سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 3839 0 پىكىر 16 قاڭتار, 2013 ساعات 09:23

ءبىز ەڭ اۋەلى مۇسىلمان ەمەس، قازاق بولۋىمىز قاجەت!

كەيىنگى جىلدارى تۇركىتىلدەس ەلدەردەگى جاستاردىڭ ىشىندە ارابتىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتىنە مويىنسۇنىپ، بۇكىل الەمدە يسلام حاليفاتىن قۇرۋدى اڭسايتىنداردىڭ قاراسى كۇرت كوبەيدى. ولاردىڭ اراسىندا جاستارعا ءتان ماكسيماليزممەن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردان ءبىرجولا باس تارتىپ، ارابتاردىڭ ءداستۇرى مەن تانىم-تۇسىنىگىنە تۇرپايى تۇردە ەلىكتەيتىندەر تابىلىپ ءجۇر. بۇل ەندى عانا ەڭسە كوتەرە باستاعان كەز-كەلگەن ۇلتتىق مەملەكەت ءۇشىن قاۋىپتى قۇبىلىس. ويتكەنى ورىستىڭ ىقپالىنان ءالى تولىق ارىلا الماي جاتىپ، ەكىنشى بىرەۋدىڭ قولتىعىنا ءوز ەركىمىزبەن كىرىپ بارامىز. وتارسىزدانۋ پروتسەسىن باستاي الماي وتىرعان ەلىمىز ءۇشىن بۇل اۋرۋعا اۋرۋ جالعاعانمەن بىردەي. قازاق «سۇراپ العان اۋرۋدىڭ ەمى جوق» دەيدى. بىزگە قازىر ەڭ الدىمەن مۇسىلمان ەمەس، قازاق بولىپ الۋ قاجەت. قۇراندا اللا تاعالا «مەن ۇلتتار مەن ۇلىستاردى ءبىرىن-ءبىرى تانىپ ءبىلۋى ءۇشىن جاراتتىم» دەگەن. قازاق اۋەلدەن مۇسىلمان حالىق. قازاق بولىپ الساق، مۇسىلماندىعىمىزدا ءمىنسىز بولادى. سەبەبى حالقىمىزدىڭ بۇكىل ءداستۇرى وسى ءدىننىڭ تالاپتارىمەن بىتە قايناسىپ جاتىر. ونى ەشكىم جوققا شىعارا المايدى. ۇلتتىق ونەگەنىڭ ۋىزىنا قانباعان، عاسىرلار بويى قالىپتاسقان مادەنيەتىمىزدى تانىپ-ءبىلىپ ۇلگەرمەگەن ورىمدەي جاستاردىڭ بىردەن «ءدىني دۇبارالىققا» ۇرىناتىنى وسىدان. بۇل تالاي جىلدان بەرى جازىلىپ جۇرگەن تاقىرىپ. قازىر ءتىپتى وزەكتى بولىپ وتىر.

كەيىنگى جىلدارى تۇركىتىلدەس ەلدەردەگى جاستاردىڭ ىشىندە ارابتىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتىنە مويىنسۇنىپ، بۇكىل الەمدە يسلام حاليفاتىن قۇرۋدى اڭسايتىنداردىڭ قاراسى كۇرت كوبەيدى. ولاردىڭ اراسىندا جاستارعا ءتان ماكسيماليزممەن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردان ءبىرجولا باس تارتىپ، ارابتاردىڭ ءداستۇرى مەن تانىم-تۇسىنىگىنە تۇرپايى تۇردە ەلىكتەيتىندەر تابىلىپ ءجۇر. بۇل ەندى عانا ەڭسە كوتەرە باستاعان كەز-كەلگەن ۇلتتىق مەملەكەت ءۇشىن قاۋىپتى قۇبىلىس. ويتكەنى ورىستىڭ ىقپالىنان ءالى تولىق ارىلا الماي جاتىپ، ەكىنشى بىرەۋدىڭ قولتىعىنا ءوز ەركىمىزبەن كىرىپ بارامىز. وتارسىزدانۋ پروتسەسىن باستاي الماي وتىرعان ەلىمىز ءۇشىن بۇل اۋرۋعا اۋرۋ جالعاعانمەن بىردەي. قازاق «سۇراپ العان اۋرۋدىڭ ەمى جوق» دەيدى. بىزگە قازىر ەڭ الدىمەن مۇسىلمان ەمەس، قازاق بولىپ الۋ قاجەت. قۇراندا اللا تاعالا «مەن ۇلتتار مەن ۇلىستاردى ءبىرىن-ءبىرى تانىپ ءبىلۋى ءۇشىن جاراتتىم» دەگەن. قازاق اۋەلدەن مۇسىلمان حالىق. قازاق بولىپ الساق، مۇسىلماندىعىمىزدا ءمىنسىز بولادى. سەبەبى حالقىمىزدىڭ بۇكىل ءداستۇرى وسى ءدىننىڭ تالاپتارىمەن بىتە قايناسىپ جاتىر. ونى ەشكىم جوققا شىعارا المايدى. ۇلتتىق ونەگەنىڭ ۋىزىنا قانباعان، عاسىرلار بويى قالىپتاسقان مادەنيەتىمىزدى تانىپ-ءبىلىپ ۇلگەرمەگەن ورىمدەي جاستاردىڭ بىردەن «ءدىني دۇبارالىققا» ۇرىناتىنى وسىدان. بۇل تالاي جىلدان بەرى جازىلىپ جۇرگەن تاقىرىپ. قازىر ءتىپتى وزەكتى بولىپ وتىر. 1964 جىلى تۇرىك جازۋشىسى قۇسەيىن اتسىزدىڭ «وتىكەن» جۋرنالىندا وسى جايتقا بايلانىستى جازىلعان ارنايى ماقالاسى جارىق كوردى. بۇل ماقالا سالىستىرمالى تۇردە العاندا قازىرگى كەزدە دە كۇرمەۋى شەشىلمەگەن كوپ ماسەلەنىڭ باسىن اشىپ وتكەن. قازاق وقىرمانىنا قىزىق بولار دەگەن ويمەن ونى اۋدارىپ بەرىپ وتىرمىز.

 

«سوتسيولوگيا تۇرعىسىنان الىپ قاراساق،  VII  عاسىردا يسلام ءدىنى ارابتاردىڭ ءبىرتۇتاس ۇلت بولىپ ۇيىسۋىندا شەشۋشى ءرول اتقاردى. ءبىر-بىرىمەن ۇنەمى قىرىقپىشاق بولىپ جۇرەتىن، سانى كوپ، بىراق ءبىر تىلدە سويلەيتىن اراب تايپالارى ءتۇبى بىرىگۋى ءتيىس ەدى. پايعامبارىمىز اكەلگەن جاڭا يدەولوگيا تۇرپايى تىرلىك كەشەتىن، تازالىق پەن تاربيەنىڭ نە ەكەنىن بىلمەيتىن تاعى تايپالارعا ادەپ پەن اردى ۇيرەتىپ، ولارعا وزدەرىنىڭ ءبىرتۇتاس ۇلت ەكەنىن سەزىنۋىنە زور مۇمكىندىك سىيلادى. تاماشا تاريحي تۇلعا بولعان پايعامبارىمىز سوزگە شەشەندىگىمەن ارابتارعا جوعارىدا اتالعان جاقسى قاسيەتتەردى تانا ءبىلدى. الايدا ونىڭ جاقىن سەرىكتەرىنىڭ ءوزارا بىرلىگى مەن ۇيىمشىلدىعى بەرىك بولماي شىقتى. ارابتارعا جۇزدەگەن جىلدار بويى مەملەكەت قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرمەگەن ترايباليزم، تايپاارالىق قاقتىعىستار مەن باسقا دا كەمشىلىكتەر پايعامبارىمىز دۇنيەدەن وتىسىمەن قايتا بوي كورسەتتى. وتىرىك پەن وسەك-اياڭ ءتىپتى ارداقتى ءنابيدىڭ وتباسى مۇشەلەرىنە دە كەسىرىن تيگىزدى.  بىرتە-بىرتە قاقتىعىستار يسلامدانعان اراب قوعامىندا جىككە ءبولىپ، ناتيجەسىندە سوڭى بۇگىنگە دەيىن تولاستاماي كەلە جاتقان دىنارالىق سوعىستارعا الىپ كەلدى. ارابتاردىڭ مەملەكەت قۇرۋعا قابىلەتسىز حالىق ەكەنىن كورسەتۋ ءۇشىن «ءتورت ءحاليفتىڭ» تۇسىنداعى جاعدايعا توقتالساق جەتكىلىكتى. پايعامبارىمىزدىڭ زامانىندا اۋليەلەردىڭ قاتارىندا ەنگەن ءتورت ءحاليفتىڭ العاشقى ۇشەۋى 30 جىلدىڭ ىشىندە بىرىنەن كەيىن ءبىرى قاستاندىقپەن قازا تاپتى. مۇنداي ماسقارا مىسال ۆيزانتيانىڭ وزىندە دە بولماعان. اراب حاليفاتىنىڭ يراننىڭ تالقانىن شىعارىپ، ۆيزانتيانىڭ وڭتۇستىك ايماعىن باسىپ العاندىعىن كەرەمەت وقيعا دەپ قابىلداۋعا بولمايدى. سەبەبى بۇلاردىڭ ەكەۋى دە ارابتار كەلگەنگە دەيىن جۇزدەگەن جىلدارعا سوزىلعان سوعىستان ابدەن السىرەپ قالعان-تۇعىن. يران بولسا سول تۇستا تۇرىكتەردىڭ ۇزدىكسىز شابۋىلىنا ۇشىراپ وتىردى. ال ارابيانىڭ ءشولدى ايماعىنان كەلگەن، جاڭا دىنمەن جانە جاڭا يدەولوگيامەن رۋحتانعان ارابتاردىڭ ىزدەگەنىدە وسى بولدى. ولارعا نە مايدان دالاسىندا قازا تاۋىپ، بىردەن جۇماققا جول تارتاتىن،  يا بولماسا باي وبلىستار مەن قالالاردى توناپ ءال-اۋقاتىن كوتەرىپ الاتىن مۇمكىندىك بەرىلدى. بىلايشا ايتقاندا، ۇلى مەملەكەت قۇرعان ارابتار ابدەن كۇش-قۋاتى سارقىلعان يراننىڭ شىعىسى مەن باتىستا يسپانياداعى ۆەستگوت كورولدىگىن باسىپ العاننان وزگە ەشقانداي اۋىز تولتىرىپ ايتاتىن جەڭىسكە جەتپەدى. سول كەزدەگى كۇشتى قارسىلاستاردىڭ ءبىرى فرانكتار  العاشقى ايقاستا-اق ارابتاردىڭ  ارىنىن تەجەپ، ولاردىڭ باتىستى بەتكە العان جورىعىن ءبىرجولا توقتاتىپ تاستادى. ال ح عاسىردا جاپپاي يسلامدى قابىلداعان تۇرىكتەر وسى ۋاقىتتا  جاڭا ءدىندى جويۋعا باعىتتالعان يرانداعى ۇلكەن جىمىسقى جوسپاردىڭ الدىن الادى. وسى كەزەڭنەن باستاپ ولار ۇنەمى مۇسىلمان الەمى مەن يسلامنىڭ بىردەن-ءبىر قورعاۋشىلارى بولدى. ماسەلەن، جەر شارىنداعى ءىرى مۇسىلمان مەملەكەتىنىڭ ءبىرى سانالاتىن پاكىستان، ۇندىستانعا شاپقىنشىلىق جاساعان ماحۇت عازناۋي سياقتى تۇرىك بيلەۋشىلەرىنىڭ ارقاسىندا قۇرىلعان. يسلامدى ءوز ەرىكتەرىمەن قابىلداعان تۇرىكتەر قۇراننىڭ بىردە-ءبىر ءسوزىن تۇسىنبەسەدە كوپ جاعدايدا يسلامنىڭ جالعىز قورعانىشى بولا ءبىلدى. ال مۇسىلمان-ارابتار مەن حريستيان-ارابتار بولسا  ىمى-جىمى ءبىر، ءبىر-بىرىمەن كەرەمەت ءتىل تابىساتىن. ال تۇرىكتەر باسقاشا.  ح عاسىردا يسلامدى قابىلداعان قاراحاندىقتار ەڭ الدىمەن ءوز ىرگەسىندەگى ۇيعىرلارعا شابۋىل جاسادى. ولاردىڭ ءبىر بولىگى مانيحەيلىكتى ۇستانسا، تاعى ءبىر بولىگى بۋدداعا تابىناتىن. مۇنداي وقيعا بۇدان ارى دا جالعاستى. سۋننيت-تۇرىكتەر مەن شيت-تۇرىكتەردىڭ ءبىرىن-ءبىرى قالاي قىرعانى تاريحتا وشپەس تاڭبا بولىپ قالدى. ءبىر-ءبىرىنىڭ كۇش-قۋاتىن سارقىعان بۇل سوعىستار تۇرىكتەردىڭ بىرىگۋىنە ءبىرجولا توسقاۋىل قويدى. قازىرگى كەزدە دىنارالىق ارازدىق بۇرىنعىداي ەمەس باسەڭدەگەنىمەن، حريستيان دىنىندەگى، بۋدديزم مەن پۇتقا تابىناتىن ءوزىنىڭ تۇرىك باۋىرلارىن ءالى دە جاۋ سانايتىن ساناسىزدار جەتىپ ارتىلادى. قازىرگى تاڭدا مادەنيەتتى ادام ءۇشىن ءدىن-اركىمنىڭ جەكە شارۋاسى. ءتىپتى ءدىني پارتيا قۇرعان ەلدەردىڭ وزىندە ءدىني وقۋ ورىندارى باسقا سەنىمدەگى ازاماتتارعا تۇسىنىستىكپەن قارايدى. قانداي ءدىندى ۇستانسادا اركىمنىڭ ءوز ەركى. ماسەلەن، يسانىڭ ءدىنى ءوز جولىنداعىلاردى اعايىندىق پەن بەيبىتسۇيگىشتىككە شاقىرادى. بىراق ءبىز حريستيان حالىقتارىنىڭ ءبىر-بىرىمەن قانشا مارتە سوعىسقانىن بىلەمىز. مۇسىلمانداردىڭ «بىرلىگىدە» دىندەس باۋىرلاردىڭ اراسىنداعى قانتوگىستى توقتاتا المادى. بۇنىڭ سەبەبى بىرەۋ-اق: عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءداستۇر ءبارىبىر دىننەن كۇشتى، ال تاريحي تاعدىر قانداي دىنگە بولسىن يلىگە بەرمەيتىن قيىن دۇنيە.. بۇعان قاراماستان ءبىزدىڭ كەيبىر ءدىني دۇمشەلەر جۇرتقا يسلام بىرلىگىن ۇندەپ الەك. وسى يدەيامەن ابدەن «اۋىرعان» ولار، اتا-بابالارىنا ءتىل تيگىزىپ، ءتىپتى ولاردان ءبىرجولا باس تارتۋدا. ولار ءۇشىن ءالي مەن مۋاۆيانىڭ اراسىنداعى قاقتىعىس، حاسان مەن حۋسەيننىڭ ءولىمى بارىنەن ماڭىزدى. ولار اراب ءتىلىن مەملەكەتتىك ءتىل دەپ جاريالاۋعا دايىن. ويتكەنى تۇرىك ءتىلى بۇلار ءۇشىن ءتىل ەمەس. ال مودە، ءادىل پاتشا، شىڭعىس حان مەن قۇلاعۋلاردى ولار تيران، قانسورعىشتار سانايدى. ولار شاريعاتتان باسقا بىردە-ءبىر زاڭدى مويىندامايدى. بالالارىنا تەمىر، تاس، قايا  نەمەسە ارسىلان، بارىس، بوزعۇرت، دوعان دەگەن «پۇتقاتابىنۋشىلاردىڭ» ەسىمىن بەرۋ ولار ءۇشىن دىنسىزدەردىڭ تىرلىگى بولىپ تابىلادى. ولاردىڭ ويىنشا، ادامنىڭ اتى يسلامشا بولۋى ءتيىس، ويتكەنى تۇرىكتەردى ادام ەتكەن يسلام. تەك يسلامنىڭ ارقاسىندا عانا تۇرىكتەر قانشاما قۋاتتى مەملەكەتتەر قۇردى، - دەپ كولگىرسيدى. ادامدى اداستىراتىن مۇنداي پىكىرلەردەن ارىلاتىن ۋاقىت تۋدى. ءبىز ءۇشىن ءالي مەن مۋاۆيانىڭ اراسىنداعى كۇرەس پەن حاسان مەن حۋسەيننىڭ ءولىمى ماڭىزدى وقيعا بولماۋى ءتيىس. بۇل ارابتاردىڭ ىشكى شارۋاسى. ونىڭ باسقا حالىقتاردىڭ اراسىندا بولىپ جاتاتىن قانتوگىستەردەن ەشقانداي ايىرماشىلىعى جوق. ءبىزدى ارابتاردىڭ ءبىرىن-ءبىرى ولتىرگەنى ەمەس، قىتايداعى كور شاد تۇرىكتەرى مەن ىستانبۇلداعى گەنچ وسماننىڭ جانە التايداعى وسپان باتىردىڭ قازاسى قاپالاندىرۋى ءتيىس. جۇرەگىمىزدى جارالايتىن وقيعالار وسىلار. ءبىز اندالۋسيا ءۇشىن ەمەس، تۇركىستان مەن ءازىربايجاندى جوعالتقانىمىزعا جۇرەگىمىز سىزداپ، قىرىمنىڭ جاۋلاپ الىنعانى مەن قازاننىڭ قۇلاعانىنا قايعىرۋىمىز قاجەت. ءبىز وسىلار ءۇشىن وپىق جەپ، وسىلار ءۇشىن بارماق تىستەۋىمىز كەرەك. ال مودە، اتيللا، شىڭعىس حان مەن قۇلاعۋلار زاڭ شىعارىپ، ەل باسقارعان جاسامپاز تۇلعالار بولاتىن. ولاردىڭ جويقىن شاپقىنشىلىعى ومار حاليف اسكەرىنىڭ يران مەن مىسىردا جاساعان قىندى قىرعىنىنىڭ قاسىندا تۇككە تۇرمايدى. تۇرىكتەر قاتتى قارسىلىق كورسەتكەن قالالاردى عانا قيراتتى. ال ومار بولسا پەرسياداعى مىڭداعان جىلدىق مۇرالاردىڭ كۇل-تالقانىن شىعارىپ، الەكساندرياداعى كىتاپحانانى ورتەپ جىبەردى. ال «پۇتقا تابىناتىن» قۇلاعۋ بولسا  حريستيان دىنىندەگى ايەلىنىڭ قازاسىنا قايعىرۋدىڭ ورنىنا، كەدەيلەردىڭ جاعدايىن كوتەرەتىن ۇلكەن شارالار وتكىزىپ، سالىقتىڭ سانىن ازايتقان ەدى. اراب تاريحىندا ۇلگى بولارلىقتاي وسىنداي مىسالدار بارما؟ يسلام بىرلىگىن ۋاعىزداپ جۇرگەندەردىڭ ويىنشا، تۇرىكتەردىڭ ءوز بالالارىن مۇسىلمانشا نىسپىلاماي، ولاردى تۇرىكشە اتاۋى شاريعاتقا قايشى ەكەن. بۇل كاپىرلەردىڭ ءداستۇرى،- دەيدى ولار. الەمدە بۇدان وتكەن سوراقى ءارى قاۋىپتى يدەيا جوق. يسلام اتاۋلارى دەپ جۇرگەنىمىز نەگىزى اراب ەسىمدەرى بولىپ تابىلادى. كەرەك دەسەڭىز ولاردىڭ تۇپكى تەگى دە يسلامعا دەيىنگى كاپىرلىك كەزەڭگە بارىپ تىرەلەدى. ماعىناسىن بىلمەيتىن مۇنداي ەسىمدى بالالارىمىزعا تانۋ تۇرپايى تىرلىك. ويتكەنى مۇسا، يسا، سۇلەيمەن، يبراھيم، ىسمايىل، ىسقاق، جاقىپ پەن ءجۇسىپ دەگەن اتاۋلاردىڭ ءوزى ارابتارعا ەۆرەيلەردەن كەلگەن بولاتىن. بوزقۇرت، الىپارسلان مەن ەرتوعۇرىلدى ولار «جىرتقىشتاردىڭ» ەسىمى سانايدى. ماعىناسىنا ۇڭىلسەك ولاردىڭ ءوز ەسىمدەرىنىڭدە جەتىسىپ تۇرعانى شامالى. ماسەلەن، مۋاۆيا «ءيتتىڭ ۇرعاشىسى» دەگەندى بىلدىرەدى. ارابتار مۇنداي «حايۋاني» ەسىمدەرمەن ءتىپتى تايپالارىندا اتاعان. اتاپ ايتساق، «بانۋ قالب» دەگەن ءسوز «ءيتتىڭ بالالارى» دەپ اۋدارىلادى. ەندى ايەل ەسىمدەرىنە توقتالايىق. ايشا- ءتىرى قالعان، فاتيما- ەمشەكتەن الىنعان، حاديشا- كەمتار تۋعان، زەينەپ- سەمىز دەگەندى بىلدىرەدى. تۇرىكتەر يسلامدى قابىلداعاننان كەيىن عانا ۇلى مەملەكەتتەردى قۇردى دەگەن تەزيس ءتىپتى كۇلكىڭدى كەلتىرەدى. عۇنداردىڭ 700 جىل بويى ۇلى قىتاي قورعانىنان ورتالىق ەۋروپاعا دەيىنگى جەردە بيلەپ-توستەپ، قىتاي مەن ريم يمپەرياسىنا سالىق تولەتتىرىپ تۇرعانىن ولار ۇمىتقان سياقتى. سول تۇستاعى مادەنيەتى جوعارى مەملەكەتتەردى ۋىسىندا ۇستاۋ «تاعى تايپالاردىڭ» قولىنان كەلەتىن شارۋا ەمەس ەدى. كوك تۇرىكتەردىڭ كورەيادان قىرىمعا دەيىنگى الىپ ايماقتى قاراماعىندا ۇستاعانى قىتايلاردىڭ، پارسىلاردىڭ، ارابتار مەن ريمدىكتەردىڭ جادىندا جازۋلى تۇر. ودان بەرى شىڭعىس حان مەن تۇرىك-مۇسىلمانداردىڭ ادامزات تاريحىنا تيگىزگەن اسەرى تۋرالى جاق اشپاي-اق قويساقتا بولادى. بۇل جەردە ايتا كەتەتىن ءبىر نارسە بار. كەز-كەلگەن مەملەكەتتى قۇرعاندا تۇرىكتەر ەشقاشان يسلامعا مۇقتاج بولعان ەمەس.  تاريحي تاعىلىم بىزگە بىلاي دەيدى: تۇرىكتەر يسلامنىڭ ارقاسىندا ەمەس، كەرىسىنشە يسلام تۇرىكتەردىڭ ارقاسىندا داۋىرلەپ-دامىدى. ەگەر سەلجۇقتار مەن قىپشاقتار مۇسىلمانداردى قورعاماعاندا، كرەستشىلەردىڭ اسكەرى جەر بەتىندە بىردە-ءبىر مۇسىلماندى ءتىرى قالدىرماس ەدى. وسماندار شابۋىلعا شىعىپ، حريستيان الەمىنىڭ قاق ورتاسىندا قانشاما عاسىر بويى يسلامنىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە جالعىز دارا ۇلەس قوستى. ال ارابتار ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا وسمانداردى ساتىپ كەتتى. لوۋرەنستىڭ اقشاسىنا اربالعان ارابتار اعىلشىندارمەن بىرىگىپ ماديناعا شابۋىل جاساعاندا قاسيەتتى قالانى تۇرىكتەر عانا قورعاعان بولاتىن. سيرياداعى مايداندا ءبىزدىڭ «دىندەس باۋىرلارىمىز» بولىپ تابىلاتىن ارابتار تۇتقىنعا تۇسكەن تۇرىكتەردى كەسكىلەپ تاستاعانى تاريحي شىندىق. التىن جۇتىپ قويعان دەگەن ويمەن ءتىرى ادامداردىڭ قارنىن اقتارىپ، ولاردىڭ ىشىنەن التىن ىزدەگەن ەكەن. شام قالاسىنداعى سالتاناتتى شارا كەزىندە پايعامبارىمىزدىڭ تۇقىمدارى (شارىپتەر)  سوعىستا تۇتقىنعا تۇسكەن جۇزدەگەن ورىمدەي تۇرىك ساربازدارىنىڭ تاماعىن ورىپ تاستادى. بۇل تۋرا قۇربان ايت كەزىندەگى قان شىعاراتىن ءراسىمدى ەسكە تۇسىرەدى. وسىلاردىڭ بارلىعىن ىستەگەن اراب ۇلتشىلدارى بولاتىن. ال تۇرىكتەر پايعامباردىڭ تۇقىمى سانالاتىن شارىپتەرگە ارقاشان قۇرمەتپەن قارادى. بيلىككە قۇنىققان ولار بولسا اعىلشىنداردىڭ اقشاسىنا ساتىلىپ، بىزگە قارسى شىقتى. وسىنىڭ بارلىعى «دىندەس باۋىرلارىمىز» ارابتاردىڭ قولىمەن جاسالدى. قازىرگى اراب الەمىندە تۇرىكتەرگە دەگەن وشپەندىلىك ءورشىپ تۇر. ولار يزرايلمەن سوعىس كەزىندە تۇرىكتەردىڭ وزدەرىنە قول ۇشىن بەرمەگەنىنە وكپەلى. ارابتار مەكتەپ جاسىنان باستاپ تۇرىكتەرگە دەگەن وشپەندىلىكپەن وسۋدە. سونىمەن قويماي  ۇلتاراقتاي يزرايلگە ءالى كەلمەگەن 5-6 اراب مەملەكەتى تۇرىكتەردەن قاتاي پروۆينتسياسىن تارتىپ الۋدى ارماندايدى. ىرگەلەس رەسەيدەن كوممۋنيستەردىڭ يدەولوگيالىق يمپەرياليزمى، ال مىسىر جاقتان ءارتۇرلى جاماعاتتاردىڭ اتىن جامىلعان نۋردجيزم سياقتى اراب يمپەرياليزمى قاۋىپ ءتوندىرىپ تۇر قازىر بىزگە. تۇرىكشىلدىك يدەياسى توڭىرەگىندە ويلاساق، بىزگە كوممۋنيزم مەن ءنۋردجيزمنىڭ اراسىندا ەشقانداي ايىرماشىلىق جوق. ەكەۋىدە تۇرىكتەردىڭ سان عاسىرلىق مادەنيەتىن جويۋدى كوكسەيدى. وسىنى تۇسىنبەيتىن قانشاما قانداس باۋىرلارىمىز اتالعان يدەولوگيالاردى قۇشاق جايىپ قابىلداپ، ولاردىڭ قولشوقپارىنا اينالۋدا. وتكەندە تۇرىكتەردى قىرىپ-جويىپ جاتقان كيپرلىك گرەكتەرگە مىسىردىڭ قارۋ بەرىپ كومەكتەسكەنى راديودان رەسمي تۇردە مويىندالدى. وسىدان كەيىن يسلام بىرلىگىن اڭساپ جۇرگەن ءوز اعايىندارىمىزدىڭ تۇرپايى تىرلىگىنە ىشتەي وكىنەسىڭ. ۇلتىڭ مەن وتانىڭدى ساتىپ كەتۋ دەگەنىمىز جاۋىڭا اسكەري قۇپيالاردى اشىپ بەرۋ عانا ەمەس، جاۋلارىڭنىڭ تىرلىگىنە تاڭ قالۋ مەن كوزسىز ەلىكتەۋ، ولاردىڭ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋىنە كومەكتەسىپ،  ءوز داستۇرىڭنەن جەرىپ كەتۋىڭ دە ساتقىندىققا جاتادى.

سوندىقتان يسلام بىرلىگى مەن باۋىرلاستىعى- تازا اداسۋ بولىپ تابىلادى. سەبەبى ءدىننىڭ العا قويعان وسى ماقساتى قانشاما عاسىر بويى ىسكە اسقان جوق. ەندى وسىنشاما ساتقىندىق پەن وشپەندىلىكتەن كەيىن ول ەشقاشان ورىندالمايتىنى انىق. يسلامنىڭ بىرلىگى ەمەس، تىنىق مۇحيتىنان التايعا دەيىنگى ايماقتى الىپ جاتقان تۇرىك بىرلىگىنىڭ بولاشاعى عانا باياندى بولارىنا مەن كامىل سەنەمىن..»

كىرىسپە جازىپ، تارجىمالاعان جولىمبەت ماكىشەۆ

Abai.kz

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1470
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3245
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5407