كەوساياننىڭ ساندىراعى مەن قازاقستاننىڭ جاۋابى
رەسەيدىڭ ۋكرايناعا شابۋىلى ماسكەۋدىڭ جوسپارىنا ساي جاعدايدا وربىمەدى. كيەۆتى ەكى كۇندە الۋعا ءتيىس رەسەي اسكەرى ەكى ايدان استام ۋاقىت بويى شىعىنعا ۇشىراۋدا. رەسەي الەمدىك ارەنادا ساياسي جانە ەكونوميكالىق تۇرعىدان وقشاۋلاندى. سانكتسيالار كرەملدى بۋىندىرىپ بارادى. ساتسىزدىكتەن كوزى قىزارعان كرەمل بيلىگى ۇرىنارعا قارا تاپپاي، جان-جاعىنان جاۋ ىزدەپ الەك. ونى پروپاگانديست، ارانداتۋشىلارىنىڭ سوزدەرىنەن انىق تۇسىنسەك بولادى.
كۇنى كەشە عانا رەسەيلىك ارانداتۋشى تيگران كەوسايان قازاقستانعا قاتىستى ايىپتاۋ سوزدەرىن قولدانا وتىرىپ مالىمدەمە جاسادى. ازەربايجان اسكەرى ادىلەتتى سوعىس ارقىلى باسقىنشىلار قولىندا بولعان قاراباق ايماعىن قايتارىپ العاندا ءتىس جارماعان كەوسايان قازاقستاننىڭ قازىرگى ارەكەتىن ەكىجۇزدىلىك دەپ اتاپ، "ۋكرايناعا قاراڭدار" دەپ ەسكەرتتى. ول قازاق بيلىگى لاس ويىن ويناپ وتىر دەگەن پىكىردە. جەڭىس كۇنىنە ارنالعان اسكەري شەرۋ مەن "بەسسمەرتنىي پولك" دەگەن قاجەتسىز شارانىڭ وتپەيتىنى دە ونىڭ اشۋىن تۋدىرعان سياقتى. رەسەيدىڭ ارانداتۋشىسىنا ساياساتكەرلەر، قوعام قايراتكەرلەرى مەن تانىمال تۇلعالار جاۋاپ بەرۋدە.
قازاقستانىڭ حالىق ءارتىسى دوسحان جولجاقسىنوۆ: "قۇرمەتتى تيگران كەوسويان، سەن ءوزىڭ ايناعا قاراپ كوردىڭ بە؟ مەن ساعان ايناعا قاراۋعا كەڭەس بەرەمىن. مەنىڭ ويىمشا سەن ءمۋسسولينيدى ەلەستەتەسىڭ. سەن ءوزىڭدى تىم جوعارى باعالايسىڭ. بىرىنشىدەن، سەن رەسەي ەمەسسىڭ. ال ەكىنشىدەن، ەگەر سەن مىقتى بولساڭ، وندا بيلىككە ۇندەۋ جاسا، ال مەنىڭ حالقىما ءتىل تيگىزبە.
سەن دجيگارحانيان ەمەسسىڭ، سەن ناعىز ءشوۆينيستسىڭ. سەن ۇلتارازدىقتى قوزدىرۋشىسىڭ. مەن سەنى دونەتسك، لۋگانسك شايقاسىندا كورگىم كەلەتىنىن جاسىرمايمىن. مەنىڭ ويىمشا رەسەي سەن سياقتىلاردىڭ قىزمەتىنە مۇقتاج ەمەس", - دەيدى.
قوعام بەلسەندىسى ارمان شوراەۆ ارانداتۋشىنىڭ مالىمدەمەسىنە جاۋاپ بەرىپ، قازاقستان جەڭىس كۇنىن مىندەتتى تۇردە تويلايتىنىن، الايدا ول ۋكراينا رەسەيدى جەڭگەن كۇن بولاتىنىن اتاپ ءوتتى. ءسوز اراسىندا شوراەۆ كەوسايان ءوز مالىمدەمەسى ارقىلى قازاقستانداعى مىڭداعان ارميان ۇلتىنىڭ وكىلدەرىن ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىرعانىن دا ايتۋدى ۇمىتپادى.
سەناتور مۇحتار قۇل-مۇحاممەد بىلاي دەيدى: "ەگەر كەوسايان سونداي اقىلدى ادام بولسا، اسكەري شەرۋ وتكىزۋ جايلى ءوزىنىڭ ۇسىنىسىن ءوزىنىڭ وتانداستارى ارمياندارعا ايتسىن. ارمەنيانىڭ ۇكىمەتىنە ايتسىن. ارمەنيانىڭ استانىسى ەرەۆان قالاسىندا دۇنيەجۇزىندەگى ءنومىر ءبىرىنشى فاشيست، ءنومىر ءبىرىنشى ناتسيست، گيتلەردىڭ قولشوقپارى بولعان، قولبالاسى بولعان گارەگين نجدە دەگەنگە ەسكەرتكىش ورناتتى. گارەگين نجدە وتانىنا وپاسىزدىق جاساعانى ۇشىە كەڭەس تۇرمەسىندە ءشىرىپ ولگەن ادام. سوندىقتان ولار نەوناتسيستەردى ىزدەيتىن بولسا، وندا تاريحي وتانىنان ىزدەسىن. شەرۋدى سول ەرەۆاندا وتكىزسىن. گارەگين ەسكەرتكىشىنىڭ تۇبىندە شەرۋ وتكىزىپ، ءوزى سوعان قاتىسسىن. سوندىقتان مۇنداي ادامداردى ورىس تىلىندە "كوزيول پراۆوكاتور” دەيدى. پراۆوكاتورلىق ۇسىنىسىن ءوز وتانداستارىنا ايتسىن".
قازاقستاننىڭ ءCىم ءباسپاسوز حاتشىسى ايبەك سمادياروۆ: "رەسەي ءجۋرناليسى تيگران كەوساياننىڭ قورلاۋ جانە ءمانى بىرجاقتى ءسوزى نازارعا ىلىگەدى. مۇمكىن ونىڭ مالىمدەمەسى رەسەيلىك قوعام مەن ساياسي قۇرىلىمنىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىنىڭ كوزقاراسىن بىلدىرەتىن شىعار، بىراق ءبىزدىڭ ەلدەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ رۋحى مەن مازمۇنىنا جانە مەملەكەت باسشىلارى دەڭگەيىندەگى قولدانىستاعى كەلىسىمدەرگە ەشبىر جاعدايدا سايكەس كەلمەيدى. ول قازاقستانعا كىرۋگە رۇقسات ەتىلمەگەن تۇلعالار تىزىمىنە كىرەدى دەپ ويلايمىن", - دەدى.
ۋكرايناداعى سوعىسقا ەكى ايدان استام ۋاقىت بولدى. ال رەسەيلىك ساياساتكەرلەر قازاقستانعا قارسى مالىمدەمەلەر جاساۋىن دوعارار ەمەس. ول قازاقستاننىڭ سانكتسياعا قاتىستى ۇستانىمىن "ساتقىندىق" دەپ باعالاپ وتىر.
كا مىرزا
Abai.kz