭ جىرى بىتپەيدى، ميىڭ اشىپ كەتەدى، ءتىپتى. بۇنداي وقيعالاردىڭ قىر-سىرى وسى ەربولات دوساەۆتىڭ وزىنە، سوسىن نۇرلان قاپپاروۆقا جانە سونىڭ ماڭايىنداعىلارعا عانا بەلگىلى اڭگىمە. ءسوز بولىپ قالعان سوڭ ايتامىز، ايتپەسە بىلمەگەن نارسەدە نەمىز بار؟
ەربولات دوساەۆ الماتى ەنەرگەتيكا ينستيتۋتى مەن ماسكەۋدەگى باۋمان اتىنداعى مەملەكەتتىك تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتە ءبىلىم العان. وقۋىن بىتىرگەننەن كەيىن سول كەزدەگى بەلدى كومپانيالاردىڭ ءبىرى «ىسكەردە» مەنەدجەر بولىپ جۇمىس ىستەگەن. «ىسكەردەن» ءتا­جىريبە جيناعان ەربولات شىنىمەن دە ىسكەر مامان بولىپ شىقتى دەسەدى بىلەتىندەر. سودان باستاپ تاسى ورگە دومالادى دەيسىز. «قۇدايعا شۇكىر، ءالى دومالاپ كەلە جاتىر»، - دەپ ءوزى ىشتەي ماساتتانىپ قوياتىن شىعار. مويىندايىقشى، وسى 70-ءشى جىلدارى دۇنيەگە كەلگەن شەنەۋنىكتەر ءوز باستارىن اراشالاي الاتىن قاسيەتتى ەرەكشە مەڭگەرگەن بە دەپ قالاسىڭ.
«دەنساۋلىق سالاسىنىڭ ەكونوميكاسىن «كولەڭكەدەن» الىپ شىعامىن»، - دەپ شىرە­نە سويلەگەن  ەربولات  دوساەۆ  قارجى سالاسىنىڭ قۇلاعىن  ۇستاعاندا 33 جاستا بولعان ەكەن. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحىندا 31 جاسىندا مينيستر بولعان التىنبەك ءسار­­سەنبايۇلىنان كەيىنگى جاس مينيستر. جاستىڭ باس بول­عانى جاقسى-اق. بىراق حا­لىقتىڭ جاندى جەرى سانالاتىن دەن­ساۋلىقتىڭ تورىنە جىبەرەمىز دەپ، اۋزىمىز كۇيدى عوي. نەگىزى، حالىقپەن تىكەلەي جۇمىس ىستەي­تىن سالالارعا اقىل توقتاتقان ادامداردىڭ بارعانى دا دۇرىس پا دەپ قالدىق. مۇڭداسسا دا، سىرلاسسا دا ءجونىن تابادى، ايتەۋىر. ءبىراز ءومىر كورمەسە حالىقتى قالاي سەندىرىپ ءسوي­لەيدى ولار؟!
مۇنى ايتىپ وتىرعان سە­بەبىمىز، كۇنى كەشە عانا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى بولىپ تاعا­يىندالعان سەرىك ابدەنوۆ جاستىعىمەن نازارىمىزدى اۋداردى. بار بولعانى 35 جاستا ەكەن. «بۇل مينيسترلىككە شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ قايتا ورالۋى مۇمكىن ەكەن»، - دەگەن اقپارات تاراعاندا، «ورالسا ورالسا ەكەن»، - دەپ تىلەگەن ەدىك. ويتكەنى، ءومىردىڭ اششى-تۇششىسىن ءبىر ادامداي كورگەن ادام. گۇلشارا ابدىحالىقوۆا دا مىنا سەرىك ابدەنوۆكە قاراعاندا الدەقايدا كوڭىلى­مىزگە جاقىن سياقتى ەدى. قانشا دەگەنمەن ايەلزاتى - انا عوي. زەينەتكەرگە دە، بەينەتكەرگە دە جاعدايىن ءتۇسىنىپ، انالىق جۇرەكپەن قارايتىنى بار. ال سەرىك ءومىردىڭ اششى-تۇششىسىن ءالى كورىپ ۇلگەرمەگەن، ورىنتاقتان ورىنتاققا سەكىرىپ جۇرگەن جاس ازامات. زەينەتكەرلەر مەن الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن حالىقتىڭ جاعدايىن قانشالىقتى ويلاي قويار دەيسىڭ. جىلاعاندى جۇباتا الا ما، ماسەلە سوندا.  
ال دوساەۆقا قايتا كەلسەك، ول تۋرالى «سۋعا سالسا باتپايتىن، وتقا سالسا جانبايتىن» كادر دەگەن پىكىر بار كورىنەدى. بىزدىڭشە ونى سۋعا دا باتىرماي، وتقا دا جاندىرماي امان الىپ قالاتىن ءوزىنىڭ بىلىمدىلىگى مەن ءبىر باسىنا جەتەتىن تاجىريبەسى سياقتى. الايدا 2006 جىلى شىمكەنتتە ۆيچ ىندەتىنەن قازا بولعان 11 بالانى، ومىرىنە بالتا شابىلعان 207 بالانى ويلاساق، بەزىپ كەتكىمىز كەلەدى. دوساەۆ سول حالىقتىڭ كوڭىلىنە تۇسكەن قاياۋدى قايتىپ كەتىرەر ەكەن؟ بىزگە بەيمالىم...
ايتپاقشى، Forbes.kz سايتىنىڭ مالىمەتىنە سەنسەك، ەرەكەڭ قازاقستانداعى قالتاسى قالىڭ 50 بايدىڭ تىزىمىنە كىرەدى ەكەن. دوساەۆتىڭ بايلىعى 102 ميلليون دوللاردى قۇرايدى. ول Lancaster Group كومپانياسى اكتسياسىنىڭ 25 پايىزىنا، قازينۆەستبانكتىڭ 18 پايىز اكتسياسىنا يەلىك ەتەتىن كورىنەدى.

"حالىق ءسوزى" گازەتى