كاسىپوداق فەدەراتسياسى باستاعان «قالىڭ قالاي، باستاۋىش ۇيىم؟» رەسپۋبليكالىق اكتسياسى ءۇشىنشى جىل قاتارىنان جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى. بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مۇحتار تىنىكەەۆ «كيروۆسكايا» شاحتاسىنىڭ «Altyn Komir Service» جشس باستاۋىش كاسىپوداق ۇيىمىنىڭ مۇشەلەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى.

بۇل شاحتا قاراعاندى كومىر باسسەينىنىڭ ەڭ كونە شاحتالارىنىڭ ءبىرى. قازىرگى ۋاقىتتا شاحتادا 8 ۋچاسكە تۇراقتى جۇمىس ىستەيدى، ونىڭ ىشىندە 1 ءوندىرۋ، 1 ۇڭعىما جانە 6 قوسالقى ۋچاسكە، ك-10, ك-12 قاباتتارىندا كومىر ءوندىرۋ جۇرگىزىلۋدە. كاسىپورىننىڭ اي سايىنعى ءوندىرۋ قابىلەتى 25-30 توننا كومىرگە دەيىن ءوستى. «كيروۆسكايا» شاحتاسىنىڭ كاسىپوداق كوشباسشىسى ۆيتالي شۋيتسەۆ كاسىپورىنداعى جاڭالىقتارمەن ءبولىستى. ونىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلدىڭ 26 مامىرىندا «Altyn Komir Service» جشس كاسىپورنىندا جاڭا ۇجىمدىق شارت قابىلدانعان. سونىڭ ناتيجەسىندە كاسىپوداقپەن بىرلەسىپ، كاسىپورىن قىزمەتكەرلەرگە سانيتارلىق-كۋرورتتىق ەمدەلۋگە كەتكەن شىعىنداردىڭ 50% تولەيدى; جەكە سەكتوردا تۇراتىندارعا تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا تەگىن جەتكىزىلىم بار; جەڭىلدىكتى باعامەن كومىر بەرىلەدى; كەنشىلەردى ەڭبەك اۋىسىمىنا جانە ۇيگە 7 مارشرۋت بويىنشا جەتكىزۋ بويىنشا اۆتوبۋستاردىڭ ۇزدىكسىز جۇمىسى ۇيىمداستىرىلعان. بۇگىندە كاسىپورىننىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى كوڭىلدەن شىعادى، جۇمىسشىلاردىڭ جالاقىسى ەكى ەسە ءوسىپ، 450-500 مىڭ تەڭگەگە جەتكەن. دەگەنمەن مۇنداعى كەشىلەردىڭ ورتاشا جاسى 58-59 جاستى قۇرايدى ەكەن. جيىن بارىسىندا كاسىپوداق ۇيىمىنىڭ مۇشەلەرى وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى رەتىندە زەينەت جاسىنىڭ تومەندەۋى تاقىرىبىن قوزعادى. سەبەبى، جاسى ۇلكەيگەن ازاماتتار دەنساۋلىققا قاۋپى جوعارى ، اۋىر جۇمىس جاساعاندىقتان جازاتايىم وقيعالارعا ۇرىنىپ قالىپ جاتادى. 2022 جىلدىڭ وتكەن كەزەڭىندە «Altyn Komir Service» جشس-دە 3 جازاتايىم وقيعا بولعان. ەكىنشى ماسەلە، كادر جەتىسپەۋشىلىگى. «بۇل كەنشىلەردىڭ قوعامداعى بەدەلىنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى»،- دەپ ەسەپتەيدى جيىنعا قاتىسۋشى ميحايل نيكيفوروۆ. «سوندىقتان ەڭبەك ادامىنىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋ قولعا  الىنۋى كەرەك»-دەدى ول.

كاسىپورىندا 6 قوعامدىق تەحنيكالىق ەڭبەك ينسپەكتورى جۇمىس ىستەيدى، سونداي-اق ۇجىمدىق شارتقا سايكەس ەڭبەكتى قورعاۋ جونىندەگى قوعامدىق تەحنيكالىق ينسپەكتورلارعا قوسىمشا تولەمدەر تولەنەدى.

كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مۇحتار تىنىكەەۆ كوپتەگەن جىلدار بويى تازارتۋ كەنجارىنىڭ تاۋ-كەن جۇمىسشىسى، № 4 ءوندىرۋ ۋچاسكەسىنىڭ كەشەندى بريگاداسىنىڭ بريگاديرى بولىپ جۇمىس ىستەگەن «كيروۆسكايا» شاحتاسىنىڭ كەنشى-ارىپتەستەرىمەن كەزدەسۋدى قورىتىندىلاي كەلە، ولاردىڭ اۋىر، كوپ باعالانا بەرمەيتىن ەڭبەگى ءۇشىن العىس ايتتى. ول كەنشىلەر ۇجىمىنىڭ مۇشەلەرىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنىڭ جىل سايىنعى قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن يندەكستەۋ، ەڭبەك ادامدارىنىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ سۇراقتارىن شەشۋ بويىنشا زاڭنامالىق باستامالار ەنگىزۋ تۋرالى ماسەلەلەرىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى حاباردار ەتتى.

ەڭبەك ۇجىمدارىنىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋگە ناقتى جاردەمدەسۋ ماقساتىندا مۇحتار تىنىكەەۆ شاحتالار مەن وندىرىستىك كاسىپورىنداردىڭ كاسىپوداق كوميتەتتەرىن كاسىپوداق كوشباسشىلارى – كەنشىلەر مەن مەتاللۋرگتەردى سايلانبالى بيلىك ورگاندارىنا بەلسەندى تۇردە ۇسىنۋعا شاقىردى.

كەنشىلەر ءۇشىن زەينەتكەرلىك جاستى تومەندەتۋ ماسەلەسىنە قاتىستى مۇحتار تىنىكەەۆ فەدەراتسيانىڭ كۇن تارتىبىنەن ماسەلە شەشىلمەگەنىن، ونى پراكتيكالىق شەشۋ بويىنشا ءىس جۇمىس توبى شەڭبەرىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارىن تارتا وتىرىپ جالعاسىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

«قالىڭ قالاي، باستاۋىش ۇيىم؟» اكتسياسى كاسىپوداق فەدەراتسياسىنىڭ  باستاماسىمەن ءۇشىنشى جىل وتكىزىلۋدە. وسى ۋاقىت ىشىندە كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى باسشىلىعىنىڭ ەلىمىزدىڭ ەڭبەك ۇجىمدارىمەن 900-دەن استام كەزدەسۋى ءوتتى. Covid-19 پاندەمياسىنىڭ قيىن كەزەڭىندە ونلاين-ساپارلار تۇرىندە باستالعان اكتسيا كاسىپوداق مۇشەلەرىمەن جۇمىس ورىندارىندا تىكەلەي كەرى بايلانىس الاڭىنا اينالدى.

بۇعان دەيىن، «قالىڭ قالاي، باستاۋىش ۇيىم؟» اكتسياسى اياسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنىڭ توراعاسى ساتىبالدى داۋلەتالين سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا جۇمىس ساپارى بارىسىندا توعىز باستاۋىش ۇيىممەن جيىن وتكىزدى. پەتروپاۆل وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايىنا ساتىبالدى داۋلەتالينمەن كەزدەسۋگە وبلىستىڭ بارلىق اۋداندارىنان مادەنيەت قايراتكەرلەرى، كاسىپوداقتار مۇشەلەرى جينالدى. مادەنيەت، سپورت جانە اقپارات قىزمەتكەرلەرىنىڭ رەسپۋبليكالىق سالالىق كاسىپوداعىنىڭ توراعاسى سۆەتلانا يمانقۇلوۆا جانە ونىڭ مادەني قوعامداستىق وكىلدەرى كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى توراعاسىنا سالاداعى وزەكتى ماسەلەگە اينالىپ وتىرعان مادەني مەكەمەلەردىڭ، سپورت ۇيىمدارىنىڭ كومەكشى قىزمەتكەرلەرى جالاقىسىنىڭ تومەندىگى جانە اۋىلدىق جەرلەردە جۇمىسشىلارعا وتەماقى تولەمدەرىنىڭ بەرىلمەيتىنىن ايتتى.

بۇل ماسەلەلەردى قر كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى توراعاسى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى قۇمار اقساقالوۆتىڭ قاتىسۋىمەن الەۋمەتتىك ارىپتەستىك جونىندەگى وڭىرلىك ۇشجاقتى كوميسسيانىڭ وتىرىسى كەزىندە ايتقان بولاتىن. ءوڭىر باسشىسى جاقىن ارادا وتەماقى تولەمدەرىمەن پروبلەمانى شەشۋگە جاردەمدەسۋگە ۋادە بەردى.

"مادەنيەت – حالقىمىزدىڭ رۋحاني دامۋىنىڭ نەگىزى. تەك جوعارى مادەنيەتتى قوعام عانا مەملەكەتتى دامىتىپ، مىقتى ەكونوميكا قۇرا الادى. كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنىڭ وتىنىشتەرى نازاردان تىس قالمادى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا مادەنيەت جانە سپورت قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى جىل سايىن ارتىپ كەلەدى. 2020 جىلعى قاڭتاردا رەسپۋبليكالىق مادەنيەت، مۇراعات ۇيىمدارىندا جالاقى 50% – عا جانە جەرگىلىكتى دەڭگەيدە وسى ۇيىمداردىڭ جالاقىسى 35% - عا كوتەرىلدى. بۇل ماسەلە كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنىڭ باقىلاۋىندا بولادى", – دەپ اتاپ ءوتتى ساتىبالدى داۋلەتالين.

سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا جۇمىس ساپارى بارىسىندا قركف توراعاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ، تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق سالانىڭ، تەمىرجول كولىگى، اۋىل شارۋاشىلىعى، ءبىلىم بەرۋ جانە قۇرىلىس سالاسى كاسىپورىندارىنىڭ باستاۋىش كاسىپوداق ۇيىمدارىنىڭ توراعالارىمەن دوڭگەلەك ۇستەلدە كەزدەستى.

جيىندا «قالىڭ قالاي، باستاۋىش ۇيىم؟» اكتسياسىنىڭ قالاي ءوتىپ جاتقانى تۋرالى تالقىلاندى.

ء"بىزدىڭ ءوز ۇسىنىستارىمىزدى ايتۋعا، ءوز ماسەلەلەرىمىزبەن بولىسۋگە مۇمكىندىگىمىز بار. بىراق، ەڭ باستىسى، بۇل كەزدەسۋلەر ۇنەمى ناتيجە بەرەدى. فەدەراتسيا تاراپىنان كومەك كورسەتۋدىڭ ارقاسىندا دارىگەرلەردىڭ كوپتەگەن وزەكتى ماسەلەلەرى، اسىرەسە پاندەميا كەزىندە، شەشىلدى", - دەپ اتاپ ءوتتى كوپسالالى وبلىستىق اۋرۋحانانىڭ كاسىپوداق كوميتەتىنىڭ توراعاسى داريا پەتريششەۆا.

ساتىبالدى داۋلەتالين باستاۋىش كاسىپوداق ۇيىمىنىڭ 248 مۇشەسى جۇمىس ىستەيتىن "نەگىز" جشس قۇرىلىس كومپانياسى جۇمىسشىلارىنىڭ ەڭبەك جاعدايلارىنا قىزىعۋشىلىق تانىتتى. كاسىپورىن ديرەكتورى سەرگەي تيموفەەۆ العاش جۇمىس بەرۋشىلەر بىرلەستىگىنەن الەۋمەتتىك ارىپتەستىك جونىندەگى وڭىرلىك كەلىسىمگە قول قويۋشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان جۇمىس بەرۋشى مەن كاسىپوداق ۇيىمى اراسىنداعى الەۋمەتتىك-ەڭبەك قاتىناستارىن دامىتۋعا "نەگىزدە" ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.

ء"سىزدىڭ كاسىپورىن وڭىردە العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ "ەڭبەك كونسۋلتاتسيالارى" اتتى كاسىپوداق اكتسياسىن ەنگىزدى. جۇمىس بەرۋشى بارلىق وزەكتى ماسەلەلەردى كاسىپوداق كوميتەتىمەن كەلىسىپ، تالقىلايتىنى ماقتاۋعا تۇرارلىق. "ەڭبەك كونسۋلتاتسيالارىنىڭ" ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ ونداعان كاسىپورىندارى الەۋمەتتىك شيەلەنىستى جەڭىلدەتتى", – دەپ اتاپ ءوتتى قركف توراعاسى قۇرىلىسشىلاردىڭ ەڭبەك ۇجىمىمەن كەزدەسۋدە.

وسى ايدىڭ ىشىندەگى تاعى ءبىر ماڭىزدى جيىن – "قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ ب.ۆ. " كومپانياسىندا ءوتتى.  كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى نۇرلان وتەشەۆ كومپانياسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جەرگىلىكتى كاسىپوداق ۇيىمىنىڭ ۇجىمىمەن كەزدەستى.

"قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ ب.ۆ. " كومپانياسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جەرگىلىكتى كاسىپوداق ۇيىمىنىڭ توراعاسى مارس ءحايرۋلليننىڭ ايتۋىنشا، 2021 جىلدىڭ سوڭىندا "قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ ب.ۆ. " كومپانياسىندا 2022-2024 جىلدارعا ارنالعان جاڭا ۇجىمدىق شارتقا قول قويىلدى.

"كومپانياداعى  مۇگەدەكتىگى بار قىزمەتكەرلەرگە اي سايىن 30 000 تەڭگە مولشەرىندە جاڭا تولەم بەلگىلەندى. كومپانيا قىزمەتكەرلەرىنە بالا تۋعا بەرىلەتىن جاردەماقى مولشەرى – 250 000 تەڭگەدەن 400 000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى. وقۋ جىلىنىڭ باسىندا مەكتەپ جاسىنداعى 3 جانە ودان دا كوپ بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلارعا تولەنەتىن تولەم مولشەرى – ءار بالاعا 30 000 تەڭگەدەن 40 000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى. مۇگەدەك بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان قىزمەتكەرلەرىمىزدىڭ وتباسىلارىنا جىل سايىن 200 000 تەڭگە مولشەرىندە كومەك بەلگىلەندى. بۇدان باسقا، وقۋعا ارنالعان گرانت-باعدارلامالار، ەڭبەك قاتىناستارىن ەرىكتى تۇردە بۇزۋ باعدارلاماسى جۇمىس ىستەيتىن بولادى، بەلگىلى ءبىر جاعدايلاردا مىندەتتەردى قوسا اتقارعانى ءۇشىن تولەم 5%-دان 10% - عا دەيىن ەكى ەسە ۇلعايتىلاتىن بولادى. سونداي-اق كومپانياداعى ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرى – 170 000 تەڭگەدەن 250 000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى، ەندى كومپانيانىڭ ءاربىر جاڭا قىزمەتكەرى لايىقتى جالاقىعا ەڭبەك ەتە باستايدى. پايىزسىز اۆانستىڭ مولشەرى 2,5 ەسەگە – 5 000 000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى. 8 ناۋرىزعا قاراي ايەلدەرگە جانە 7 مامىرعا قاراي ەرلەرگە 30 000 تەڭگە مولشەرىندە مەرەكەلىك تولەمدەر بەلگىلەندى. اۋعانستان جاۋىنگەرلەرىنە، تاجىك-اۋعان شەكاراسىنداعى قيمىلدارعا قاتىسۋشىلارعا اي سايىنعى تولەمدەردىڭ مولشەرى 25 000 تەڭگەدەن 30 000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى. قىزمەتكەردىڭ وتباسى مۇشەسى قايتىس بولعان جاعدايدا كومەك مولشەرى – 180 000 تەڭگەدەن 300 000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى", – دەپ اتاپ ءوتتى مارس حايرۋللين.

ول باتىس قازاقستان وبلىسى اتىراۋ جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىنان كەيىن مۇناي ءوندىرۋ كولەمى بويىنشا رەسپۋبليكانىڭ ءۇشىنشى مۇناي ءوندىرۋشى ءوڭىرى بولىپ تابىلاتىنىن، ونىڭ ۇلەسىنە قر بويىنشا جالپى مۇناي ءوندىرۋدىڭ 16%-ى تيەسىلى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. مۇناي ءوندىرۋدىڭ نەگىزگى كولەمىن "قاراشىعاناق پەترولەۋم وپەرەيتينگ ب.ۆ." كومپانياسى قامتاماسىز ەتەدى. كپو كومپانياسىنداعى قىزمەتكەرلەر سانى 4 076 ادامدى قۇرايدى، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندىق قىزمەتكەرلەردىڭ ۇلەسى – 95% (3 878 ادام).

بۇگىنگى تاڭدا كومپانيانىڭ بارلىق قىزمەتكەرلەرى كاسىپوداققا جاتاتىنىنا قاراماستان، قولدانىستاعى ۇجىمدىق شارتقا سايكەس ولارعا بەرىلەتىن الەۋمەتتىك جەڭىلدىكتەردى پايدالانا الادى.

سونداي-اق كاسىپوداقتار جۇمىس بەرۋشىگە تۇتىنۋ تاۋارلارى باعاسىنىڭ وسۋىنە، ينفلياتسياعا بايلانىستى قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن 10% - عا كوتەرۋ تۋرالى سۇراۋ سالۋدى ۇسىندى.

كەزدەسۋدى قورىتىندىلاي كەلە، نۇرلان وتەشەۆ قىزمەتكەرلەردىڭ الەۋمەتتىك-ەڭبەك كەپىلدىكتەرىن جاقسارتۋ شارالارى ءۇشىن كومپانيانىڭ پروفاكتيۆىنە العىسىن ءبىلدىردى. ول مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنداعى "قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ ب.ۆ. " كومپانياسىنىڭ ەرەكشە ءرولىن اتاپ ءوتتى.

كاسىپوداق فەدەراتسياسى وكىلدەرى «قالىڭ قالاي، باستاۋىش ۇيىم؟» اكتسياسىن باستاعالى بەرى كوپتەگەن كاسىپورىندار، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، مادەني ۇيىمدارعا ساپارلاپ باردى. 2021 جىل "باستاۋىش كاسىپوداقتار ۇيىمى جىلى"دەپ جاريالانعان بولاتىن. وسىعان بايلانىستى باستاۋىش كاسىپوداق ۇيىمدارىنا قولداۋ كورسەتۋ جانە ەڭبەك ۇجىمدارىمەن كەرى بايلانىس ورناتۋ ءۇشىن كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى «قالىڭ قالاي، باستاۋىش ۇيىم؟» اكتسياسىن ۇيىمداستىردى. وسى اكتسيا اياسىندا كاسىپوداق مۇشەلەرىنە پروبلەمالىق ماسەلەلەردى تالقىلاۋعا جانە شەشۋ جولدارىن تابۋعا ۇلكەن مۇمكىندىك تۋدى.

Abai.kz