ادىلەت ءمينيسترى ارنايى بريفينگ وتكىزىپ، پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ سۋپەرپرەزيدەنتتىكتەن ارىلۋ يدەياسى قۇقىقتىق تۇرعىدان قالاي جۇزەگە اساتىنىن ايتىپ بەردى.

مينيستر ءبىراز جايتتى جايىپ سالدى، مەن بولسام، وسى باستامانىڭ ءبىر تۇسىنا عانا توقتالايىن.

سونىمەن، ەندىگى جەردە پرەزيدەنتتىڭ تۋىستارى ساياسي باسشىلىق پەن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردا باسقارۋ قىزمەتتەرىندە بولا المايدى.

تاماشا يدەيا!

اۋزى كۇيگەن ءۇرىپ ىشەدى، 30 جىل بويىنا نازارباەۆتىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ بيلىك پەن ۇلكەن بيزنەستە تاپجىلماي وتىرىپ العانىنان ابدەن زاپى بوپ، زارداپ شەككەن جۇرتشىلىق بۇعان قول شاپالاقتاپ جاتىر.

مەن دە قولداۋعا قوسىلامىن.

بىراق، سونىمەن بىرگە، كوڭىلدەگى تۇيتكىلدەردى دە ايتپاسام بولماس.

بىرىنشىدەن، سۋپەرپرەزيدەنتتىك جۇيەدەن ىقپالدى پارلامەنتى بار پرەزيدەنتتىك جۇيەگە كوشۋ وسىنداي بىرەن-ساران وزگەرىسپەن شەكتەلمەۋى ءتيىس.

ول ءۇشىن، ەڭ باستىسى، جۇيەلى جاڭارۋ قاجەت.

ەڭ الدىمەن، بيلىكتىڭ ءۇش تارماعىنىڭ – زاڭ شىعارۋشى، اتقارۋشى جانە سوت -  ءوزارا تەپە-تەڭدىگىن قايتا قۇرۋ كەرەك. ونداي باسىمدىق ءالى دە كورىنبەيدى.

كوپ نارسە سايلاۋعا كەپ تىرەلەدى ەمەس پە؟ سوندىقتان، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسىن پرەزيدەنت ەمەس، كوپپارتيالىق پارلامەنت بالامالى نەگىزدە سايلاسا، سايلاۋ ءادىل دە اشىق وتۋىنە مىقتى العىشارت بولار ەدى.

ءيا، پرەزيدەنت وسك توراعاسى پارتيا مۇشەسى بولماسىن دەگەن ۇسىنىس ايتتى. بىراق، ءبىزدىڭ جاعدايدا ول پارتيا مۇشەسى بولماسا دا، پرەزيدەنتكە تاۋەلدى بوپ قالادى ەمەس پە؟ سودان بارىپ، سايلاۋداعا بىلىق-شىلىق ورىن الادى.

وسى تالاپتى جەرگىلىكتى دەڭگەيدەگى سايلاۋ كوميسسيالارىنا دا ەنگىزسە، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. ويتكەنى، بۇرمالاۋشىلىقتىڭ كوكەسى سول اۋىل-ايماقتا بوپ جاتادى عوي. ونداعى سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ توراعالارىن كوپپارتيالى ءماسليحاتتار سايلۋاپ الۋى ءتيىس.

ەكىنشىدەن، پرەزيدەنتتىڭ جاقىندارى تەك ونىڭ تۋىسقاندارى عانا ەمەس. ماسەلەن، رەسەيدەگى ءپۋتيننىڭ ەڭ جاقىن دوستارى - باسشى قىزمەتتەردە، مەملەكەتتىك مونوپوليالاردىڭ جەتەكشىلەرى. ءبارىنىڭ شىققان جەرى – كگب.

سوڭعى كەزدە ءبىزدىڭ دە كادر ساياساتى «ديپلوماتتانىپ» بارا جاتىر.

سوندىقتان دا ساياسي باسشىلىق  مەن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورداعى باسقارۋ قىزمەتتەرىنە كادرلاردى ىرىكتەۋگە تەك قانا پرەزيدەنت ەمەس، كوپپارتيالى پارلامەنت تە بەلسەنە ات سالىسۋى شارت. سول كەزدە ءبىز كادر ساياساتىنداعى سۋبەكتيۆيزم مەن ۆوليۋنتاريزمنەن، تامىر-تانىستىق پەن توپشىلدىقتان، جەرشىلدىك پەن رۋشىلدىقتان ءبىرجولاتا قۇتىلا الامىز.

ءۇشىنشى ماسەلەنىڭ، اسىرەسە، اۋىل-ايماقتاعى اعايىنعا تىكەلەي قاتىسى بار. مەملەكەتتە باس تۇلعا پرەزيدەنت بولسا، ءبىزدىڭ وبلىس، قالا، اۋدان، اۋىلدا «ءاي دەيتىن اجەسى، قوي دەيتىن قوجاسى جوق»، ايماقتا اشسا الاقانىندا، جۇمسا، جۇدىرىعىندا ۇستاپ، بيلەپ-توستەپ وتىرعان بىردەن-ءبىر قوجايىندار – سۋپەراكىمدەر!

پرەزيدەنت ءوز تۋىستارىن باسشى قىزمەتتەرگە قويا المايتىن بولسا، سول تالاپتى ەندىگى جەردە اكىمدەرگە نەگە قويماسقا؟! ايتپەسە، كوپتەگەن جەردە ء(بارى دەپ ايتۋ ۇيات بولار، بيلىكتە ارى تازا، بىلىق-شىلىققا سالىنباعان اكىمدەر دە بارشىلىق) اكىمنىڭ تۋىستارى، جاقىن-جۇراعاتى، قۇدا-جەكجاتى، تامىر-تانىستارى عانا قىزمەتتە ءوسىپ-ءونىپ، ايماقتاعى باس بيزنەستەردى يەلەنىپ العان جوق پا؟!

قازىر ءتيىستى زاڭ جوبالارى ازىرلەنىپ جاتىر.

مەنىڭشە، سۋپەراكىمدەردى ءتاۋباسىنا كەلتىرىپ، اۋىل-ايماققا ادىلەتتىك پرينتسيپتەرىن ورنىقتىراتىن ۋاقىت ءپىسىپ-جەتتى.

بالكىم، وبلىس، قالا جانە اۋدان اكىمدەرىن حالىق ءوزى سايلاپ الاتىن جاعدايعا جەتكەندە احۋال وزىنەن-ءوزى تۇزەلەر. ال ازىرشە تەك وسىنداي قاتاڭى زاڭدار ارقىلى عانا سۋپەراكىمدەردىڭ ساياسي جانە بيزنەس تابەتىن شەكتەۋگە بولادى.

باسقا امال جوق!

ءامىرجان قوسان

Abai.kz