باياعىدا ءبىر ۇستازىمىز «ومىردە نە بولمايدى» دەگەندى ءجيى ايتۋشى ەدى. سول سەكىلدى ەسكىسى ىلعي ەتەگىنەن تارتا بەرەتىن، جاڭارۋعا ونشا اسىعا قويمايتىن قازاق ەلىندە دە نەشە ءتۇرلى، ءتىپتى، ادام سەنگىسىز قولايسىز جاعدايدار ءجيى ورىن الاتىندىعى بايقالادى. جالپى، وندايلارعا قۇلاق ۇيرەنگەن عوي.  الايدا ءدال مىناۋسىنىڭ وتىز جىلداعى ابدەن باتقان باتپاعىمىزدان دا اسىپ تۇسەتىن ءتۇرى بار. الدە بۇل نازارباەۆتىڭ قالدىرىپ كەتكەن «ماڭگىلىك مۇراسىنان» جاقىن ارادا ارىلا المايتىندىعىمىزدى تانىتا ما ەكەن؟

ءجا، ماسەلەگە كەلەلىك. وسى وتكەندە عانا الەۋمەتتىك جەلىدە الماتى وبلىستىق پروكۋراتۋراسىنىڭ كەزەكتى ءبىر تەكسەرۋىنىڭ ناتيجەسى جاريالاندى. بۇل جولى زاڭدى قاتاڭ قاداعالاۋشىلاردىڭ نازارىنا كازينوداعى بىلىق-شىلىق ءتۇسىپتى. وعان مۇقيات ءۇڭىلىپ قاراسا، تالاي سۇمدىقتىڭ بەتى اشىلىپتى. ويپىرىم-اي، مۇندا كەلىپ، قۇمار ويىنعا قاتتى بەرىلىپ، ونداعان ەمەس، جۇزدەگەن ميلليون تەڭگەنى قاباق شىتپاي ۇتقىزا سالاتىن جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەر جەتىپ ارتىلاتىن كورىنەدى. قۇدايىم-اي، بۇلاردىڭ ىشىندە كىم جوق دەيسىڭ. جوعارى سوتتان باستاپ، ىشكى ىستەر مەن قورعانىس جانە قارجى مينيسترلىگى سەكىلدى مىقتىلار قوستاپ، ولارعا قارجى مونيتورينگى اگەنتتىگى ءتارىزدى قاھارلى اگەنتتىكتەر قوسىلىپ، ولاردىڭ جانىنان نەشە ءتۇرلى بيىك-بيىك مەملەكەتتىك ورگان قىزمەتكەرلەرى تابىلىپ، دۇنيەنى ءبىر شايقاپ قالىپتى. ەگەر، قىسقاشا تۇيىندەپ ايتساق، وسىنداعى كازينو مەن ويىن اۆتوماتتارى زالىنا وزدەرىنىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتىن بىلاي جيناپ قويىپ، بارلىعى 305 مەملەكەتتىك قىزمەتكەر كەلىپ، جالپى سوماسى 507 ميلليون تەڭگەنى ۇتقىزىپ، قاعاناسى قارق، ساعاناسى سارق بولىپ، جايلى ورىندىقتارىنا قايتا جايعاسقان كورىنەدى.

بۇلاردىڭ ىشىندە ۇلان-بايتاق ەلىمىزدىڭ ءار قيىرىنان ادەيى ات باسىن بۇرعان «قادىرلى قوناقتار» دا از ەمەس ەكەندىگى بايقالادى. بۇلار ءسىرا، مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ بەدەلىن تۇسىرەتىن، ءسويتىپ جۇرتتىڭ ءادىل سىنىنا ۇشىراتاتىن كۇماندى جەرلەرگە بارماۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتەتىن مورالدىق نورمالاردى ساقتاۋعا ءتيىستى ادەپ كودەكسى دەگەندى مۇلدەم ۇمىتىپ كەتكەن سىڭايلى.

ەندى مۇنداي مىقتىلاردىڭ ونداعان كازينوعا ۇتقىزعان اقشاسىنا كوز جىبەرەلىك. ماسەلەن، استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ قىزمەتكەرى ە.س. ابدۋالتيەۆ «Beiiagio» دەگەن كازينودا شالقىپ وتىرىپ، اتتاي 53 ميلليون تەڭگەنى ۇتقىزىپ جىبەرگەندە، ءتىپتى، دە قاباعىن شىتپاعان. ال مۇنىڭ جىلدىق جالاقى تابىسىنىڭ كولەمى 10 ميلليون تەڭگەدەن اسپايدى ەكەن. بۇدان الماتى وبلىسى بويىنشا كازىناشىلىق دەپارتامەنتىنىڭ قىزمەتكەرى ا.ومىربەكۇلى دا ولقى تۇسپەپتى. بۇل ءوز كەزەگىندە «ماكاو» مەن «استوريا» دەگەن كازينونالارعا 25 رەت كەزەك-كەزەك بارىپ، 33 ميلليون تەڭگەنىڭ باسىنا سۋ قۇيعان. مۇنىڭ جىلدىق ايلىعى ءتىپتى، دە ماردىمسىز. باس-اياعى نەبارى 3 ميلليون تەڭگەنى عانا قۇرايدى. مەن بۇل جەردە نەبارى 5-10 ميلليون عانا تەڭگەنى ۇتقىزعان ۇلىقتار تۋرالى ءسوز دە قوزعاپ وتىرعان جوقپىن. تىم ۇساقتالىپ قايتەمىن.

مىنەكەي، بىزدەگى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر ودەرىنىڭ ماڭداي تەرىن تامشىلاتا ءجۇرىپ، ازعانتاي ايلىققا قانا كۇندىز-ءتۇنى ىستەگەن جۇمىسىنان كەيىن وسىلايشا قۇلاشتى كەڭگە سىلتەپ تۇرىپ دەمالادى ەكەن. باسقاسى-باسقا، ءدال وسىنداي ءجونسىز ارەكەتكە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەسەتىن اگەنتتىكتىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ بارعاندىعىن ەستىگەندە جاعا ۇستاماسقا لاج جوق. قازاق مۇندايدا «سەنگەن سەركەم سەن بولساڭ» دەگەندى بوسقا ايتاپعان عوي.

ءبىر قىزىعى، بۇل مالىمەتتەر الەۋمەتتىك جەلىگە تاراپ كەتكەن سوڭ، بىزدەگى ادەتتەگىدەي وزدەرىن-وزدەرى اقتاپ الۋعا تىرىسقان ارەكەتەر جاريا بولىپ جاتىر. ماسەلەن، ەلىمىزدىڭ جوعارعى سوتىنداعىلار «ويباي، مۇنداي قىزمەتكەرلەر بىزدەن باياعىدا قىزمەتتەن كەتكەن» دەپ ءۋاج ايتسا، جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىكتەگىلەر ءوز قىزمەتكەرلەرىن وندا سول قىزمەت باباىمەن تەك قانا كىرىپ-شىققاندىعىن ايتادى. قىزىق، ەندى قالعاندارى نەنى سەبەپ ەتەر ەكەن؟

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz