«رۋح پەن ءتىل» كلۋبى مۇشەلەرىنىڭ  ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنداعى كەڭەستىك جازۋ مەن نىشانداردى الىپ تاستاۋ تۋرالى 6 قاراشا كۇنى جازعان شاعىم حاتىنا (قاراڭىز: http://old.abai.kz/content/zhastardyn-talaby-sovettik-belgiler-men-zhazular-alynyp-tastalsyn)  13 قاراشا كۇنى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇماعۇلوۆتان رەسمي جاۋاپ كەلدى. رەسمي جاۋاپ ءمينيستردىڭ جەكە بلوگىندا جاريالانىپتى (http://blogs.e.gov.kz/zhumagulov_b/questions/173400).

«ءمينيستردىڭ جاۋابى ارقىلى بيلىكتىڭ ۇلتتىق ساياساتتا ناقتى قانداي پىكىردە ەكەنىنە، تاۋەلسىزدىك تالاپتارىنا جەتە ءمان بەرمەيتىندىگەن تاعى ءبىر مارتە كوز جەتكىزدىك»، - دەيدى كلبۋ مۇشەلەرى.

مينيستر جاستاردىڭ تالابىنا وراي قايتارعان جاۋابىندا ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى عيماراتى ءوزىنىڭ ارحيتەكتۋراسىمەن ەسكەرتكىش رەتىندە مەملەكەت قامقورلىعىنا الىنعانىن ، شەتەلدە ارحيتەكتۋرالىق ەسكەرتكىشتەردىڭ وزگەرتىلمەيتىنىن تىلگە تيەك ەتە كەلىپ، ۇيىم تالابىنىڭ ورىنسىز ەكەنىن، فرانتسيا استاناسى پاريجدە ەرتەدەن سالىنعان «ۇلدار مەكتەبى» نەمەسە «قىزدار مەكتەبى» دەگەن كونە جازۋدىڭ ءالى دە ساقتالعانىن ايتادى.

«رۋح پەن ءتىل» كلۋبى مۇشەلەرىنىڭ  ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنداعى كەڭەستىك جازۋ مەن نىشانداردى الىپ تاستاۋ تۋرالى 6 قاراشا كۇنى جازعان شاعىم حاتىنا (قاراڭىز: http://old.abai.kz/content/zhastardyn-talaby-sovettik-belgiler-men-zhazular-alynyp-tastalsyn)  13 قاراشا كۇنى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇماعۇلوۆتان رەسمي جاۋاپ كەلدى. رەسمي جاۋاپ ءمينيستردىڭ جەكە بلوگىندا جاريالانىپتى (http://blogs.e.gov.kz/zhumagulov_b/questions/173400).

«ءمينيستردىڭ جاۋابى ارقىلى بيلىكتىڭ ۇلتتىق ساياساتتا ناقتى قانداي پىكىردە ەكەنىنە، تاۋەلسىزدىك تالاپتارىنا جەتە ءمان بەرمەيتىندىگەن تاعى ءبىر مارتە كوز جەتكىزدىك»، - دەيدى كلبۋ مۇشەلەرى.

مينيستر جاستاردىڭ تالابىنا وراي قايتارعان جاۋابىندا ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى عيماراتى ءوزىنىڭ ارحيتەكتۋراسىمەن ەسكەرتكىش رەتىندە مەملەكەت قامقورلىعىنا الىنعانىن ، شەتەلدە ارحيتەكتۋرالىق ەسكەرتكىشتەردىڭ وزگەرتىلمەيتىنىن تىلگە تيەك ەتە كەلىپ، ۇيىم تالابىنىڭ ورىنسىز ەكەنىن، فرانتسيا استاناسى پاريجدە ەرتەدەن سالىنعان «ۇلدار مەكتەبى» نەمەسە «قىزدار مەكتەبى» دەگەن كونە جازۋدىڭ ءالى دە ساقتالعانىن ايتادى.

ءمينيستردىڭ بۇل اۋجىنە تاڭ قالعان جاستار جاعى: «الگى مەكتەپتەردەن  فرانتسيا قازاقستان سياقتى زورلىق-زومبىلىق، اشارشىلىق، ساياسي رەپرەسسيا كوردى مە؟ زاتى مۇلدەم ەكى بولەك نارسەنى تەڭەستىرۋگە بولادى ما؟» - دەيدى.  «رۋح پەن ءتىل» مينيسترگە كەڭەستىك زامان جازۋى مەن نىشاندارىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزبەن ۇلتىق ساياساتىمىزعا سايكەس كەلمەيتىنىن اڭعارتقان ەدى. ال، مينيستر بالالارعا رەسەيدىڭ سارانسك قالاسىنداعى باسقارما ءۇيىنىنىڭ بىرىندە ءالى كۇنگە دەيىن «كەڭەستەر ءۇيى» (دوم سوۆەتوۆ) دەگەن جازۋ مەن كەڭەستىك ەلتاڭبا ساقتالىنعانىن مىسالدايدى. «سارانسك رەسەيدىڭ قالاسى بولعاندىقتان، البەتتە، سارانسك ءۇشىن كسرو زامانى ىستىق بولار. بىراق قازاقستانعا  كسرو قانداي جاقسىلىق اكەلدى؟ بيلىكتەگىلەر وسىنى ويلايدى ما ەكەن؟! بىزدىڭشە، ويلانباق تۇگىل، ءالى دە كەڭەس زامانىن اڭسايتىن سەكىلدى. ونى كەيىنگى جىلدارى اقوردانىڭ كەدەندىك وداق، بىرىڭعاي ەكونوميكالىق كەڭىستىك سەكىلدى ۇيىمدارعا كىرىپ، رەسەيمەن ينتەگراتسيانى ودان ارى جاقىنداستىرۋى دالەل»، - دەيدى «رۋح پەن ءتىل تومەندە ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ جاۋابىن تولىق بەرىپ وتىرمىز، قالعان پىكردى وقىرمان قاۋىم ايتا جاتار.

قۇرمەتتى "رۋح پەن ءتىل" قوعامدىق-ساياسي ۇيىمى!

ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ» عيمارات كەشەنى 1948-1957 جىلدار ارالىعىندا سالىنعان كۇردەلى ارحيتەكتۋرالىق انسامبل. بۇل عيماراتتى تۇرعىزۋعا عا ءبىرىنشى پرەزيدەنتى قانىش يمانتايۇلى ساتباەۆ ەرەكشە ەڭبەك سىڭىرگەن. عيماراتتى سالۋعا ن.پروستاكوۆ، ا.ۆ.ششۋسەۆ، ۆ.ەكك، م.پاۆلوۆ، ا.ورداباەۆ، م.زۆونتسوۆ، ن.بەلوۋسوۆا جانە باسقا ساۋلەتشىلەر قاتىسقان. عيمارات ءوزىنىڭ ارحيتەكتۋراسىمەن ەسكەرتكىش رەتىندە مەملەكەت قامقورلىعىنا الىنعان.

شەت مەملەكەتتەردە ەرتە كەزدە سالىنعان ارحيتەكتۋرالىق عيماراتتار قازىرگە دەيىن قالپىنشا ساقتالىپ، ولارداعى جازۋلاردى وزگەرتۋگە تىيىم سالىنعان. ماسەلەن فرانتسيا استاناسى پاريجدە ەرتەدەن سالىنعان «ۇلدار مەكتەبى» نەمەسە «قىزدار مەكتەبى» دەگەن جازۋمەن قالعان عيماراتتار كونە ەسكەرتكىش رەتىندە سول كۇيىندە ساقتالىپ، قازىردە ارالاس (ۇل-قىزدار وقىتاتىن) مەكتەپ قىزمەتىن اتقارىپ وتىرعانى بەلگىلى. رەسەيدىڭ ءىرى قالالارىندا كونە جازۋلارمەن جازىلعان عيمارتتار سول كۇيىنشە ساقتاۋلى. مىسالى، سارانسك قالاسىنداعى باسقارما ءۇيىنىنىڭ بىرىندە ءالى كۇنگە دەيىن «كەڭەستەر ءۇيى» (دوم سوۆەتوۆ) دەگەن جازۋ مەن كەڭەستىك ەلتاڭبا ساقتالىنعان.

«تاريحي-مادەني مۇرا وبەكتىلەرىن قورعاۋ جانە پايدالانۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1992 جىلعى 2 شىلدەدەگى № 1488-ءحىى زاڭىنىڭ «جويۋدان، تاعىلىق اكتىلەرىنەن، ءوڭىن اينالدىرۋدان، جالعان دارىپتەۋدەن، بۇرمالاۋدان، ورىنسىز وزگەرىستەر ەنگىزۋدەن، تاريحي تۇپماتىننەن ءۇزىپ تاستاۋدان قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ» 4-بابىنا سايكەس جوندەۋ بارىسىندا جازۋى بار بارلىق ارحيتەكتۋرالىق بولشەكتەردى ساقتاپ قالۋ كەلەشەك ءۇشىن اسا ماڭىزدى. وزگەرىسكە تەك عيماراتتىڭ تىسىنداعى تاقتايشادا جازىلعان جازۋلار عانا ۇشىراۋى ءتيىس.سونىمەن قاتار، اتالعان زاڭنىڭ 27-بابىنا سايكەس قابىلدانعان «رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىزىمىن بەكىتۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2008 جىلعى 21 ناۋرىزداعى N 279 قاۋلىسىمەن عيمارات رەسمي تۇردە تىزىمگە ەنگەن. وسىعان وراي، «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» جازۋلارى تاريحي ەسكەرتكىش سيمۆوليكاسى رەتىندە قالۋعا ءتيىس دەپ سانايمىز.

جۋماگۋلوۆ ب.ت.

13 قاراشا 2012 ج.

«Abai.kz»