سۋرەتتە: جازۋشى، جۋرناليست قيال سابدالين

«جۇماش، ماقالاعا ءازىر اسىقپايىق...قايدا قاشار دەيسىڭ؟ الدىمەن، ءان-ەۋ ءبىر جەردە «وتىرعان» سارى بالا سالىپ ۇرىپ، ورتامىزعا كەلسىنشى».

(قيال ءسابداليننىڭ ءسوزى)

سۋرەتتە: جازۋشى، جۋرناليست قيال سابدالين

«جۇماش، ماقالاعا ءازىر اسىقپايىق...قايدا قاشار دەيسىڭ؟ الدىمەن، ءان-ەۋ ءبىر جەردە «وتىرعان» سارى بالا سالىپ ۇرىپ، ورتامىزعا كەلسىنشى».

(قيال ءسابداليننىڭ ءسوزى)

...«ولىمنەن ەشكىم ەشقايدا قاشىپ قۇتىلماق ەمەس.  جاس پا، كارى مە... اجال كەلدى - قىبىرلاعان، جىبىرلاعاننىڭ ءبارى ولمەك. ءولىم قاق! توپىراققا، شاڭ-توزاڭعا اينالىپ، جوعالماقسىڭ. ولەتىنىن، وشەتىنىن... ماڭدايداعى قوس شىراقتىڭ ماڭگىگە جۇمىلارىن اركىم-اركىمىڭ-اق بىلەدى. سويتە تۇرا، اللانىڭ قۇدىرەتى، ءدام-تۇزىڭ تاۋسىلعانشا، اقتىق دەمىڭ ۇزىلگەنشە تىرمىستىرىپ، تۇياق جىرتقىزىپ، تال قارماتتىرىپ قويادى-اۋ؟! قارتايۋ - ءىرىپ-ءشىرۋدىڭ باسى. كارىلىك شىركىنىڭ ءوزىڭ ويقاستاپ، بالپاڭداپ جەر باسىپ جۇرگەنىڭدە-اق  مارجانداي تىستەردىڭ شىرۋىنەن، ساقال-شاشتىڭ اعارۋىنان، وتكىر جاناردىڭ ناركەستەنۋىنەن باستالماقشى. ءولىم - كارىلىكتىڭ سوڭى، ازاپتىڭ دا اقىرى! ءولىم - ادامدى ماڭگى ازاپتان قۇتقارماق. اۋرۋمەن ارپالىستا قالجىراعان ارتتاعى تۋعاندارىڭا، جەگجاتتارىڭا دا جەڭىلدىك اكەلمەك. جەر ۇستىندە باستالعان ءومىرىڭىز ءسويتىپ، جەر استىندا اياقتالماق. بازبىرەۋلەر مۇنى ماڭگىلىككە ۇمتىلۋ دەپ ۇقسا كەرەك... كىم ءبىلسىن؟ ۇمتىل-ۇمتىلما، ولگەن پەندەنىڭ ءبارى ۇمىتىلماق. بىرەۋ ەرتە، بىرەۋ كەش... ءبارىبىر ۇمىتىلماقسىڭ! ءولىم - ۇلى بىتىمگەرشى دە. ءولىم الدىندا تىرشىلىگىندە ىمىراعا كەلمەگەندەر، بىتىسپەگەندەر دە بىتىسپەك. ءبىرىنىڭ الدىنان ءبىرى ءوتىپ، وكپە-رەنىشتەرىن شايماق...»

بۇل ءۇزىندىنى قيال ءسابداليننىڭ «پايعامباردىڭ كوز جاسى» رومانىنان الىپ وتىرمىن. وقىپ وتىرىپ، سۇلەيمەن پايعامباردىڭ جۇزىگىنىڭ قاس بەتىنە «ءبارى دە وتەدى» دەگەن جازۋ جازىلىپتى دەگەن اڭىز ەسكە تۇسكەنى... شىنىمدى ايتسام، قيالدىڭ وسى شىعارماسىنىڭ اتىنىڭ وزىنەن اتتى كىسى ۇركەدى. ءباسپاسوز بەتىندە العاش ءۇزىندىسى جاريالانعاندا-اق ء(وزىم باسى-قاسىندا جۇرسەم دە), جۇرەگىم زىرق ەتكەن. ۇرىككەن جالعىز مەن ەمەس، «ويپىرماي، پايعامباردى جىلاتىپ نە كورىندى، باسىنا نە كۇن تۋدى؟»، «قاپ، اتتەگەنە، كوتەرە المايتىن شوقپاردى بەلىنە بايلامادى ما، جۇگى ءزىلباتپان تاقىرىپتى الىپ شىعا السا كورىم-اۋ؟»، «ءاي،  بىردەڭەگە ارانداپ قالىپ جۇرمەسە يگى ەدى؟» دەگەن جاناشىرلار قاتارى بىرقانشا. ءوزىم دە ىشتەي كۇدىكتەنىپ: «يا بەل كەتەدى يا بەلدىك كەتەدى» دەگەن ەدىم.

جوق. قۇداي وڭداپ، بەل دە، بەلدىك تە امان كەتتى! قىران دوس قيال جەتپەس قياداعىنى دا قاپىسىز ىلگەن ءتارىزدى. ىلگەندە دە اناۋ-مىناۋىسىن، ۇساق-تۇيەگىن ەمەس، كەتپەكتەي كەسەگىن، ءىرىسىن ىلگەن-اۋ! دوسىمنىڭ اتىن «قيال» دەپ بەكەر قويماعان ەكەن دەيمىن. «ارىق سويلەپ، سەمىز شىقتى» اقىرىندا. بۇرىن-سوڭدى، قازاق ادەبيەتىنىڭ ارعى-بەرگى - نە كەڭەستىك، نە پوستكەڭەستىك تاريحىندا مۇنداي ءتىس باتپايتىن ۇرىمتال، «قاۋىپتى» تاقىرىپقا قالام تەربەگەندەرىڭىز جوقتىڭ قاسى. تەكتىلەرىمىز ءتىرى بولعاندا، جۇرتتان ءسۇيىنشى سۇرار ما ەدى دەيسىڭ! تىلەۋىڭدى بەرگىر ەرمۇرات باپي، مۇحتار شاحانوۆ اعامىز، قۇديار ءبىلال ءىنىمىز قولدارىنداعى گازەت-جۋرنالدارىنا روماننان ۇزىندىلەر جاريالادى. «اق جول» بولcىن دەپ، قاجىمۇقان عابدوللا باۋىرىمىز «مايدان» سايتىنا سا-لىپ جىبەردى. بۇل دا بولسا قامقورلىق، قامكوڭىل دوستىڭ دىمكاس جۇرەگىنە ءزام-ءزام سۋىن تامىزعانمەن پارا-پار ەدى. رومان قازىر تولىقتاي «تانىم تۆ» سايت-ىندا تۇر. وقيمىن دەگەن جۇرت ەركىن وقي الادى. كىتاپ ەتىپ باستىرۋعا دوسىم-نىڭ استىنداعى ارباسىن (ماشيناسىن) ساتپاساڭ...قالتاسى شۇرق تەسىك. «تاسقا باستىراردا، اسىرەلەپ تاپتىشتەلگەن ورەسكەل تۇستارىن باسەڭسىتەمىن عوي» دەپ ءجۇرىپ، «باسى ارتىق» دەگەن بە، بەس-التى باسپا تاباعىن قۇرداسىم ءوزى تاقىر-لاپ تاستادى. «ءاي، وسى ءبىر كەسەك دۇنيە بولار ما ەكەن، باستىرىپ كورسەم» دەپ ءبىر باسپاگەر دوسىمىز بىرنەشە اي بۇرىن الۋىن الىپ ەدى، بىراق، ءبىر كىلتيپانى بار ما، ءازىر حابار-وشارى بولماي تۇر عوي...

قيال اتالمىش فيلوسوفيالىق-پسيحولوگيالىق كەسەك تۋىندىسىمەن بىردەن-اق ءىرى، قابىرعالى قالامگەرلەردىڭ ساناتىنا ەنگەنى اقيقات. بۇل قايسىبىر ءپالسافاشى قاسقاباستاردىڭ قاس-قاباعىنا جاعا ما، جاقپاي ما، ۇناي ما، ۇناماي ما، شيقانى cىزداي ما، سىزداماي ما - شىندىق وسى! شاراڭ جوق. بەلىنەن ءبىر سىزىپ تاستاي المايسىڭ ەندى. ادەبيەتشى رەتىندە، اقىن رەتىندە ءبىر بىلەتىنىم: جاڭا عاسىردىڭ جاڭا ادەبيەتى الدەبىرەۋلەردىڭ «جيىرما ءبىرىنشى عاسىر» ەپوپەياسىماعىنان يا بولماسا،  «بايتەرەك» داستانىنان باستالمايدى، ول باستالسا، قيال ءسابداليننىڭ «پايعامباردىڭ كوز جاسى» رومانىنان باستالادى. بۇل ءسوزىم دە بىرەۋ-مىرەۋگە شانشۋداي ءتيىپ، تىكەنەكتەي قادالارى انىق. االايدا، اقيقات وسى. بۇل - بۇلتارتپاس شىندىق. شىندىقتىڭ بەتىن كىرەۋكە  شالمايدى. مۇنى بۇگىن بۇگىپ، جاسىرعانىمىزبەن، ەرتەڭ بولماسا دا، ارعى كۇنى ايتىلادى. تۇمان سەيىلەدى، كۇننىڭ ارتى اشىلادى دەگەندەي... قيالدىڭ وزىنە قيماعانىمىزبەن، بۇل رومان كۇنى ەرتەڭ ءسوزسىز قازاق كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ ورتاسىنان ويىپ ورىن الادى. وعان كۇمانىمىز جوق. ارينە، ءمىنسىز شىعارما بولماس. اتالمىش روماننىڭ دا قايسىبىر تۇستارى بۇگىنگى «قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان» زامانىمەن استاسپاي، قيىسپاي، ءبىر جامباستاپ، ءبىر قىرىنان جاتۋى ابدەن ىقتيمال. نەگىزى بار «ايىبى» دا سول «سىڭار جامباستاپ»، قيسايىپ جاتۋىندا بولسا كەرەك... بولماسا، بىرەۋدىڭ اتىن اتاپ، ءتۇسىن تۇستەمەيدى.

قالاساڭىز، مەن ەندى اتالمىش روماننىڭ كوركەمدىك دارەجەسى، كوركەم تۋىندى رەتىندە كوتەرگەن جۇگىنىڭ قانشالىقتى قوماقتى دا سالماقتى ەكەندىگىن ازۋلى دەگەن ادەبي سىنشىلاردىڭ ەنشىسىنە قالدىرا تۇرايىن دا، ەندى ونىڭ جەكە باسىنا، كىسىلىك تابيعاتىنا، پەندەشىلىكتەرىنە ء(بارىمىز پەندەمىز عوي) كەڭىرەك توقتالايىن دەدىم. وسى ءبىر جىگىتتىڭ ءومىرىنىڭ قايسىبىر كولەڭكەلى جىقپىلىنا  مولىراق شۇقشيسام با، تەرەڭىرەك قازسام با دەپ ءوزىمنىڭ دە قولىم قىشىعالى قاشان! سونىڭ ءساتى ەندى تۇسكەندەي...

ءوز باسىم قيال ءسابداليندى سوناۋ ون ەكى، ون ءۇش جاسىمنان بەرى جاقسى بىلەتىن سياقتىمىن. بوزبالا بولىپ قالعان كەزىمىز... اڭگىمەمدى «اپ» دەگەندە ارىپ-اشقان، ازىپ-توزعان كوممۋنادان قالاي «كۇنشۋاقتى كوممۋنيزمىڭە» تاپ بول-عانىمىزدان باستايىن. باسىمىزدان نە وتپەدى؟ باستان سىرىق كەتپەگەن ساياسي قۋعىن-سۇرگىننىڭ ارقاسىندا، ءبىزدىڭ اۋلەتتى تاعدىر ايداپ، اۋەلگىدە بۇرىنعى تالدىقورعان وبلىسى، الاكول اۋدانىنا قاراستى، اتى انادايدان قىشقىرىپ تۇرعان «كوممۋنيزم» كەڭشارىنا، ارادا كوپ وتپەي، باسشىلىقتىڭ ءبىزدى «سوتس-ياليزم» دەگەن ءبىر بولىمشەسىنە كەرى شەگىندىرە سالعانىنىڭ سەبەبىن ول كەزدە بالا، مەن قايدان بىلەيىن. انا جاقتا دا، مىنا جاقتا دا قيىندىق پەن كور ازاپتى كوپ كورگەن مەنىڭ اكەم ايتجۇمان، انام قاينىش، اعام جۇماعازى، جەڭگەم زيپا، اپكەم  تولەۋعايشا، جەزدەم تۇرسىنبەك، ءۇيدىڭ ۇلكەنى مەن، ىنىلەرىم: بەيسەن، سارسەن، جەڭىس، اعامنىڭ بالاسى ماۋلىتقازى، اپكە-جەزدەمنىڭ تۇڭعىشتارى ءزىبيلا - ءبارىمىز اللانىڭ بۇيرىعى بولار،  وسى ءبىر جەر ءجانناتى - جوڭعار الاتاۋى ساياسىنداعى ايناداي جارقىراعان الاكولدىڭ جاعاسىن مەكەندەپ قالعان ەدىك. اكەم، اعام، جەزدەم، وسى شارۋاشىلىقتا ەگىن ەگىپ، سۋ سۋارىپ دەگەندەي، قال-قادارلارىنشا ەڭبەك ەتتى. ارينە، ءبىزدىڭ اۋلەتتىڭ ايەلدەر جاعى نەگىزىنەن بالا-شاعانىڭ جاعدايىن كۇيىتتەپ، وتباسىن جاعالاپ قالعان.

بۇل شارۋاشىلىق مالمەن قوسا ەگىنشىلىكپەن دە اينالىسادى ەكەن. ەگىنشىلىك بولعاندا دا، نەگىزىنەن جۇگەرى مەن قىزىلشا ەگەدى. جۇگەرىنىڭ «اتاسى» نيكيتا حرۋششەۆ دەگەن جالتىر باس بىرەۋ دەپ ەستيمىن... بۇل جاقتا كوكتەم شىعا باستالاتىن قىزىلشا ءوسىرۋ جۇمىسى قار ءبىر جاۋعانشا توقتالمايتىن ءبىر بالە ەكەن. اۋىلدىڭ بار قاتىن-قالاشى، ەڭبەككە جارامدى بالالارى كۇنۇزاق، قاراڭعى تۇسكەنشە ەگىستىك القاپتا ءورىپ جۇرەدى. بۇل ەلدىڭ حالقى مىنا قىزىلشا دەگەن بالەنى جيناپ بىتكەنشە، دەمالىس دەگەندى بىلمەيتىن كورىندى. وسى قۋ قىزىلشا جينالىپ بىتپەي، جالعىز مەكتەبىندە ساباق دەگەنىڭ دە اتى-كوتىمەن بولمايدى. بۇرىن مۇندايدى كورمەگەن بىزدەر بۇل جاقتىڭ مىنا ءبىر ءبىتىپ بولمايتىن بەينەتى اۋىر تىرلىگىنەن باستاپقىدا شوشىپ كەتكەن ەدىك. كەيىن وعان دا ەتىمىز ۇيرەنگەن ءتارىزدى. بىراق، ەتىڭ ۇيرەنبەيتىن دە نارسە بولادى ەكەن...

اللا، الاكولدىڭ ماساسىنداي ماسانى ءوز باسىم ومىردە كورمەپىن! شاققان جەرىن وڭدىرمايدى. اسىرەسە كۇز ايلارىندا كەشكىلىك ءۇي ءىشىن «ىزىڭداعان» سارى ماسا قاپتاپ بەرەدى دەرسىڭ. ول قۇرىعىرلاردىڭ شاقپايتىن جەرى جوق. تۇمسىقتى قاي جەرگە سالسا، جانىڭ سول جەردە تۇرا ما... دەگەنمەن، بۇل ءيتىڭنىڭ اياقتان، تىلەرسەكتەن تىستەگەنى اششى ما دەدىم. قاشان كورسەڭ، بەت-اۋىزى كۇپتەي بولىپ ءىسىپ كەتكەن مەن قۇرالپى بالالار. قاسىنعانىنا قاراپ تۇرساڭ، جانىڭ تۇرشىگەدى. قانىڭدى ءىشىپ تاۋىسادى ەكەن، جالماۋىز! قۋ ماسادان قورعانىپ، ۇيدە دە، تۇزدە دە سابالانىپ جۇرگەنىمىز سول. بالا بىتكەن بۇل جابايى ىزىڭعا توزە المايتىن ەدىك. قارا بۇلتتاي قاپتاعان سارى ماسا جەردىڭ استىنا كىرىپ كەتسەڭ دە، ىزىڭداپ ءجۇرىپ سەنى تاۋىپ الادى-اۋ! ۇلكەندىگى تۇيەدەي بۇل ماساڭىز شاقتى دەگەنشە، قۋ جانىڭ كوزىڭە كورىنەدى. اۋىل-اۋىل بولىپ ءتۇتىن سالادى. ماساعا جەم بولعانشا، تۇتىنگە قاقالىپ-شاشالىپ وتىرعاننىڭ ءوزى ارتىق دەي مە ەكەن. سارى قامىستىڭ ءىشى تولا سارى ماسا. ادىستەنىپ العان بىزدەر كەيىن قامىسى قالىڭ جەرلەرگە جولامايتىن بولدىق.

جايپاق اۋىلىنىڭ «كوممۋنيزم» كەڭشارىندا مەن اڭگىمەگە ارقاۋ ەتىپ وتىرعان قيال دوسىمنىڭ اكە-شەشەسىنىڭ تۇرمىس جاعدايلارى وزگەلەردەن ەداۋىر ىلگەرى ەدى. داۋلەتى شالقىپ تۇردى دەسەم، ارتىق ەمەس. اكەسى اتاقتى جىلقىشى. «ەتىكشى بولادى ەكەنسىڭ، شەبەر ەتىكشى بول» دەپ ۇيرەتۋشى ەدى بىزگە. قيال سول كىسىنىڭ جار دەگەندە جالعىز ۇلى. جالعىز ۇلدىڭ بەتىنەن ەشكىم قاقپايتىنى، جەل بولىپ تيمەيتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى. تالاپ-تىلەگى دە تابان استىندا ورىندالادى، «ءلاپپاي»! ۇيىندە ۇكىلى دومبىرا، بايان، اككوردەون، گيتارا - بار اسپاپ ءتىزىلىپ تۇرار. بايقايمىن، قيال تەنتەكتەۋ بولعانىمەن، ونەرلى بولىپ وسكەن. بەساسپاپ. بالا بىتكەن سوعان ەلىكتەيدى. ءوزى ءانشى، كۇيشى، ءوزى مىرزا، سالىڭ دا، سىلقىم سەرىڭ دە سول، بالالاردىڭ كوسەمى دە، شەشەنى دە ءبىر ءوزى. اۋىل قياڭقىلارىنا بەت قاراتپايدى، تىك مىنەز، بىراق، ءادىل ەدى. وزىنەن كىشىگە قامقور، قاشاندا قول ۇشىن بەرۋگە، جارتى كۇلشەنى جارىپ جەۋگە دايىن تۇراتىن. قيال مەنەن ءبىر-ەكى يت جەيدەنى بۇرىن توزدىرعان. ەكى جاس ۇلكەندىگى بار دەگەنىم عوي. بىراق، ول وزىمە تۇيدەي قۇرداستاي كورىنەتىن...

قانشا دەگەنمەن وي-شۇڭقىرى كوپ بوتەن جەر، بىردە جالعىز ءوزىم اداسىپ كەتسەم كەرەك. «كوممۋنيزمنىڭ» بە، «سوتسياليزم» بولىمشەسى جاعىندا ما، قالىڭ جۇگەرى القابىنان شىعىپ كەلە جاتقان بەتىم ەدى، بىرەۋ دىبىستاعانداي بولدى. داۋىس شىققان جاققا جالت قاراسام، مەنەن گورى بويشاڭداۋ، جاسى ءوزىم شامالاس ءبىر بالا اينالاسىنا شىرت تۇكىرىپ قويىپ، قاسىنداعى نوكەرلەرلەرىنە بىردەڭەنى ايتىپ تۇر ەكەن. سالدەن سوڭ سۇق ساۋساعىمەن مەنى نۇسقادى:

- ءاي، قۋىم، سەن ءالى «سوتسياليزمدەسىڭ»، ونى بىلەمىسىڭ ءوزىڭ؟ ال، ءبىز «كوممۋ-نيزمدەمىز»، ەندەشە نەگە شەكارا سىزىعىنان اساسىڭ؟ جاۋدىڭ شپيونى رە-تىندە ءوزىڭدى بايلاپ-ماتاپ، ساباپ الساق قالاي؟! - دەپ قاراپ تۇر. قالايى نە؟ ءوزىم دە تەنتەكتىڭ ءبىرىمىن، بىراق، توپ بالاعا نە ىستەيسىڭ؟ اسىرەسە، الگى «بايلاپ ساباساق» دەگەنىنەن شوشىدىم با، جالت بەرىپ، قاشا جونەلدىم. توپ بالا قويسىن با،  تەز قۋىپ جەتىپ، بىلەكتىلەۋ ءبىرى - ۇمىتپاسام اتى، سامەت پە ەدى، الدە نۇرسامەت... بايقاۋسىزدا مەنى شالىپ قۇلاتتى. بەت اۋزىم شاڭ-شاڭ بولىپ جاتىرمىن. الگىنىڭ ءبىرى مەنى ىشتەن «ىڭق» ەتكىزىپ ءبىر تەپتى. ءتىس جارمايمىن، ۇندەمەيمىن. ىشىمنەن «مىنا يتتەر مەنى ولتىرمەسە قايتسىن» دەپ تە ويلاپ قويامىن. سول كەزدە ءبىرى، اتامانى عوي دەيمىن:

- ءاي، جاتۋشى ما ەدىڭ، تۇرساڭشى! ءوزىڭ جاسىقسىڭ با، قالاي؟- دەپ، مەنى سۇيرەگەندەي قىلىپ ورنىمنان تۇرعىزدى. تۇرىپ، قاباق استىنان الگى «اتامانعا» قاراسام، ءوزىم سياقتى سارى بالا، كوزدەرى دە مەنىكىندەي تۇزداي ەكەن... ءبىز تەز ءتىل تابىستىق. بۇل مەنىڭ قيالمەن العاشقى تانىسۋىم ەدى. «ەر شەكىسپەي، بەكىسپەيدى» دەگەندەي، ەكەۋمىز وسىلايشا قىزىق جاعدايدا تانىسىپ، بىلىستىك. كەيىن قاتتى دوس بولىپ كەتتىك. وسىدان تارتىپ ماعان ءتيىسۋ ساپ تيىلدى. قيالدى ارقا تۇتاتىنمىن. ماعان كوز الارتقاندارىن بايقاسا، جىندارىن قاعىپ الاتىن. جار دەگەندە جالعىز اپكەم تولەۋعايشا تاتەم بىراق، قۇلاعىما كۇندە ىزىڭدايدى: «ويىن بالاسى بولىپ الدىڭ. قيالعا قوسىلىپ، بۇزىلايىن دەپ ءجۇرسىڭ. ول ۇلعا ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا جوق. بەتىمەن كەتكەن» دەپ سوگەدى. سوكپەگەندە، ءبارىن قيالدان كورمەگەندە قايتسىن، تاتەمنىڭ اقىلىن جۇرە تىڭدايتىندى شىعاردىم. ۇيگە دە قاراسپايتىن بولىپ الدىم. نە ماگنيتى، نە سيقىرى بار، تاڭ اتتى بولدى، قيال دوسىما تارتامىن دا كەتەمىن. جالعىز مەن ەمەس، اۋىلدىڭ بار بالاسى ۇيمەلەپ قاسىنان شىقپايمىز. كەيبىرىنىڭ شەشەسى «قۋ جۇگىرمەك وڭكەي، قيالدىڭ جانىنا تۇز توگىپ قويدى ما بىرەۋ» دەپ، قولىنا شىبىق الىپ، شىقپىرتىپ قۋىپ-ايداپ تا كەتەدى. وعان قاراپ جاتقان ءبىز جوق، اينالىپ قايتا كەلەمىز. كەلمەگەندە قايدا باراسىڭ؟ جالعىز «مادەني-رۋحاني» ورتالىق سول بولسا. ە، جاقسى ادەپ تە، جامان عادەت تە بىرگە جۇرەدى عوي قاشاندا. دوسىممەن بىرگە العاش رەت تەمەكى تارتقانىمدى دا، «اقاڭنان» ەپتەپ ۇرتتاپ كورگەنىمدى دە ەندى نەسىنە جاسىرايىن. (كەيىن ەس ءبىلىپ، ەسەيگەن شاقتا وسى قۋ اراقتىڭ زاردابىن تارتامىز عوي دەپ ول كەزدە  ويلاپپىز با...)

وزگەدە جوق ۆەلوسيپەد قيالدا بار. كوزىڭ قىزىعادى. كۇننىڭ قىزۋى قايتقان، كۇزدىڭ قوڭىر سالقىن ءبىر كۇنى الگى شايتاناياققا مىنگەسىپ، ساباقتان قاشىپ، قوسبەيىتتى (ۇلكەندەر قىزايدىڭ بەيىتى دەۋشى ەدى) جاناي ءوتىپ،  مولاقتاعى قيالدىڭ اكە-شەشەسىنە تارتىپ كەتكەنىمىز دە كۇنى بۇگىن ەسىمدە عوي. دوسىمنىڭ كىشكەنە ءىنىسى، اياعىن اپىل-تاپىل باسىپ جۇرگەن كەكىلدى سارى ۇلدى (قازىر قازاقتىڭ بەلگىلى ادەبيەت، مادەنيەت قايراتكەرى - عالىم دوسكەن) سوندا ءبىرىنشى رەت كورۋىم. قويشى، ءسويتىپ، ويىندى سويدىق قوي. ەكى-ءۇش كۇن دەگەندە اپكەم تولەۋعايشا اتپەن ىزدەپ كەلدى... دوسىمنىڭ اكەسى سابدالى دا، شەشەسى بانۋ دا، جارىقتىق كەڭ كىسىلەر ەدى. بانۋ اپا: «تولەۋعايشا قالقام، ءبىر اشۋىڭدى بەر. ويىن بالاسى ەمەس پە، مەكتەبى دە وسىلاردى قايبىر قارىق قىلىپ وقىتىپ جاتىر دەيسىڭ. ءازىر ويناي تۇرسىن. ەكەۋىن ەكى-ءۇش كۇندە اۋىلعا قايتارامىن» دەپ اپكەمە ۋادەسىن بەرىپ، قىمىزىن ىشكىزىپ، ەتىن جەگىزىپ دەگەندەي، جىك-جاپار شىعارىپ سالدى. بىراق، قۋانىشىمىز ۇزاققا بارمادى. ءتۇن ىشىندە سوڭىمىزدان تاعى ءبىر «قۋعىنشى» كەلدى...

(جالعاسى بار)

Abai.kz