ءماجىلىس سپيكەرى ەرلان قوشانوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن جالپى وتىرىستا دەپۋتاتتار «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە مەملەكەت باسشىسىنىڭ جەكەلەگەن تاپسىرمالارىن ىسكە اسىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى.

وتىرىستا مەملەكەت باسشىسىنىڭ جەكەلەگەن تاپسىرمالارىن ىسكە اسىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋگە باسا نازار اۋدارىلدى. ول بويىنشا ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى الىبەك قۋانتىروۆ پەن ءماجىلىستىڭ ەكونوميكالىق رەفورما جانە وڭىرلىك دامۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى عالىم امىرەەۆ بايانداما جاسادى. ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، زاڭناما 5 نەگىزگى بولىمنەن تۇرادى. سونداي-اق ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا قاتىستى قوسىمشا بولىمدەر دە بار. – بيۋدجەتارالىق قاتىناستاردى ودان ءارى رەفورمالاۋ جونىندە جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.

رەفورمانىڭ نەگىزگى ماقساتى – وڭىرلەردىڭ قارجىلىق دەربەستىگىن كۇشەيتۋ. سالىق تۇسىمدەرىنىڭ كەيبىر تۇرلەرىن، ولاردىڭ تۇراقتىلىعى مەن جيناقتالۋ قاعيداتتارىن ەسكەرە وتىرىپ، جەرگىلىكتى دەڭگەيگە بەرۋ ۇسىنىلادى، – دەدى ءا.قۋانتىروۆ. زاڭ جوباسى اياسىندا ازىق-تۇلىك باعاسىن باقىلاۋدى ءبىر مەملەكەتتىك ورگان – ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگىنە بەرۋ، «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ ساتىپ الۋ قاعيدالارىن باسەكەلەستىكتى قورعاۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىمەن كەلىسۋگە مىندەتتەۋ، مونوپوليالىق ەكونوميكالىق فۋنكتسيالاردى اتقارۋعا 100 پايىز مەملەكەت قاتىساتىن زاڭدى تۇلعالارعا عانا رۇقسات بەرۋ، مۇناي ونىمدەرىن الىپساتارلارعا قويىلاتىن تالاپتاردى كۇشەيتۋ، كرەاتيۆتى يندۋستريالاردى قىزمەتتىڭ جەكە تۇرىنە اينالدىرۋ، مەملەكەتتىك قىزمەتكە ۇمىتكەر جاستاردى ىرىكتەۋ راسىمدەرىن جەڭىلدەتۋ كوزدەلىپ وتىر.

بارلىعى 5 كودەكس پەن 17 زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ جوسپارلانعان. سونىمەن قاتار ءماجىلىس «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى. بۇل زاڭ جوباسى بويىنشا اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان قىدىرالى، ءماجىلىستىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى ەلنۇر بەيسەنباەۆ بايانداما جاسادى. وندا جاستاردىڭ دامۋ يندەكسىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋ، جۇمىسپەن قامتۋ، الەۋمەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ، جاستارمەن جۇمىس ىستەيتىن مامان تۇسىنىگىن بەلگىلەۋ جانە وزگە دە ماسەلەلەر كوزدەلگەن.

سونداي-اق بۇل تىزىمگە دەپۋتاتتاردىڭ ۇسىنىسىمەن جاستار ساناتىن 35 جاسقا دەيىن ۇزارتۋ ەنگىزىلدى. نورما بەكىتىلسە، ەلىمىزدەگى جاستار سانى 6,2 ميلليونعا جەتەدى. «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» كودەكس پەن «مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى تۋرالى» زاڭعا دا وزگەرىستەر ەنگىزىلەدى. سونىمەن قاتار اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان قىدىرالى ۋاقىتشا جۇمىسقا ورنالاسپاعان جاستارعا – NEET مارتەبەسىن ەنگىزۋ ماسەلەسىنە توقتالدى. ۇسىنىلعان زاڭ جوباسى بويىنشا دەپۋتاتتار مينيسترگە سۇراقتارىن قويدى. – قاراستىرىلىپ جاتقان زاڭ جوباسىندا NEET تەرمينىن ۇلتتىق زاڭنامادا بەكىتۋ، وسى ساناتتاعى جاستاردى قولداۋ تەتىكتەرىن ەنگىزۋ ۇسىنىلادى.

وسىعان بايلانىستى NEET جاستارىمەن جۇمىس ىستەۋدى قالاي ۇيىمداستىرعالى وتىرسىزدار، – دەدى ءوز ساۋالىندا ءماجىلىس دەپۋتاتى ۆەرا كيم. – ەلىمىزدە جۇمىسسىز جانە وقۋدان شىعىپ قالعان جاستاردىڭ كوپ ەكەنى بەلگىلى. بۇل ماسەلە وسى زاڭ جوباسىندا كەڭىنەن كورىنىس تاپقان. NEET ساناتىنداعى جاستاردى تورتكە ءبولۋدى قاراستىرىپ وتىرمىز. ءبىرىنشىسى – جالپى جۇمىسسىز جاستار. وقۋدان شىعىپ قالعان، جۇمىس ىستەمەيتىندەر قاتارىن انىقتايمىز. حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىنان ولاردىڭ دەرەككوزدەرى الىنادى. ەكىنشى ساناتتا – جۇمىس ىستەي الاتىن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارمەن، ءۇشىنشى ساناتتا – سوزىلمالى اۋرۋلارمەن اۋىراتىن نەمەسە زياندى نارسەلەرگە تاۋەلدى ەلىمىزدەگى بەلسەندى ەمەس جاستارمەن جۇمىس ىستەۋدى قولعا الامىز. سوڭعىسى – ءۇي شارۋاسىنداعى جاستار. وعان كوپ بالالى، جالعىز باستى انالار كىرەدى. ولاردىڭ سانى انىقتالىپ، يندەكسى جاساقتالادى جانە جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىمەن اينالىسامىز»، – دەدى مينيستر. ۇسىنىلىپ وتىرعان وزگەرىستەرتۋلەردى دەپۋتاتتار ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى.

سونىمەن قاتار بۇگىن دەپۋتاتتار  ەاەو تۋرالى شارتقا رەسەي ازاماتتارى بولىپ سانالاتىن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسياسىنىڭ جانە ەاەو سوتىنىڭ لاۋازىمدى ادامدارى مەن قىزمەتكەرلەرىن زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ بولىگىندە وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى حاتتامانى راتيفيكاتسيالادى. راتيفيكاتسيالىق زاڭ جوباسى بويىنشا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا، ءماجىلىستىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى گۇلدارا نۇرىموۆا بايانداما جاسادى. بۇدان بولەك جالپى وتىرىستا كونستيتۋتسيالىق سوت، ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل، پروكۋراتۋرا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2022 جىلعى 16 ناۋرىزداعى جولداۋىن ىسكە اسىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭ جوبالارى ەكىنشى وقىلىمدا ماقۇلداندى.

جيىندا ماجىلىسمەندەر كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرگە مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2022 جىلعى 16 ناۋرىزداعى جولداۋىن ىسكە اسىرۋ ماسەلەلەرى تۋرالى، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسكە جانە كولىك ماسەلەلەرى بويىنشا زاڭ جوبالارىن ەكىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى. سونداي-اق دەپۋتاتتار قىلمىستىق، قىلمىستىق-پروتسەستىك جانە قىلمىستىق-اتقارۋ كودەكستەرىنە قىلمىستىق سوت تورەلىگى، جازانى ورىنداۋ جانە ازاپتاۋ مەن قاتىگەز ارەكەتتەردىڭ الدىن الۋ سالاسىنداعى ادام قۇقىقتارى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى جانە قازاقستان مەن حالىقارالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى اراسىنداعى قارىز تۋرالى كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى زاڭ جوبالارىن جۇمىسقا الدى.

Abai.kz