ءبىر ءسات قولدان جاساپ العان بيىگىمىزدەن جەرگە ءتۇسىپ، ءبارىمىزدىڭ جانىمىزعا جاقىنىراق اڭگىمە ايتۋعا تىرىسىپ كورەيىكشى. ايتپەسە، «ءار كاللادا ءبىر گاپتىڭ» كەرىن كەلتىرىپ، مىڭ سان پەندە ءوزىنىڭ اڭسارى مەن ارمانىن سوعا بەرەتىن ۋاقىت شىركىنگە تاپ بولعانىمىز جاسىرىن ەمەس قوي. بەت-بەتىمىزگە بەزىرەيە بەرسەك، مىنا تۇتاس قازاقيانىڭ قامىن كىم ويلايدى؟

قۇددى سول باياعى اڭشىنىڭ اڭگىمەسىندەگىدەي. ەكەۋى وتتىڭ جالىنىنا قاقتالىپ وتىرىپ، اڭشىلىقتىڭ جايىن سويلەپ، اقىر اياعىندا ءبىرىنىڭ شويناڭداپ جۇرەتىن قىزى، ەكىنشىسىنىڭ سىلتىپ باساتىن ۇلى بار ەكەنىن ايتىپ مۇڭداسۋشى ەدى عوي. ەسىڭىزدە شىعار، سول ساپارداعى ەكى اكەنىڭ ۋادەسى بويىنشا ىمىرتتا، قاراشا ءۇيدىڭ ىرگەسىندە كەزدەسكەن ءالى ەكى مۇڭلىق - ءبىر اياعىن سىلتىپ باساتىن قىز بەن بالا كۇنىندە اتتان قۇلاپ، تىزەسى بۇگۋگە كەلمەي قاقيىپ قالعان ۇلىن قوسىپ تىنباۋشى ما ەدى؟

القيسسا، سودان وڭاشالانىپ، قىر اسىپ بارا جاتقان قىز جىگىتكە جامباسىنىڭ اقاۋىن بىلدىرمەيىن دەپ ءار شويناڭداعان سايىن «وي، شۇقىر. وي، شۇقىر...» دەپ قيلىمسي قيساڭداسا، ىزىنەن سۇمەڭدەپ كەلە جاتقان ءۇمىتتى، ول دا يلىكپەيتىن، قارا اعاشتاي قاقيىپ قالعان تىزەسىنىڭ كەمىستىگىن بىلدىرگىسى كەلمەي، اياقتى قايىرىپ، بىلعاپ ۇرىپ، «شۇقىرىڭدى اتتاپ وتەمىن. شۇقىرىڭدى اتتاپ وتەمىن..» دەپ وڭمەڭدەيتىنگە ۇقسايدى.

مىنا ءبىز ءومىر ءسۇرىپ جاتقان بۇگىنگى قوعامنىڭ سيقى دا تاپ سول ۋاقيعادان اينىمايدى. ءيا، بىزگە مۇلدەم ادام ۇنامايتىن بولعان. ءتىپتى كەيدە ءبىر ءسات وزىڭە دە ۇنامسىز تيپ رەتىندە كۇمانمەن قارايتىنىڭا ءشۇبام جوق. ولاي دەيمىز، بىلاي دەيمىز، ايتەۋىر رەتىن تاۋىپ اقىر اياعىندا كىم-كىمدى دە وسىرعان سيىرداي قىلىپ، تۋ-تالاقايىن شىعارىپ تىنامىز. سوندا بىزگە وسى، اسىرەسە ەل تۇتقاسىنا يە بولاتىن باسشى رەتىندە كىم كەرەك، ءبىزدىڭ اڭسار نەنى، كىمدى قالايدى؟

ادام بالاسىنىڭ تابيعاتى قىزىق ءارى مۇلدەم تۇسىنىكسىز. جۇمىر جەردىڭ بەتىندە، ناقتى ۋاقىت ولشەمىمەن ءومىر ءسۇرىپ جاتىپ، قيالىندا، تۋ سانا تۇكپىرىندەگى كونە قاتپارلاردى ءتىرىلتىپ الىپ، سونىڭ اسەرلى جەتەگىندە جۇرە بەرەتىنىن كوپاسا ءوزى دە اڭداماي قالادى. قاي نارسەنى دە عىلىم اياسىندا قاراستىرۋعا قالىپ العان قاسقا بولعاندىقتان، ماسەلەنىڭ سول جاعىن كۇيتتەڭكىرەپ كەتەتىنىمىز جاسىرىن ەمەس.

بۇگىن مەنىڭ ويىما مىنا ءبىر جايت ءتۇستى. باتىس افريكانىڭ بايىرعى سالت-ساناسىنان مىزعىماستاي ورىن تەپكەن، ءسوز ونەرىن ەرەكشە ورىنعا قويعان قازاق سياقتى، اڭشىلىق كاسىپتى ءپىر تۇتقان بامبارا كوسموگونياسىندا سيمبون دەگەن ەرەكشە تۇلعا بار. ايتپاقشى، بۇلاردىڭ اڭىز-ءاپسانادا ساقتالعان كونە تۇسىنىگىن تارقاتا باستاساڭ، ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ اڭگىمەسىن ايتىپ وتىرعانداي اسەرگە بولەنەسىڭ.

قوش سونىمەن، ولاردىڭ دۇنيەتانىمىندا ادام - قۇداي - تابيعات دەگەن ۇشتىك جۇيەنىڭ دانەكەرى سيمبون - كەمەل ادام، جارتىلاي ادام، جارتىلاي اڭ تەكتى جاراتىلىس، ماگيالىق كۇشتەردىڭ جيناقتاۋشى (اككۋمۋلياتور), شىعارۋشى (گەنەراتور) ءھام تاراتۋشىسى (راسپورياديتەل). ءومىر مەن ءولىم اراسىندا تۇراتىن، ۇنەمى ءوز باسىن قاۋىپ-قاتەرگە تىگۋمەن جۇرەتىن جارتىلاي ءتىرى، جارتىلاي ءولى قۇبىلىس. ءبىر بويىنا قۇدايلىق، ادامدىق ءھام ايۋانعا ءتان جيىنتىق قاسيەتتەردى سيدىرا وتىرىپ، قوعام مەن ادامعا قاتار قىزمەت جاساپ، ولاردى قورعاپ، اسىراپ، كوپتىڭ قولداۋى مەن قۇرمەتىنە يە بولا الاتىن تۇلعا.

تاپ قازىرگى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ ارامىزدا وسىنداي تۇلعالار بار ما؟ ارينە بار، بولعاندا قانداي! شىن ىزدەسەڭ تاباسىڭ، ەكىنىڭ ءبىرى سونداي - ادام بالاسىنىڭ بويىندا ادامدىق، قۇدايلىق ءھام ايۋانعا ءتان سيپاتتار تۇنىپ تۇر. ءتىپتتى، سول ەرەك قاسيەتتەردى جەكە-دارا ۇلىقتاپ، تەرىسىنە سيماي ءۇپىنىپ، كۇپىنىپ، ءىسىنىپ، كەۋىپ جۇرگەندەر قانشاما؟ بىراق ءسىز ويلاعانداي، كۇنى-ءتۇنى قاقساپ، ساعىگىپ، ىزدەي بەرەتىن اق قاناتتى پەرىشتە جوق، وندايلار ەشقاشان بولماعان ەكەن، تۇيسىك الداماسا، ەندى بولمايدى دا.

ولاي بولسا، سەنىڭ دە قۇر ساعىمعا الدانباي-اق قويعانىڭ دۇرىس شىعار، باۋىرىم. ءسىز بەنەن بىزگە جاراتۋشى عۇمىر بەرگەنمەن ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەتكەن جوق. قاشان باستالعانى بەلگىسىز مىنا اسپان استىنىڭ جازىلماعان زاڭى سولاي ەكەن. الەمدى قانشا كەزسەڭ دە سيمبون سيپاتتىدان ارتىق ەشكىمدى تاپپايسىڭ. مەنىڭ «حابارشىم» سولاي دەيدى.

بەرىك ءجۇسىپوۆ

Abai.kz