جەتى جىلعا ارنالعان جاڭا باعدارلاما قابىلداندى
2013-2020 جىلدارعا ارنالىپ جاسالىپ جاتقان اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋ باعدارلاماسى بويىنشا الداعى جەتى جىلدىڭ ىشىندە وسى سالاعا بولىنەتىن سۋبسيديا كولەمى 4,5 ەسەگە ارتتىرىلماق. شىعىس قازاقستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ۆلاديمير كوشەلەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن بولاشاق باعدارلامانىڭ تۇجىرىمداماسىن تالقىلاۋعا ارنالعان كەڭەستە ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى گۇلميرا يساەۆا تەك قانا 2013-2014 جىلدارى اۋىل شارۋاشىلىعىنا 300 ملرد. تەڭگە نەسيە قارجىسىن ءبولۋ قاراستىرىلىپ وتىرعانىن دا اتاپ كورسەتتى.
2013-2020 جىلدارعا ارنالىپ جاسالىپ جاتقان اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋ باعدارلاماسى بويىنشا الداعى جەتى جىلدىڭ ىشىندە وسى سالاعا بولىنەتىن سۋبسيديا كولەمى 4,5 ەسەگە ارتتىرىلماق. شىعىس قازاقستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ۆلاديمير كوشەلەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن بولاشاق باعدارلامانىڭ تۇجىرىمداماسىن تالقىلاۋعا ارنالعان كەڭەستە ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى گۇلميرا يساەۆا تەك قانا 2013-2014 جىلدارى اۋىل شارۋاشىلىعىنا 300 ملرد. تەڭگە نەسيە قارجىسىن ءبولۋ قاراستىرىلىپ وتىرعانىن دا اتاپ كورسەتتى.
- قازىرگى قولدانىستاعى ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىن دامىتۋدىڭ 2010-2014 جىلدارعا ارنالعان باعدارلاماسى قايتادان كەڭەيتىلىپ، سالاداعى بارلىق ماسەلەلەردى تولىق قامتيتىن 2013-2020 جىلدارعا ارنالعان جاڭا باعدارلاما جاسالىپ جاتىر. بۇل باعدارلاما اۋىل شارۋاشىلىعى ونەركاسىپ كەشەنىنىڭ باسەكەلەستىك قابىلەتىن ارتتىرۋعا باعىتتالۋىمەن ەرەكشەلەنەدى. قازاقستاننىڭ دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا ەنۋ كەزەڭى اسىرەسە، اۋىل شارۋاشىلىعىنا ايرىقشا كوڭىل ءبولۋ قاجەتتىگىن الدىعا قويىپ وتىر. سالانىڭ مۇمكىندىگى مول بولا تۇرا كوزدەگەندەگىدەي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلمەي جاتىر. الداعى جەتى جىلعا ارنالعان باعدارلامادا اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋدىڭ بارلىق تەتىكتەرى قاراستىرىلىپ، قارجىدان باستاپ ماركەتينگتىك كەڭەس بەرۋگە دەيىنگى مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋدىڭ جولدارى مەن شارالارى ناقتىلى جوبالانادى، - دەدى جاڭا باعدارلامانىڭ ءمانى مەن ماڭىزى تۋراسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى گۇلميرا يساەۆا.
ءتورت باعىتتا جۇرگىزىلەتىن ستراتەگيالىق باعدارلاما اياسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلىمدارىنا قارجىلىق، مەملەكەتتىك رەتتەۋ، تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ قولجەتىمدىلىگى، ينفراقۇرىلىمداردى جەتىلدىرۋ بويىنشا كومەكتەر كورسەتىلىپ، شارۋا قوجالىقتارى مەن اۋىل فەرمەرلەرىنىڭ شارۋاسىن جەڭىلدەتۋگە وراي وزگە دە شارالار قولعا الىنباق. ءسويتىپ، 2020 جىلعا دەيىن ەلدە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى 1,5 ەسە، وسى سالاداعى ەڭبەك ونىمدىلىگى 3 ەسە، ەكسپورتقا شىعارىلاتىن ونىمدەر 20 پايىزعا كوبەيىپ، 6,8 ملن. گەكتار پايدالانىلماي جاتقان جەر اينالىمعا ەنەدى. جەتى جىلدا ەگىن، مال شارۋاشىلىعىنا رەسپۋبليكالىق، جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن بولىنەتىن سۋبسيديا مولشەرىن بۇگىنگىدەن 4,5 ەسەگە ارتتىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
ەلباسىنىڭ تاپسىرعانىنداي، 2014 جىلعا قاراي ەكسپورتتالاتىن ەت كولەمىنىڭ جىل سايىنعى مولشەرىن 60 مىڭ تونناعا جەتكىزىپ، ەتتى باعىتتاعى مال باسىن كوبەيتۋ ءۇشىن باعدارلامادا ءىرى قارا، قوي وسىرەتىن شارۋا قوجالىقتارى مەن فەرمەرلىك شارۋاشىلىقتاردى قۇرۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ، مالداردى ساتىپ الۋعا بەرىلەتىن نەسيەنىڭ پايىزدىق ۇستەمەسى، سۋبسيديالاندىرۋ شارتتارى وزگەرتىلىپ، ءبىرشاما جەڭىلدەتىلەتىن بولادى. كەڭەسكە قاتىسقان «كازاگروپرودۋكت» اق باسقارماسىنىڭ توراعاسى الەكساندر سوليۋلەۆتىڭ ايتۋىنشا، مال باعۋدىڭ قيىندىعىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن ەلىمىزدە شەتەلدەگىدەي سۋى، تەلەفون بايلانىسى، تەحنيكاسى، ينتەرنەتى بار قولايلى فەرمەرلىك شارۋاشىلىق ورىندارىن سالۋ قولعا الىنباق. بۇرىنعى مال قىستاقتارى قالپىنا كەلتىرىلىپ، ورىستەر مەن جايلاۋلار كەڭىنەن پايدالانىلماق. قازىر ەلىمىزدە 189 مىڭنان استام شارۋا قوجالىقتارى مەن شارۋاشىلىق قۇرىلىمدارى بار بولسا، سونىڭ 19 مىڭعا جۋىعى عانا مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسىپ جاتقان كورىنەدى. سوندىقتان بولاشاقتا مال ءوسىرىپ، ونىڭ ءونىمىن وندىرۋگە دەن قويعان كاسىپكەرلەرگە مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلىپ جاتقان قولداۋ، كومەكتەر ودان ءارى ۇلعايا تۇسپەك.
ەلىمىزدە مال باسىن وركەندەتۋگە «سىباعا»، «جايلاۋ» باعدارلامالارىنىڭ تيگىزەر پايداسى كوپ بولاتىنى بولجانىپ وتىر. «جايلاۋ» باعدارلاماسى اۋىل تۇرعىندارىنا ءتيىمدى بولۋ ءۇشىن ءارى قاراي جەتىلدىرىلە تۇسپەك. 2013-2023 جىلدارعا ارنالىپ جاسالىپ وتىرعان اتالمىش باعدارلاما اۋىلدا فەرمەرلىك شارۋاشىلىقتار قۇرۋعا باعىتتالىپ، نەسيەلەندىرۋدىڭ ءتيىمدى ءتۇرىن ۇسىنباق. «سىباعا» بويىنشا بىلتىر وبلىس شارۋاشىلىقتارى مەن اۋدان تۇرعىندارى 60 مىڭنان استام ءىرى قارا ساتىپ الىپ، جوسپار 156 پايىزعا ورىندالعان. باعدارلاما جوباسىندا كورسەتىلگەندەي، وندىرىسكە جاڭا تەحنولوگيانى ەنگىزىپ، كاسىپورىندى قايتا جاراقتاندىرۋعا قارجى سالۋشى سۋبەكتىلەرگە دە مەملەكەت تاراپىنان سۋبسيديا بەرىلەتىن بولادى. بۇل ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديالاندىرۋ جوباسى 2014 جىلدان باستاپ جۇزەگە اسىرىلا باستايدى. گەرمانيا، كانادا سياقتى الىس شەتەلدەردى ايتپاعاندا، كەدەندىك وداق قۇرامىنداعى رەسەي مەن بەلارۋس ەلىندە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، سونىڭ ىشىندە قايتا وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ دامۋىنا قولايلى جاعداي تۋعىزعان ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديالاندىرۋ جوباسىنا ءبىزدىڭ ەل دە ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ وتىر. ەندى شارۋاشىلىقتى وركەندەتۋگە سالىنعان ينۆەستيتسيانىڭ 20 پايىزى مەملەكەت تاراپىنان سۋبسيديا تۇرىندە قايتارىلادى.
اۋىلدى گۇلدەندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ قاجەت دەپ جاتقانىمىزبەن، اۋىلعا بارعىسى كەلەتىن مامان از. سيىر ساۋاتىن ساۋىنشى، تەحنيكانى جۇرگىزەتىن تراكتورشى تابا الماي وتىرعان شارۋاشىلىقتار بار. سوندىقتان اۋىلعا جاس مامانداردى تارتۋعا شىنداپ كوڭىل بولەتىن كەز جەتتى. اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋدىڭ 2013-2020 جىلدارعا ارنالعان باعدارلاماسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى ماماندارىن وقىتىپ، دايارلاۋدىڭ دا ءتۇرلى جولدارى قاراستىرىلعان.
كەڭەسكە قاتىسۋشىلار باعدارلاما تۇجىرىمداماسىن تالقىلاي كەلە وعان وبلىستىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋگە ىقپالى مول دەپ تاپقان بىرنەشە ۇسىنىستارىن قوستى. وبلىستاعى پانتى وندىرەتىن مارال شارۋاشىلىعى مەن ومارتا شارۋاشىلىعى سالالارىنا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن سۋبسيديا تۇرىندە مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋ، مال شارۋاشىلىعىن قولداۋ بويىنشا سۋبسيديالاۋدى ەگىن شارۋاشىلىعىن سۋبسيديالاۋ سياقتى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار قۇزىرەتىنە بەرۋ، ەسكىرىپ كەتكەن اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكالارىن جاڭالاۋ ءۇشىن زاماناۋي اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكالارىن شىعارۋداعى شىعىنداردى 50 پايىزعا دەيىن سۋبسيديالاۋدى ەنگىزۋ، اۋىل شارۋاشىلىق ونەركاسىبى كەشەنىنە قاجەتتى مال دارىگەرى ماماندارى مەن وزگە دە مامانداردى وقىتۋعا مەملەكەتتىك تاپسىرىستاردى ارتتىرۋ، اۋىلعا كەلەتىن جاس ماماندار ءۇشىن ارنايى تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسىن جاساۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىندا سالىق سالۋدى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا ءوندىرىستى ءارتاراپتاندىرا وتىرىپ اۋىل حالقىن جىل بويى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىپ كەلە جاتقان ەگىن، مال شارۋاشىلىعىمەن، قايتا وڭدەۋمەن شۇعىلداناتىن شارۋاشىلىقتار ءۇشىن سالىق سالۋدىڭ بۇرىنعى ءتارتىبىن قالدىرىپ، اۋىلداعى ءوندىرىستى دامىتۋعا، جۇمىسپەن قامتۋعا ىقپال ەتپەيتىن بىرىڭعاي ەگىن شارۋاشىلىعىمەن عانا اينالىسۋشىلارعا جەر سالىعىنىڭ مولشەرلەمەسىن ارتتىرۋ سياقتى اسا ماڭىزدى دەپ تابىلعان ۇسىنىستار حاتتاما تۇرىندە اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ قاراۋىنا جولداندى.
«اباي-اقپارات»