ۋكرايناعا رەسەي سوعىس باستاعالى الەم ەلدەرى ۋكراين حالقىن بارىنشا قولداۋعا تىرىسۋدا. ءبىر تاراپ اشىق اسكەري كومەك كورسەتىپ، رەسەيگە دۇركىن-دۇركىن سانكتسيا سالىپ جاتىر. ەندى ءبىرى گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋدى قۇپ كورۋدە. بۇل تۇرعىدان رەسەيمەن بىرنەشە ۇيىمعا مۇشە سانالاتىن ەلدەرگە قيىن سوعۋدا. وركەنيەتتى الەم جانە اگرەسسياشىل رەسەي اراسىندا بالانس ۇستاۋ قيىنعا سوعۋدا. 

قازاقستان سونداي ەلدىڭ ءبىرى. رەسەيمەن ەكونوميكالىق وداقتا، اسكەري ۇيىمعا مۇشە. سوندىقتان بۇل قاقتىعىستا بالانس ۇستاۋ ساياساتىن قۇپ كورەدى. ۋكراينانى اشىق جاقتاسا رەسمەيدىڭ قاھارىنا ۇشىراۋى مۇمكىن، ال رەسەيدى قولداسا باتىستىڭ توقپاعىنا ۇشىراۋى عاجاپ ەمەس. سوندىقتان قازاقستان بيلىگى ءتۇرلى امالمەن بىردە مىنا تاراپتى، بىردە مىنا تاراپتى قولداپ وتىرۋعا ءماجبۇر. بۇل ساياسي ويىندى باتىس تا، رەسەي دە تۇسىنەتىن سياقتى. الايدا اراسىندا ماسكەۋدىڭ جۇيكەسى سىر بەرەتىنى بار. اسىرەسە سوڭعى ۋاقىتتا. ۋكراينا فرونتىنداعى سان ساتسىزدىك كرەملدىڭ سوڭعى جۇيكە تالشىقتارىن ءۇزىپ جاتىر.

قازاقستان سوعىس باستالعالى بىرنەشە سۇراقتىڭ باسىن اشىپ، جاۋابىن بەردى. ءبىرىنشىسى، قازاقستان رەسەيگە سالىنعان سانكتسيالارعا قوسىلمايدى. ەكىنشىسى، قازاقستان ءوز اۋماعى ارقىلى رەسەيگە سالىنعان سانكتسيالاردىڭ اينالىپ وتۋىنە دە جول بەرمەيدى. ءۇشىنشىسى، قازاقستان بۇل سوعىستى قولدامايدى، ماسەلەنى ديپلوماتيالىق جولمەن شەشۋ كەرەك دەپ سانايدى. ءتورتىنشىسى، قازاقستان ۋكراينانىڭ لۋگانسك، دونەتسك جانە باسقا ايماقتارىن كيەۆكە تيەسىلى دەپ سانايدى جانە ونىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قولدايدى. بۇل وسى ۋاقىتقا دەيىن ايتىلعان جانە ايتىلىپ كەلە جاتقان ماسەلە.

بۇل سۇراقتارعا قاتىستى رەسەي تاراپى بىرنەشە مارتە ءوزىنىڭ كەلىسپەۋشىلىگىن، نارازىلىعىن، اراسىندا ءتىپتى وكتەمدىگىن كورسەتتى. مىسالى رەسەيلىك ساراپشىلار "قازاقستان ارقىلى سانكتسيالاردى اينالىپ وتۋگە جول بەرمەيمىز" دەگەندى بىرنەشە مارتە "استانا تاراپىنان جاسالعان ساتقىندىق" دەپ اتادى. قازاقستاننىڭ بۇۇ وتىرىستارىندا رەسەيد قولداماي، قالىس قالۋىن دا سولاي باعالاپ كەلەدى. سوڭعى مارتە قازاقستان رەسەيدى قولداپ داۋىس بەرگەنى بار.

ناۋرىز ايىندا الماتى قالاسىندا مىڭداعان ادام قاتىسقان ميتينگ ءوتتى. ميتينگكە جينالعان جۇرت ۋكراينانى قولداپ، رەسەيدى اشىق ايىپتادى. بۇل اكتسيانى "باتىسقا باعىتتالعان ارەكەت" دەپ باعالاۋشىلار بار. ارتىنشا قازاقستاندىقتار ۋكرايناعا گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ ءۇشىن قارجى جيناپ، ءتۇرلى قاجەتتىلىكتەردى ۋكراينا ەلشىلىگىنە اپارىپ بەردى. رەسەي اسكەرى ۇرىس دالاسىنداعى ساتسىزدىكتەرىن قوعام الدىندا كومپەنساتسيالاۋ ماقساتىندا ۋكراينانىڭ ينفراقۇرىلىم كەشەندەرىن زىمىرانمەن سوققىلاۋ ادىسىنە كوشتى. جارىق پەن جىلۋسىز وتىرعان ۋكراينا قوعامى كيەۆكە قىسىمدى ارتتىرىپ، زەلەنسكي رەجيمىن ءتيىمسىز كەلىسىمگە كوندىرەدى دەپ سانادى. الايدا ولاي بولماي شىقتى. جارىق پەن جىلۋسىز قالعان ۋكرايندەرگە الەم ەلدەرى گەنەراتورلار بەرە باستادى. ولاردىڭ ىشىندە قازاقستان تاراپى دا بار. قازاقستان ۋكرايناعا 41 گەنەراتور بەردى. باكۋدىڭ ۋكرايناعا گەنەراتور بەرگەنىنە باج ەتە قالعان ماسكەۋ، قازاقستاننىڭ گەنەراتور بەرگەنىنە ءتىس جارمادى.

الايدا گەنەراتورعا ۇندەمەگەن ماسكەۋ بۋچاعا تىگىلگەن كيىز ءۇيدى كورگەندە توبە شاشى تىك تۇردى، جۇيكەسى سىر بەرىپ، قانى باسىنا شاپتى. باج ەتە قالدى. قازاق كاسىپكەرلەرى كوكتەمگە باسقىنشىلار گەنوتسيد جاساعان بۋچا قالاسىنا كيىز ۇيلەر تىگىپ، جەرگىلىكتى حالىققا جىلىنۋ ورنىن جاساپ، تەگىن تاماق تاراتۋ نۇكتەسىن اشقان بولاتىن. ەسى دۇرىس، ادامگەرشىلىكتى تۋ ەتكەن سانالى ادامزاتتىڭ ارەكەتى بۇل. الايدا رەسەي بۇل ارەكەتتەن جاۋلاستىق كورگەندەي ورشەلەنە ءتۇستى. "بۇل كيىز ۇيلەردى رەسمي استانا تىكپەدى دەگەن اقپارات الدىق، ول بويىنشا قازاقستان بيلىگى دە تۇسىنىكتەمە بەرەر دەپ ويلايمىز" دەدى رەسەي ءسىم وكىلى زاحاروۆا.

قازاقستان بيلىگى تۇسىنىكتەمە بەردى. ءسىم وكىلى ايبەك سمادياروۆ كيىز ءۇيدى تىگۋگە ەلشىلىك قاتىسپاعانىن، بۇل يدەيانى كاسىپكەرلەر ىسكە اسىرعانىن جانە بۇل ارەكەتتەن قانداي دا ءبىر وعاشتىق كورىپ تۇرماعانىن ايتتى. ول كيىز ءۇيدىڭ كوشپەندىلەردە بار بولعانىن ماقتانىش ەكەنىن دە ايتتى. ساراپشىلار سمادياروۆتىڭ جاۋابى ديپلوماتيالىق تىلمەن ءساتتى شىققانىن جازۋدا.

بۋچاداعى كيىز ۇيگە تىرىسا قالعان رەسەيلىك تاراپ، بۇگىن كيەۆتە تىگىلىپ جاتقان 16 قاناتتى 63 كۆ. مەتردى قۇرايتىن كيىز ءۇيدى كورگەندە نە دەر ەكەن. كيەۆتەگى كيىز ءۇيدىڭ سالتاناتتى اشىلۋى سەنبى كۇنى بولماق. كيەۆتەن بولەك حاركوۆ، ودەسسا قالالارىندا دا كيىز ۇيلەر تىگىلمەك. زاحاروۆا نە دەر ەكەن؟..

كا مىرزا

Abai.kz