قازىر كسرو-نى جاقتاۋشىلار بۇرىنعى وداق كەزىندە ناعىز دەموكراتيا، تەگىن مەديتسينا، تەگىن ءبىلىم بەرۋ، قىسقاسى «الەمدەگى ەڭ جاقسىنىڭ» بارلىعى كسرو-دا بولعانىن ايتقاندى ۇناتادى. شىن مانىندە سولاي ما؟

ءبىرىنشى ميف: «كسرو-دا دەموكراتيا ورنادى»

كەڭەس حالقى ەلدى حالىق دەپۋتاتتارى كەڭەستەرى ارقىلى باسقاردى. كسرو-دا دەموكراتيا بولعان جوق، تەك توتاليتارلىق پارتيالىق ديكتاتۋرا عانا بولدى. كەڭەستەر دەكوراتيۆتى ورگاندار بولدى. كوممۋنيستىك پارتيا 1917 جىلى دا، 1987-1991 جىلدارى دا ەركىن جانە باسەكەلەس سايلاۋدا ەشقاشان جەڭىسكە جەتكەن ەمەس.

ەكىنشى ميف:  «كسرو-دا تەگىن مەديتسينا مەن ءبىلىم بەرۋ بولدى»

نەگىزى دۇنيەنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە ەشقانداي بولشەۆيزمسىز-اق تەگىن مەديتسينا مەن ءبىلىم بولدى. ال 1940 جىلى كسرو-دا ورتا جانە جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقۋ اقىلى بولدى. ەگەر كسرو-دا شىنىمەن دە «الەمدەگى ەڭ جاقسى مەديتسينا» بولسا، وندا ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى سونشالىقتى تومەن بولماس ەدى.

ءۇشىنشى ميف: «كسرو - سەگىز ساعاتتىق جۇمىس كۇنى بەلگىلەنگەن الەمدەگى ءبىرىنشى مەملەكەت»

جاڭا زەلانديادا، ءۇندىستاندا، اۆستراليادا، اقش-تاعى گەنري فورد زاۋىتتارىندا جانە 1919 جىلى ەۋروپا ەلدەرىنىڭ كوپشىلىگىندە بولشەۆيزم ورناعانعا دەيىن سەگىز ساعاتتىق جۇمىس كۇنى بولدى. ايتپاقشى، پاتشا كەزىندە بولشەۆيزمگە قاراعاندا ۇجىمدىق جۇمىسشىلاردىڭ بوس ۋاقىتى كوبىرەك بولدى، ويتكەنى ءدىني مەرەكەلەر دەمالىس كۇندەرى بولىپ جاريالاندى.

قازان توڭكەرىسىنەن كەيىن كەڭەس جۇمىسشىلارى قۇلدىقتا بولدى، ءوز ەلىندە ەمىن-ەركىن ءجۇرىپ-تۇرا المادى، جۇمىس ورنىن اۋىستىرا المادى. ودان دا جوعارى جالاقىنى تالاپ ەتتى. كولحوزشىلار دا كولحوزداردا «بارششينا» جاساۋعا ءتيىس بولدى. زەينەتاقى تەك 1960 جىلداردىڭ ورتاسىنان باستاپ تولەنە باستادى، ونىڭ وزىندە ولار مۇلدە از مولشەردە بولدى.

ءتورتىنشى ميف: «كسرو-دا ادامدارعا تەگىن باسپانا بەرىلدى»

«تەگىن باسپانا» - كسرو-دا از اقى تولەنەتىن جۇمىس ءۇشىن سىيلىق اقى. الايدا بۇل پاتەرلەرگە كوبىنىڭ قولى جەتپەيتىن.  تۇرعىنداردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ تومەن بولدى. ءبىر ادامعا 15 شارشى مەتر (باتىستا – 5 ەسە جوعارى). قازىرگى تمد ەلدەرىندە – ءبىر ادامعا 25 شارشى مەتر.

بەسىنشى ميف:  «كسرو-دا ادامدار باتىسقا قاراعاندا باي ءومىر ءسۇردى»

لەنين مەن ءستاليننىڭ تۇسىندا ميلليونداعان ادام اشتىقتان قىرىلدى. ستالين ولگەننەن كەيىن اشارشىلىق بولعان جوق، ادامدار كەدەيشىلىكتە ءومىر ءسۇردى.

التىنشى ميف: «كسرو-نىڭ «الەۋمەتتىك ءليفتى»

كسرو-دا «كەز كەلگەن شارۋا بالاسى كەرەمەت ينجەنەر نەمەسە عالىم بولا الادى» دەپ ايتىلدى. بالكىم، ول پارتياعا ىنتا-شىنتاسىمەن ادال بولسا عانا جۇزەگە اسۋىمۇمكىن ەدى. بىراق، رەجيمگە دەگەن ادالدىق تا ولاردى گۋلاگ-تان قۇتقارا المادى (ۆاۆيلوۆ، كورولەۆ، گلۋشكو، تۋپولەۆ جانە باسقا مىڭداعان ينجەنەرلەر ستاليندىك قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىرادى).

ستالين قايتىس بولعاننان كەيىن كوممۋنيستىك رەجيم كەڭەستىك تارتىپكە قارسى شىققان كەز كەلگەن ادامدى قۋدالاۋدى جالعاستىردى. بيلىكتىڭ «وڭ انىقتاماسىنسىز» كسرو-دا مانساپ جاساۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. برەجنەۆ تۇسىندا اكادەميك ساحاروۆ سىرتقى ساياساتتى سىناعانى ءۇشىن عىلىممەن اينالىسۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلىپ، گوركيگە ۇيقاماققا جىبەرىلدى.

پروگرەستىڭ ەڭ ماڭىزدى قوزعالتقىشى بولىپ تابىلاتىن جەكە كاسىپكەرلىككە دە كسرو-دا تىيىم سالىنعان بولاتىن. سوندىقتان كسرو-دا عىلىمي-تەحنيكالىق رەۆوليۋتسيا دۇرىس جۇرگىزىلمەي، ەكونوميكالىق باسەكەلەستىكتەن كسرو باتىسقا جەڭىلىپ قالدى.

كەرىمسال جۇباتقانوۆ

Abai.kz