«جەڭىس كۇنىندە» اسكەري شەرۋ جاساپ، ارتىنشا «بەسسمەرتنىي پولك» اتتى اكتسيا ۇيىمداستىرۋ رەسەيدىڭ يدەولوگيالىق قۇرالىنىڭ ءبىرى بولعان. بىرەگەيى دەسەك تە قاتەلەسپەسپىز. جىل سايىن ءدال وسى كۇندى رەسەي بارىنشا كەڭىنەن اتاپ ءوتىپ، كەڭەستىك يدەولوگيانى قازىرگى رەسەي ساياساتىمەن ۇشتاستىرىپ، ونى وزگە پوستكەڭەستىك ەلدەرگە تاراتۋدى كوزدەيدى.

«جەڭىس كۇنىندەگى» اسكەري شەرۋ رەسەيدىڭ سىرتقى ساياساتتاعى باسىم باعىتتارىنىڭ بىرىنە اينالعان. مىسالى «كىم شەرۋ جاسايدى، سول رەسەيدى قولدايدى» اتتى ۇراندار جىل سايىن ايتىلادى. ءتىپتى رەسەي «جەڭىس كۇنىندە» شەرۋ ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن جىل سايىن ميللياردتاعان رۋبل قارجىسىن جۇمساپ، ارنايى كونتسەرتتەر مەن اكتسيالار ۇيىمداستىرادى، گەورگي لەنتاسىن جاساتىپ، تاراتادى.

قازاقستان بيىل اسكەري شەرۋ جاسامايتىنىن ايتتى. قورعانىس مينيسترلىگى «شەرۋگە كەتەتىن قارجىلىق شىعىندى باسقا ماقساتقا جۇمسايمىز»، دەدى. ال «بەسسمەرتنىي پولك» اتتى اكتسيا بيىل ونلاين فورماتتا وتپەك. رەسەي ساياساتكەرلەرى قازاقستاننىڭ بۇل قادامىن قاتە دەپ ساناپ، ءتۇرلى بولجامدارىن ايتۋدا. ولاردىڭ كوپشىلىگى «كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋى قازاقستاندا ازايدى، الايدا شەرۋلەر مەن اكتسيالارعا تىيىم سالىپ وتىر، بۇل دۇرىس ەمەس» دەگەن ويدا.

رف مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ دەپۋتاتى نيكولاي نوۆيچكوۆ بىلاي دەيدى: «ەشقانداي داۋ جاساۋدىڭ قاجەتى جوق، تەك ماسەلەنىڭ باسىن اشىپ الۋ كەرەك. 9 مامىرداعى جەڭىس پارادىنا قاتىستى ءبىزدىڭ پوزيتسياسىزدى رەسمي تۇردە ديپلوماتيالىق جولمەن ءتۇسىندىرۋ كەرەك. ويتكەنى جەڭىس پارادىن وتكىزۋ - ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى جانە بۇل ءداستۇر. ال ەگەر قازاقستان بيلىگى نەلىكتەن بۇنداي شەشىم قابىلداعاندارىن تۇسىندىرسە، ءبىز دە تۇسىنەمىز. ماسەلە جابىلادى. سەبەبى ءبىز قازاقستانمەن دوستىق قارىم-قاتىناستامىز».

بۇنىڭ «قازاقستان بىزگە ءتۇسىندىرسىن» دەگەنىن قالاي تۇسىنەمىز؟ رەسەي دەپۋتاتىنىڭ سوزىنە قاراساق، قازاقستان شەشىمىن وزگە ەلگە تۇسىندىرۋگە مىندەتتى مە؟ رەسەيلىك ساياساتكەرلەر ءوز مالىمدەمەلەرى ارقىلى جەڭىستى يەمدەنىپ العىسى كەلەتىنىن اشىق اڭعارتىپ ءجۇر.

سوڭعى جىلدارى رەسەي بيلىگى كەڭەستىك كەزەڭدى ماقتاۋدى، ماداقتاۋدى، جاقتاۋدى اشىق ناسيحات تۇرىنە اينالدىردى. ولار ستالين جايلى فيلمدەر تۇسىرۋدە، ونىڭ ساياساتى رەسەيدى ۇلى ەتتى دەگەن يدەيانى بارىنشا جاس رەسەيلىكتەردىڭ ساناسىنا ءسىڭىرىپ جاتىر. كۇنى كەشە پۋتين كسرو-نى ەكىنشى جاھان سوعىسىنا كىنالا دەپ اتاۋشىلاردى قىلمىستىق جازاعا تارتۋ تۋرالى زاڭعا قول قويدى. ماسكەۋدىڭ جەڭىس كۇنىمەن استاستىرا جۇرگىزگەن ساياساتى ۋكراينا جەرىندەگى ويرانعا تىكەلەي اسەر ەتتى. بۇگىندە ۋكراينا شىعىسىندا ويران سالىپ، بۋچادا قىرعىن سالعان رەسەي اسكەرىنىڭ قولىنداعى گەورگي لەنتاسى سونىڭ ءبىر ايقىن دالەلى ەمەس پە؟!

كا مىرزا

Abai.kz