قوعام قانداي – شەكاراڭ سونداي!
قازاق شەكاراسىنىڭ شەندىلەرى نە ءۇشىن اجال قۇشىپ جاتىر دەپ ويلايسىز؟ ارقانگەرگەن قىرعىنى، 27 ازاماتتىڭ ۇشاق اپاتىنان قازا بولۋى، تالعات ەسەتوۆتىڭ ءوزىن مەرت قىلۋى، كەشەگى مۇرات قادىرالينوۆتىڭ ءولىمى...
وسى ءبىر قارالى حابارلاردىڭ استارىندا اتالعان سالانىڭ ىشتەي «ءىرىپ-شىرىگەنى» ەمەس، باسقا سەبەپتەر بار سياقتى. ءسىز قالاي ويلايسىز؟
شەكاراعا تىنىشتىق ورناۋى ءۇشىن قازاق بيلىگى قانداي شارالاردى قولعا الۋ كەرەك؟
وسى ساۋالدار توڭىرەگىندە تومەندەگى ازاماتتارمەن وي بولىسكەندى ءجون كوردىك. تاعى كىم نە دەيدى؟ مارحامات.
ءامىرجان قوسانوۆ:
شەكاراڭ تىنىش بولسىن دەسەڭ، ەل ىشىندەگى جاعدايدى تۇزەپ ال!
ارينە، شەكارامىزدا بىرىنەن سوڭ ءبىرى بولىپ جاتقان قايعىلى وقيعالاردى ارقايسىسىنىڭ ءمان-جايىنا قانىعىپ، ءتيىستى تەرگەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، اقيقاتىنا جەتكەننەن كەيىن عانا ورتاق باعا بەرۋگە بولار. سوندىقتان ءدال قازىر «وسى وقيعالاردىڭ ءبارى ءبىر-بىرىمەن بايلانىستى» دەۋ اسىعىستىق ءارى ابەستىك.
بىراق، بۇل ومىردە كەزدەيسوق نارسە بولا بەرمەيدى عوي. ال قوعام ءومىرىنىڭ ءبىر سالاسىندا بىرنەشە رەت قايتالانعان كەزدەيسوقتىق زاڭدىلىققا ۇلاسىپ كەتەدى. ول جاعى تاعى بار.
قازاق شەكاراسىنىڭ شەندىلەرى نە ءۇشىن اجال قۇشىپ جاتىر دەپ ويلايسىز؟ ارقانگەرگەن قىرعىنى، 27 ازاماتتىڭ ۇشاق اپاتىنان قازا بولۋى، تالعات ەسەتوۆتىڭ ءوزىن مەرت قىلۋى، كەشەگى مۇرات قادىرالينوۆتىڭ ءولىمى...
وسى ءبىر قارالى حابارلاردىڭ استارىندا اتالعان سالانىڭ ىشتەي «ءىرىپ-شىرىگەنى» ەمەس، باسقا سەبەپتەر بار سياقتى. ءسىز قالاي ويلايسىز؟
شەكاراعا تىنىشتىق ورناۋى ءۇشىن قازاق بيلىگى قانداي شارالاردى قولعا الۋ كەرەك؟
وسى ساۋالدار توڭىرەگىندە تومەندەگى ازاماتتارمەن وي بولىسكەندى ءجون كوردىك. تاعى كىم نە دەيدى؟ مارحامات.
ءامىرجان قوسانوۆ:
شەكاراڭ تىنىش بولسىن دەسەڭ، ەل ىشىندەگى جاعدايدى تۇزەپ ال!
ارينە، شەكارامىزدا بىرىنەن سوڭ ءبىرى بولىپ جاتقان قايعىلى وقيعالاردى ارقايسىسىنىڭ ءمان-جايىنا قانىعىپ، ءتيىستى تەرگەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، اقيقاتىنا جەتكەننەن كەيىن عانا ورتاق باعا بەرۋگە بولار. سوندىقتان ءدال قازىر «وسى وقيعالاردىڭ ءبارى ءبىر-بىرىمەن بايلانىستى» دەۋ اسىعىستىق ءارى ابەستىك.
بىراق، بۇل ومىردە كەزدەيسوق نارسە بولا بەرمەيدى عوي. ال قوعام ءومىرىنىڭ ءبىر سالاسىندا بىرنەشە رەت قايتالانعان كەزدەيسوقتىق زاڭدىلىققا ۇلاسىپ كەتەدى. ول جاعى تاعى بار.
مۇنىڭ ءوزى قوعامدا بەلگىلى ءبىر دارەجەدە الاڭداۋشىلىق تۋعىزۋدى. ەڭ باستىسى - وسىنداي وقىس وقيعالار جالپى تۇردە العاندا مەملەكەتتىك شەكارامىزدىڭ سەنىمدى تۇردە قورعالۋىنا ءوز كەدەرگىسىن كەلتىرۋى مۇمكىن. ونى ازىرشە ايتىپ جاتقان ەشبىر جاۋاپتى ادام جوق!
قولدا بار اقپاراتقا سۇيەنسەك، العاشقى تۇيىندەر مىنالار:
بىرىنشىدەن، كەز كەلگەن مەملەكەتتە شەكارا قىزمەتى سەكىلدى سالا ەليتالىق بوپ سانالادى، ەكىنىڭ ءبىرى وندا جۇمىس ىستەي المايدى، وعان جوعارى دەڭگەيلى، تاڭداۋلى كادرلار تارتىلادى. مەملەكەت ولارعا ءتيىستى جاعداي جاسايدى. كەشە عانا ەستىگەنىم: قازا تاپقان شەكارا قىزمەتىنىڭ ديرەكتورى قانشاما جىل ەلىنە ادال قىزمەت جاساپ كەلسە دە، وسى كۇنگە دەيىن ءۇيسىز بولعان ەكەن! مينيستر مارتەبەسىندەگى باستىعى وسىنداي مۇشكىل حالدە بوپ كەلسە، باسقالارى، اسىرەسە، زاستاۆادا كۇنى-ءتۇنى كوز ىلمەي قىزمەت ەتىپ جاتقان جاي وفيتسەرلەر تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟ مۇنىڭ ءوزى مەملەكەتتىڭ ءوز شەكاراسىنا دەگەن لايىقسىز دا ءتىپتى سىن كوتەرمەيتىن كوزقاراسىنىڭ جارقىن كورىنىسى دەپ بىلەمىن!
ەكىنشىدەن، شەكارا - ستراتەگيالىق ماڭىزى بار سالا! قازاقستاننىڭ ەرەكشە گەوساياسي ورنالاسۋى تۋرالى كوپ ايتامىز، بىراق ونىڭ تەك وڭ تۇستارىن ءسوز ەتەمىز دە، ءتوندىرىپ تۇرعان قاۋىپ-قاتەرلەرى جايلى «ۇمىتىپ» كەتەمىز. مىنا جاعىمىزدان اۋعانستاننان كەلە جاتقان ەسىرتكى كوشى، انا جاعىنان قىتايدان ءبىز ارقىلى تمد مەن ەۋروپاعا باعىتتالعان قۇپيا كوشى-قون مەن ميللياردتاعان سومالى كونتراباندا، باسقا دا ايماقتىق مۇددەلەر - مۇنىڭ ءبارى مۇددەلى توپترادىڭ شەكارامىزعا كوز تىگىپ، ءوز قولىن سالۋىنا اكەپ سوقتىرادى! ول تۋرالى دا اڭگىمە جوق! سوندىقتان كەيبىر شەكارا باسشىلارىنىڭ جۇمىس ورنىنداعى جۇمباق قازاسى سول كولەڭكەلى قارجىلىق كۇرەستىڭ ءبىر سالدارى بولۋى دا ابدەن مۇمكىن.
ۇشىنشىدەن، وكىنىشكە وراي، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قۇرامىنا كىرگەننەن بەرى، ارنايى قىزمەتتەرگە ءتان قۇپيالى رەجيم شەكارا سالاسىنا دا «جۇقتى». ءبىر جاعىنان، ارينە، ول قىزمەتتىڭ ءوزىنىڭ كاسىبي قۇپيالارى بولۋى كەرەك. بىراق، وندا بولىپ جاتقان قوعامدىق ماڭىزى بار پروتسەستەر دە جۇرتشىلىق نازارىنان تىس قالماۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن. ماسەلەن، شەكاراشىلاردىڭ تۇرمىس پەن قىزمەت جاعدايى، ءبولىنىپ جاتقان بيۋدجەت قارجىسىنىڭ ورىندى جۇمسالۋى، وفيتسەرلەردىڭ قىزمەتتە ءوسۋىنىڭ مەيلىنشە ادىلەتتى بولۋى جانە تاعى باسقا ماسەلەلەر. ول جاعى بىزدە قۇپيا. بالكىم، وسى قۇپيالىق كەيىنگى كەزدە وسى سالاداعى ولقىلىقتاردىڭ ءبىر ساتتە جاريا بولۋىنىڭ سەبەبى بولار.
وسى ايتىلعان ماسەلەلەر تەك قانا شەكارا قىزمەتىنە ەمەس، قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق سالاسىنا تىكەلەي قاتىستى. سوندىقتان، قوعام قانداي - شەكاراڭ سونداي.
ولاي بولسا، شەكارامىز تىنىش بولسىن دەسەك، الدىمەن ەل ىشىندەگى، قوعامداعى احۋالدى تۇزەپ الۋ كەرەك دەپ ويلايمىن!
جاسارال قۋانىشالين:
شەكارا قىزمەتىن كۇيرەتىپ جاتقان سىرتتان كەلگەن جاۋ ەمەس
مەن، بىرىنشىدەن، شەكارا سالاسىندا بولىپ جاتقان قاندى وقيعالار تىزبەگى بۇگىنگى رەجيمىنىڭ تەك ءوز قامىن عانا كۇيتتەپ، حالىققا، مەملەكەتكە قارسى 22 جىل بويىنا جۇرگىزىپ كەلە جاتقان قىلمىستى ساياساتى سالدارىنان قازاقستاننىڭ مەملەكەت رەتىندە ءىرىپ-ءشىرۋى كورىنىستەرىنىڭ ءبىرى دەگەن تۇجىرىمىمدى تاعى دا راستايمىن. ەكىنشىدەن، بۇل تۇجىرىم، البەتتە، وسى وقيعالاردىڭ استارىندا جەكەلەگەن ناقتى سەبەپتەر جاتقاندىعىن استە جوققا شىعارمايدى. كەرىسىنشە، ولاردىڭ بارلىعى دا تىكەلەي مەملەكەتتىڭ ءىرىپ-شىرۋىنەن تۋىنداعان سەبەپتەر ەكەندىگىن ايعاقتايدى. ءسال تاراتا ايتسام، ماسەلەن، ارقانكەرگەن قاندى قاسابىن ەشقانداي دا چەلاح ەمەس، سول جەردەگى وزدەرىنىڭ جەكە قىلمىستى مۇددەلەرىن كوزدەگەن بيلىكتەگى جوعارى لاۋازىمدى جاۋىزدار جاسادى دەپ ەسەپتەيمىن. جانە، سول قىلمىستىڭ ءىزىن جاسىرۋ ماقساتىمەن، ەلىمىزدىڭ شەكارا باسشىلىعى تولا مىنگەن ۇشاقتى دا سولار جارىپ جىبەرگەندىگىنە ەش كۇمانىم جوق. گەنەرال ەسەتوۆ پەن كاپيتان قادىرالينوۆتاردىڭ ءولىمى دە وسى جاعداياتپەن تىكەلەي بايلانىستى بولۋى ابدەن مۇمكىن. جينقتاي ايتقاندا، قازاقستاننىڭ شەكارا قىزمەتىن قاقىراتا كۇيرەتىپ جاتقان ەشقانداي دا سىرتتان كەلگەن جاۋ ەمەس، ءوز ىشىمىزدەن شىققان، مەملەكەت مۇددەسىنەن جۇرداي، يماننان بەزگەن دۇشپاندار...
دۇكەن ءماسىمحان:
اسكەري سالانى تەك "اسكەري" تارتىپپەن عانا ۇستاۋ كەرەك
بۇنىڭ ءبارىنىڭ قوجىراۋ سەبەبى - اسكەري-قورعانىس سالاسىندا "اسكەري ءتارتىپتىڭ" جوقتىعىنان. ونداي ءتارتىپتىڭ جوق بولۋ سەبەبى ەلىمىزدىڭ "اسكەري-قورعانىس" سالاسىن اسكەري ەمەس ادامنىڭ، ونىڭ وزىندە، پايدا قۋعان، بايلىق قۋعان بيزنەسمەننىڭ باسقارۋىنان، سول ارقىلى جالپى قوعامىمىزداعى بەرەكەسىزدىك اسكەري سالامىزعا دا كىرىپ كەتتى مە دەپ ويلايمىن. قحر-دا تسزيان تسزەمين بيلىك قۇرعان تۇستا، قىتايدىڭ اسكەري شەنەۋنيكتەرىنىڭ بيزنەسپەن اينالىسۋىنا رۇحسات ەتىلگەن بولاتىن. سودان قىتايدىڭ قورعانىس سالاسى تاريحتا بولماعان دەڭگەيدە ءىرىپ-ءشىرىدى. سول سالانى وڭاۋ ءۇشىن كەشەگى حۋ تسزينتاو دا، بۇگىنگى سي تسزينپيڭ دە بارىن سالىپ باعۋدا. بىراق ناتيجە از. دەمەك اسكەري سالانى تەك "اسكەري" تارتىپپەن عانا ۇستاۋ قاجەت.
سەرىكجان مامبەتالين:
بۇل ەلباسى مەن ونىڭ سەنىمدى ادامدارىنىنا باعىتتالعان سوققى
ەل شەكاراسىندا ورىن الىپ جاتقان قايعىلى جاعدايلار بۇگىن تۇگەل قوعامنىڭ قۇبالجۋىنا سەبەپكەر. العاشىندا بۇل وقيعالار سايكەستىك بولىپ كورىنگەنىمەن، بۇگىن بۇل ارەكەتتەردى ەلباسى مەن ونىڭ سەنىمدى ادامدارىنىنا باعىتتالعان سوققى رەتىندە قاراستىرۋعا بولادى. سەبەبى اتالعان وقيعالار لەزدە باق ارقىلى كوپشىلىككە جەتكىزىلىپ، تالقىعا سالىنىپ جاتىر. دەمەك بەلگىلى ءبىر «كۇشتەر» وسى اقپاراتتىڭ ەركىن تارالۋىنا مۇمكىندىك جاساپ وتىر.
Masa.kz
