قازاقستاندا ءدىني جاعداي تۇراقتى. وعان سەبەپ، ەلىمىز و باستان زايىرلى، دەموكراتيالىق، قۇقىقتىق دامۋ جولىن تاڭدادى. ءداستۇرلى دىندەردىڭ قوعامدا ەش قىسىم كورمەي ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتتى. بۇگىندە 18 كونفەسسيانىڭ وكىلى بايىرعى سەنىمىن ۇستانىپ، بەيبىت تىرشىلىك كەشىپ كەلەدى.

مەملەكەت تاراپىنان حالىقتىڭ ءدىني ساۋاتىن قالىپتاستىرۋ ءىسى - باستى ماڭىزعا يە. سوندىقتان دا ەلىمىزدە ءدىني اعارتۋ جۇمىستارى توقتاعان ەمەس. جىل سايىن ۇكىمەتتەن قوماقتى قاراجات ءبولىنىپ، ەل-ەلدى ساۋاتتاندىرۋعا جۇمىس توپتارى جىبەرىلەدى. قازىرگى كۇنى ءارتۇرلى ەلەكتروندى پورتالدار اشىلىپ، جۇمىس ىستەپ تۇر. بۇگىندە دۇرىس ءدىني باعىتتى تاڭداۋ، اداسقان اعىمدارعا ەرمەي، ءدىني ساۋاتتى مامانداردان ماعلۇمات الۋعا مۇمكىندىك جاسالعان.

سونىمەن قاتار قمدب جانىنان بەدەلدى يسلام وقۋ ورىندارىن بىتىرگەن تەولوگتار، يسلامتانۋشىلار، عالىمدار، ءدىني ءبىلىمى تەرەڭ يمامدار كىرەتىن ساراپاتامالىق كەڭەس جۇمىس جۇرگىزۋدە. كەڭەستە ەلىمىزدىڭ ءدىني احۋالىن نىعايتا تۇسەتىن، ءداستۇرلى ءدىننىڭ مەكتەبىن قالىپتاستىرۋ جولىندا ەڭسەلى شارۋالار تۇگەندەلەدى. سوعان قوسا ءداستۇرلى ءدىننىڭ ماڭىزدى بولشەگى ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن مادەنيەتتى دارىپتەۋ قولعا الىنعان.

الماتى قالاسىندا يمامداردىڭ ءبىلىمىن كوتەرۋ ماقساتىندا يسلام ينستيتۋتى قۇرىلعان.

قازىرگىدەي تەرروريزم قاۋپى ءتونىپ تۇرعان، الماعايىپ زاماندا ءبىلىمدى ءدىن ماماندارى اۋاداي قاجەت. ولاردان ءىلىم ۇيرەنگەن ازاماتتار مۇسىلماننىڭ ەڭ جاقسى قاسيەتتەرىن بويىنا ءسىڭىرىپ، قوعامنىڭ گۇلدەنۋىمە ۇلەس قوسارى انىق. سوندىقتان ەلىمىز ءدىني ءبىلىم الۋ سالاسىن جەتىلدىرۋگە كۇش سالۋدا.

مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن  اشىلعان «نۇر-مۇباراك» يسلام ۋنيۆەرسيتەتىندە بۇگىندە ءدىن سالاسىندا 12 عىلىم دوكتورى، 201 ماگيسترانت جانە 1554 جوعارى ءدىني ءبىلىمى بار باكالاۆر دارەجەلى ماماندار ءوسىپ شىقتى.

بىلتىر نۇر-مۇباراك ۋنيۆەرسيتەتى مەن 9 مەدرەسە كوللەدجىن 606 ستۋدەنت ءبىتىردى. سونىمەن قاتار، اۋىلداعى جاس مامانداردى ءدىني قىزمەتكە تارتۋ ماقساتىندا كەشەندى باعدارلاما ازىرلەنىپ جاتىر.

قمدب-نىڭ توراعاسى، باس ءمۇفتي ناۋرىزباي تاعانۇلىنىڭ ايتۋىنشا، كەيىنگى جىلدارى ەلىمىزدە رۋحاني ءىلىم-بىلىمگە ۇمتىلعان جاستاردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. سوندىقتان بىلسەم دەگەن ادامدى دۇرىس جولعا ءجون سىلتەپ، ولاردىڭ ەلىمىزدەگى دىنارالىق كەلىسىمنىڭ ساقتالۋىنا ۇلەس قوسۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ قاجەت.

«قازاقستانداعى مۇسىلماندار ءداستۇرلى يسلامنىڭ حانافي مازھابىن ۇستانادى، الايدا، يسلامنىڭ تەرىس اعىمىنا ءتۇسىپ، اداساتىن ادامدار دا بار. سونداي قىز-جىگىتتەرمەن جۇمىس جۇرگىزىپ، وڭ جولعا سالۋ كەرەك»،-دەيدى قاجى.

سونداي-اق باس ءمۇفتي جاستارىمىزدى تەرىس جولدا تۇسىرمەۋ جولىندا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى تالماي ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

ونىڭ سوزىنشە، قازاقستان تاۋەلسىزدىك العان جىلدارىندا مىقتى  مەملەكەتتىك-كونفەسسيالىق قارىم-قاتىناستاردىڭ ءتيىمدى مودەلىن قالىپتاستىرا الدى. ءتىپتى شەتەلدەر ءۇشىن ءبىزدىڭ تاجىريبەمىز قىزىقتى بولىپ كەلەدى. جالپى، قمدب-نىڭ نەگىزگى قىزمەتى ەلدەرى ءدىني احۋالدىڭ ۋشىقپاۋىن قاداعالاپ، كوپۇلتتى حالقىمىزدىڭ دوستىعىن ودان ءارى جانداندىرۋ بولىپ تابىلادى. ول ءۇشىن راديكالدى يدەولوگيالار مەن قاۋىپتى اعىمداردىڭ جولىنا توسقاۋىل قويىپ، كوپشىلىكتى ارقاشان اقپاراتتاندىرىپ وتىرۋ ماڭىزدى.

ءدىن سالاسىنداعى ءبىلىم بەرۋدى رەتتەي وتىرىپ، قازاقستان الەمدەگى ەڭ قاۋىپتى پروبلەمالاردىڭ ءبىرى – ەكسترەميزم مەن تەرروريزم قاتەرىمەن كۇرەسىپ كەلەدى. سونىڭ اياسىندا ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى 2013-2017 جانە 2018-2022 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالار قابىلدانعان بولاتىن.

ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن ءدىن ىستەرى كوميتەتىنىڭ ۇيىماستىرۋىمەن ەل ىشىندە ءارتۇرلى ءىس-شارالار، اقپارتتىق ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ وتىرادى. ونىڭ ماقساتى - ازاماتتارعا ەلىمىزدەگى كونفەسسياارالىق تاتۋلىق پەن كەلىسىمنىڭ ماڭىزىن، اداسقان اعىمداردىڭ زيانىن ءتۇسىندىرۋ.

Abai.kz