ءيا، جاسىرمايمىن، اكىم بولعىم كەلەدى. كەز-كەلگەن وبلىستىڭ. استانا مەن الماتى شاھارلارىن بەرسەڭدەر دە رەنجىمەيمىن. دەگەنمەن، ماعان جاقسى ءبىر وبلىستى، دۇرىسى قوستاناي وبلىسىن بەرسەڭدەر، العىستان باسقا ايتارىم جوق.

نەگە دەيسىزدەر عوي. قۇپيالاپ ايتايىن. ماعان ەڭ ءبىرىنشى وسىنداعى ارحيمەد دەمالاتىن (بۇل ەجەلگى گرەك عالىمى ەمەس، وسىنداعى وبلىستىڭ اكىمى. ءسىرا، اكەسى ول عالىم بولماسا دا وبلىس اكىمى بولاتىندىعىن ءسابي كەزىندە-اق بىلسە كەرەك) ءوزى قاراعايلى ورمان ىشىندە ورنالاسقان، اۋماعى ات شاپتىرىم، ىشىندە نە كەرەكتىڭ ءبارى بار ۇلكەن رەزيدەنتسياسى ۇنايدى. سوسىن ارينە اكىمنىڭ 2 ميلليون تەڭگەلىك جالاقىسى دا تاقياما تار كەلمەيتىن شىعار. ال ەڭ باستىسى، نەنى بۇلدىرسەڭ دە ەشتەڭەگە جاۋاپ بەرمەيسىڭ، سەنەن ەشكىمنىڭ دە «بۇل قالاي» دەپ سىپايى سۇراۋىنا دا ءداتى بارمايدى. سوندىقتان دا ۇيقىڭ تىنىش، تابەتىڭ جاقسى. الداعىنى ويلاپ، باسىڭدى قاتىرمايسىڭ.

ماسەلەن، وتكەندە وسىنداعى امانقاراعاي ورمان القابىندا الاپات ءورت شىعىپ، 43 مىڭ گەكتار القاپ جارامسىز بولىپ قالىپ، 100 بىردەي ءۇي جالىنعا ورانىپ، تالاي جاندار باسپاناسىز قالىپ، قاراپايىم جۇرت قاڭعىپ كەتەر كۇي كەشكەندە ارەكەڭنىڭ مۇرتىن بالتا شاپقان جوق. وسىندا اسىعىس-ۇسىگىس جەتكەن مەملەكەت باسشىسى بۇعان قاھارىن توكپەك تۇگىلى، ءتىپتى، ەسكەرتۋ دە جاساعان جوق. بەينە ءبىر بۇل اپات قوستانايدا ەمەس، جىراق ءبىر جەردە بولعانداي.

توقاەۆ ورتتەن زارداپ شەككەندەرگە تەز ارادا ءۇي سالىپ بەرۋگە سالتاناتتى تۇردە ۋادە ەتتى. ۋادە بەرگەن ەكەن، ءوزى ورىنداسىن، بۇل جەردە ارحيمەدتىڭ قانداي قاتىسى بار. اكىمنىڭ وزگە دە شارۋاسى جەتەدى. مۇنى ءبىر دەڭىز.

وتكەندە قوستانايدا بىلتىر عانا 4,5 ميللارد تەڭگەگە سالعان مۇز سارايىنىڭ بيىل پايدالانۋعا جارامسىز ەكەنى بايقالىپ، ىستەن شىعىپ قالدى. بۇل جەردە ارحيمەدكە بىرەۋ بىردەڭە دەگەن جوق. ارحيمەد ءۇشىن 4-5 ميلليارد تەڭگە دەگەن نە ءتايىرى؟ سونى دا ءسوز ەتىپ. قازاق دەگەن كورە المايتىن حالىق ەمەس پە، كور-جەردى اڭگىمە ەتىپ. ءاۋ، اقوردا جاقتان تىرس ەتكەن دىبىس شىققان جوق قوي. نەمەنە، سونشا دۇرلىگىپ؟

وسى جۋرناليست دەگەندەرىڭ دە تىنىش جۇرمەيدى. وتكەندە «31-ارنا» دەگەننەن قوستاناي وبلىسىن مۇنداعى ەڭبەك ەتەتىندەردىڭ جالاقىلارىنىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيىندەگى وڭىرلەردىڭ قاتارىنا قوسىپ قويىپتى. ونىسىمەن تۇرماي، «مۇنداي جاعدايدا قازاقتاردى سولتۇستىك وبلىستارعا قالاي كوشىرەمىز» دەپ ءپالساپا سوعاتىندىعىن قايتەرسىڭ. وسى جۇرت پالە ىزدەمەسە، جۇرە المايدى-اۋ، دەيمىن.

اۋ، جاقىندا عانا وسىندا ۇكىمەت باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆ ادەيى ات باسىن تىرەپ، توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىنىڭ قالاي ورىندالىپ جاتقاندىعىن كورۋگە كەلىپ كەتتى ەمەس پە؟ وسى ماسەلەنى ايتسا قايدا قالدى؟ كىم اۋزىنا قاقپاق قويىپتى؟
قوي اعايىن، نە بولسا، سونى ءسوز ەتپەي. ارحيمەدتىڭ ۇيقىسى بۇزىلادى. ول ەلىمىزگە اسا قاجەت كادر. وسىندا اكىم بولىپ، مىنە، باقانداي سەگىز جىل وتىردى. قاجەت بولسا، تاعى دا سەگىز جىل وتىرادى. رەجىسەڭ، كوشىپ كەت! اناۋ قورعانىس ءمينيسترى ايتپاقشى.

ايتسا، ايتقاننىڭ اۋزى جامان. دەگەنمەن، ءۇنسىز قالۋعا بولمايتىن ءبىر جايتقا توقتالىپ وتپەسەم، اڭگىمەمىزدىڭ اياقتالماي قالاتىن ءتۇرى بار. ول مىناۋ. وسى قوستاناي قالاسىندا وبلىستىق بالالار اۋرحاناسى دەگەن جاقسى ءبىر عيمارات بار. الايدا مىنە، ەكى جىل بولدى، ونى «قاتىرىپ جوندەپ، شاقالاقتاردىڭ ەمدەلۋىنە اسا قولايلى جاعداي تۋعىزامىز» دەپ جەدەل قارقىنمەن باستالعان كۇردەلى جوندەۋ جۇمىسى مۇلدەم توقتاپ تۇر. ويتكەنى وسىنداعى اۋرۋحانا باسشىلىعى نەشە ءتۇرلى سىلتاۋمەن مەردىگەرلەردىڭ اياعىنا تۇساۋ بولىپ وتىر. ارنايى ەكونوميكالىق سوتتىڭ سۋدياسى بار جۇمىسىن جيناپ قويىپ، وبەكتىنىڭ باسىنا بارىپ، ءمان-جايمەن ءوزى تانىسىپ، كىنا تەك قانا باس دارىگەردىڭ قىزمەتىن اتقارۋشىنىڭ كىناسىنەن ەكەندىگىن انىقتاپ، جوندەۋ جۇمىسىن جەدەل اياقتاۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، ۇكىم شىعاردى. الايدا ونى قۇلاعىنا قىستىرعان اۋرۋحانا باسشىلىعى دا، وعان باقىلاۋ جاسايتىن وبلىستىق دەنساۋلىق باسقارماسى دا جوق. ال ەندى وسىنداعى اتا-انالار نارەستەلەرىن ەمدەيتىن ورىن تابا الماي، سەندەلىپ جۇرگەندىگى ەشكىمنىڭ دە ويىنا كىرىپ شىقپايدى. ەندى وسىنى دا ارحيمەد شەشۋى كەرەك پە؟ اۋ، ونىڭ باسقا دا جوعارى جاققا كوزگە تۇسۋگە جارامدى ۇلكەن-ۇلكەن ىستەرى بار ەمەس پە؟ وسىنداي كور-جەردى ءسوز قىلىپ. بۇل جۇرت ەرىككەن سارتتىڭ ەرمەگىن ىستەمەسە، ىشتەرى اۋىرادى عوي دەيمىن. تاعى دا ايتامىن، ونىڭ مازاسىن الماڭدار. سەندەر سايلاعان جوقسىڭدار، ەندەشە سەندەرگە ەسەپ بەرۋگە مىندەتتى ەمەس. نەۋجەلي، وسىنى ءتۇسىنۋ قيىن.

مىنە، بىزدەگى جاعداي وسىنداي.

ال مەن اكىم بولام دەپ ءالى ارمانداپ ءجۇرمىن. الدە قاشپاعان سيىردىڭ ۋىزىنان دامەلىمىن بە؟ الدە، مۇمكىن، كەمەلۇلىنىڭ كوزىنە ءتۇسىپ قالارمىن. الدا سايلاۋ دا كەلە جاتىر دەگەندەي. كىم ءبىلىپتى، ءۇمىتسىز اناۋ كىسى عوي، وزدەرىڭ بىلەسىڭدەر. ايتپەسە، مەنى ءبىراۋىزدان سايلاپ جىبەرىڭدەرشى. نەلەرىڭ كەتەدى. نازارباەۆ وتىز جىل بويى ومالىپ وتىردى عوي. وتىز جىل ورىنتاعىنان ايىرىلمادى. ونىڭ قاسىندا، ويباي-اۋ، مەن كۇناسىز پەرىشتەمىن عوي. اكىم بولعاسىن بۇزىلىپ كەتپەسەم. الدىمەن كورىپ الايىقشى. ال، كەتتىم!

ايتپاقشى، جاقسى جاڭالىق تا بار. ورتتەن زارداپ شەككەندەرگە قۇداي قاراسقان سەكىلدى. ويتكەنى مىنە، ەكى ايدان بەرى قوستانايدا بۇرىن-سوڭدى بولماعان جانعا جايلى جايماشۋاق كۇندەر ورناپ تۇر. وسىنىڭ ارقاسىندا جانە باسپانا سالۋعا تارتىلعان قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ جەدەل دە ساپالى جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە تۇرمىسقا اسا قولايلى جۇزگە تارتا ءۇيدىڭ بىتۋىنە ازعانتاي عانا قالدى. «جىرتىق ءۇيدىڭ قۇدايى بار» دەگەن وسى دا.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz