جاماۋباەۆ قىرىمدى «رەسەيدىڭ ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى» دەپ اتادى. ال اشىمباەۆ زاڭدا مۇنداي جوق دەيدى. 

سەناتتىڭ بۇگىنگى كۋلۋارىندا ەكونوميكا تاقىرىبى ساياسي، ونىڭ ىشىندە گەوساياسي سيپاتتاعى سۇراقتارعا ۇلاسىپ، جاماۋباەۆ پەن اشىمباەۆكە تىلشىلەرمەن ءبىراز «تىرەسۋگە» تۋرا كەلدى، دەپ حابارلايدى Ulysmedia.kz.

حاتتاما مەن زاڭدا نە دەلىنگەن؟

سەنات وتىرىسىندا بۇگىن «ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتا تاسىمالداۋدى قاداعالاۋ ءۇشىن ناۆيگاتسيالىق پلومبالاردى قولدانۋ تۋرالى كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ جونىندە» زاڭ جوباسى ۇسىنىلعان. زاڭ جوباسىن قورعاعان ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى – قارجى ءمينيسترى ەرۇلان جاماۋباەۆ ەكونوميكالىق وداققا مۇشە ەلدەر 2022 جىلدىڭ 19 ساۋىرىندە تاۋار تاسىمالىن قاداعالاۋ ءۇشىن ناۆيگاتسيالىق پلومبالاردى قولدانۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويعانىن ايتتى. وسى كەلىسىم تاۋارلاردى ناۆيگاتسيالىق پلومبالاردى قولدانا وتىرىپ، ولاردى ەاەو اۋماعى بويىنشا وتكىزۋ كەزىندە قاداعالاۋ مۇمكىندىگىن كوزدەيدى.

«وداقتىڭ كەدەن كودەكسىنىڭ 201-بابىنىڭ 1-تارماعىنا سايكەس، تاۋارلار ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتارىندا كەدەندىك باجداردى، سالىقتاردى جانە باسقا دا وتەماقى باجدارىن تولەمەي ورنالاستىرىلادى جانە پايدالانىلادى. الايدا وداقتىڭ كەدەن كودەكسىنىڭ 455-بابىنىڭ 6-تارماعىنا سايكەس، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ 3 ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىندا وداق ەلدەرىنىڭ اۋماعىنان يمپورتتالاتىن تاۋارلار بويىنشا كەدەندىك باجدار مەن سالىقتار بىردەن تولەنەدى. ال ءۇشىنشى ەلدەردەن يمپورتتاعان كەزدە كەدەندىك باجدار مەن سالىقتار تولەنبەيدى. وسىلايشا، وسى ايماقتاردا كاسىپكەرلەر ءۇشىن وداقتىڭ ەلدەرىنەن گورى ءۇشىنشى ەلدەردەن تاۋارلاردى يمپورتتاۋ تيىمدىرەك.»، - دەدى جاماۋباەۆ.

سۇراق-جاۋاپ بولىمىندە جاماۋباەۆ «رەسەيدىڭ ءۇش ەكونوميكالىق ايماعى – ماگادان، قىرىم جانە كالينينگراد اۋماعىندا ورنالاسقانىن» اتاپ وتەدى.

«ولار باسقا ەلدەرمەن شەكارالاس بولعاندىقتان وندا رەجيم بولەك. قازىر وسى ايماققا قاتىستى رەزيدەنتتەرگە وسى وداقتان تاۋار تاسىعان كەزدە 180 كۇن بويى قوسىلعان قۇن سالىعىن بولەك تولەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى ول.

قىرىم كىمدىكى؟

سەنات وتىرىسى اياقتالعان سوڭ جۋرناليستەر ەرۇلان جاماۋباەۆتان «ءسىز ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى – قارجى ءمينيسترى رەتىندە قىرىمدى رەسەيدىڭ يەلىگى رەتىندە مويىنداپ تۇرسىز با؟» دەپ سۇرادى.

بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرگەن جاماۋباەۆ ءوز جاۋابىندا «اتالعان حاتتاما ءۇش ەركىن ەكونوميكالىق ايماققا قاتىستى ەكەنىن، ولاردىڭ ماگادان، قىرىم جانە كالينينگراد ەكەنىن، بۇل اتاۋلار – ەركىن ەكونوميكالىق ايماقتاردىڭ اتى» ەكەنىن عانا ايتتى.

ءتىلشى وسى كەزدە «ءسىزدىڭ جاۋابىڭىزدان تۇسىنگەنىمىزدەي، قىرىم رەسەيدىكى مە» دەپ قايتالاي سۇراعان.

«مەن بۇل جونىندە ايتقان جوقپىن. مەن سىزدەرگە ءۇش ەەا تۋرالى ايتتىم. ەەا-نىڭ ءبىرى قىرىمعا قاتىستى. ال قازاقستاننىڭ بۇل ماسەلە بويىنشا بەلگىلى»، - دەدى جاماۋباەۆ.

ال قىرىم كىمدىكى دەگەن سۇراقتان جاماۋباەۆ «راحمەت، كەلەسى سۇراقتى قويىڭىز» دەپ قۇتىلدى.

«بۇل – ەكونوميكالىق ايماقتار. ءسوزدىڭ استارىن ءتۇسىنىپ تۇرمىن. ولاردى ساياساتقا بۇرمالاۋدىڭ نەمەسە ارالاستىرۋدىڭ قاجەتى جوق. سەبەبى بۇل – ەكونوميكالىق ايماقتار. بۇعان دەيىن جۇمىس ىستەپ تۇرعان. ول جەرگە تاۋار تاسىپ جاتقان ەشكىم جوق. بىزدىكىلەر كالينينگرادقا تاسىپ جاتىر»، - دەدى ول.

زاڭدا «قىرىم» دەگەن اتاۋ جوق

وتىرىس اياقتالعاننان كەيىن تىلشىلەر ماسەلەنىڭ ءمانىسىن سەنات توراعاسى ماۋلەن اشىمباەۆتان سۇراپ كوردى.

«بۇل جەردە قوسىلعان قۇن سالىعىنا سالىناتىن سالىق جاعىنان ءوزارا كەلىسىم بويىنشا، ەاەو شەڭبەرىندە ءوزارا قارىم-قاتىناس جونىندە اڭگىمە بولىپ وتىر. كاسىپكەرلەردىڭ ءوزارا شارتتارىن رەتتەۋگە باعىتتالعان شارۋا. حاتتاما ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەر ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىنا قانداي دا ءبىر تاۋاردى جەتكىزگەن كەزدە ءوزارا قارىم-قاتىناستى رەتتەيدى. مەن سىزدەرگە رەسمي تۇردە مالىمدەيمىن: اپپاراتتان قۇجاتتاردى الساڭىزدار دا بولادى، ول جەردە ەشقانداي ارنايى ەكونوميكالىق ايماققا قاتىستى اتاۋ جوق»، - دەدى ول.

اشىمباەۆتىڭ ايتۋىنشا، ءار ەلدىڭ ءوزىنىڭ ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى بار. قازاقستاننىڭ دا قالالارى مەن وبلىستارىندا بار.

«ءار مەملەكەت ءوزىنىڭ ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىن بەلگىلەي الادى.  زاڭنامانى دا. سول سەبەپتى بۇل كەلىسىم باسقا ەلدەردىڭ ەركىن ەكونوميكالىق ايماقتاعى كاسىپكەرلەرىمەن جۇمىس ىستەيتىن ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەرگە جاعداي جاساۋدى كوزدەيدى. بولدى!» - دەدى اشىمباەۆ.

«ەشقانداي اتاۋ جوق»، «ءبىزدىڭ پوزيتسيا بەلگىلى» دەگەن سوزدەردى دە قوسىپ ءوتتى اشىمباەۆ.

ەسكە سالا كەتسەك، قىرىمداعى ەركىن ەكونوميكاللىق ايماق – 2014-2015 جىلى رەسەي ول اۋماقتى ۋكراينادان تارتىپ العاننان كەيىن قۇرىلعان. ۋكراينانىڭ جوعارعى راداسى 2021 جىلدىڭ 1 شىلدەسىندە ونى جويۋ جونىندە قاۋلى قابىلداپ، ايماق سول جىلدىڭ 21 قاراشاسىندا كۇشىن جويعان.

Abai.kz