ءبىزدىڭ جوعارىداعىلار بايقاۋسىزدا بىرەۋمىزدىڭ اۋزىمىزدان: «قاشان قازاق مەملەكەتىن قۇرامىز؟», - دەگەن لەبىز شىعىپ كەتسە، ارا شاعىپ العانداي شورشىپ تۇسەدى. سولاردىڭ سول بوسبوكسەلىگىنىڭ، «ارتى بوستىعىنىڭ» سالدارىنان جەر بەتىندە قازاق مەملەكەتى دەگەن مەملەكەت قۇرۋ مۇمكىن بولماي تۇر. قازاق مەملەكەتى تۇگىل اڭگىمەسىن ءبىر-بىرىنە «اعاشكا»، «سەسترەنكا»، «كوروچە» دەپ باستايتىن ءال-ءازىر قازاق دەگەن اتى عانا بار جان يەلەرىنىڭ ار-نامىسى، ۇلتتىعى، اقىل-پاراساتى قانداي بەيشارالىق كۇيگە تۇسكەنىن ولار شىعارىپ جاتقان كينولارىنان-اق اپ-انىق كورۋگە بولادى. ەگەر ءبىزدىڭ استىنا ءجۇز مىڭ دوللارلىق زىلقارا ماشينا ءمىنىپ، ىڭىرانىپ سويلەپ، ماڭ-ماڭ باسقان بايسىماقتار مەن ءىرىلى-ۋاقتى اكىمشىكتەردە، بيلەر كەڭەسىندەگى (پارلامەنتتەگى) بەدەلدىلەردە ۇلتتىق نامىس، ۇلتىمنىڭ ار-ۇياتىن قورعايىن دەگەن قۇرتتاي ءبىر   پارىق، پاراسات بولسا، قازاق ۇلتىنىڭ قىلىق-قىلۋالارىن ەكى اياقتى مالعۇننىڭ و جاق بۇ جاعى قىپ كورسەتەتىن «كەلىن»، «قايرات چەمپيون»، اندا-ساندا « جانىم»، «ويباي» دەگەن ەكى-ءۇش اۋىز قازاقشانى ارالاستىرىپ، تەك ورىسشا سويلەيتىن «جانىم» سياقتى فيلمدەردى نە ورتەتىپ، نە سولاردى شىعارعاندارعا، كتك-نىڭ «ناشا كازاشاسىنداعى» جاس جۇبايلارعا بەرەتىن اق تىلەك، اق باتانى ورىسشا سايقىمازاق ولەڭگە اينالدىرىپ، اۋزىن ءبىر جاعىنا قيسايتىپ ءوزى دە مازاق بولىپ، قازاقتى دا مازاق قىپ تۇرعان انەبىرەۋگە توقتاۋ سالار ەدى-اۋ. امال نە، بۇگىنگى قازاق ونداي ۇلتتىق دەگدارلىقتان، ونداي ۇلتتىق جانكۇيەرلىكتەن، ۇلتتىق نامىستان ماقۇرىم.

ءبىزدىڭ جوعارىداعىلار بايقاۋسىزدا بىرەۋمىزدىڭ اۋزىمىزدان: «قاشان قازاق مەملەكەتىن قۇرامىز؟», - دەگەن لەبىز شىعىپ كەتسە، ارا شاعىپ العانداي شورشىپ تۇسەدى. سولاردىڭ سول بوسبوكسەلىگىنىڭ، «ارتى بوستىعىنىڭ» سالدارىنان جەر بەتىندە قازاق مەملەكەتى دەگەن مەملەكەت قۇرۋ مۇمكىن بولماي تۇر. قازاق مەملەكەتى تۇگىل اڭگىمەسىن ءبىر-بىرىنە «اعاشكا»، «سەسترەنكا»، «كوروچە» دەپ باستايتىن ءال-ءازىر قازاق دەگەن اتى عانا بار جان يەلەرىنىڭ ار-نامىسى، ۇلتتىعى، اقىل-پاراساتى قانداي بەيشارالىق كۇيگە تۇسكەنىن ولار شىعارىپ جاتقان كينولارىنان-اق اپ-انىق كورۋگە بولادى. ەگەر ءبىزدىڭ استىنا ءجۇز مىڭ دوللارلىق زىلقارا ماشينا ءمىنىپ، ىڭىرانىپ سويلەپ، ماڭ-ماڭ باسقان بايسىماقتار مەن ءىرىلى-ۋاقتى اكىمشىكتەردە، بيلەر كەڭەسىندەگى (پارلامەنتتەگى) بەدەلدىلەردە ۇلتتىق نامىس، ۇلتىمنىڭ ار-ۇياتىن قورعايىن دەگەن قۇرتتاي ءبىر   پارىق، پاراسات بولسا، قازاق ۇلتىنىڭ قىلىق-قىلۋالارىن ەكى اياقتى مالعۇننىڭ و جاق بۇ جاعى قىپ كورسەتەتىن «كەلىن»، «قايرات چەمپيون»، اندا-ساندا « جانىم»، «ويباي» دەگەن ەكى-ءۇش اۋىز قازاقشانى ارالاستىرىپ، تەك ورىسشا سويلەيتىن «جانىم» سياقتى فيلمدەردى نە ورتەتىپ، نە سولاردى شىعارعاندارعا، كتك-نىڭ «ناشا كازاشاسىنداعى» جاس جۇبايلارعا بەرەتىن اق تىلەك، اق باتانى ورىسشا سايقىمازاق ولەڭگە اينالدىرىپ، اۋزىن ءبىر جاعىنا قيسايتىپ ءوزى دە مازاق بولىپ، قازاقتى دا مازاق قىپ تۇرعان انەبىرەۋگە توقتاۋ سالار ەدى-اۋ. امال نە، بۇگىنگى قازاق ونداي ۇلتتىق دەگدارلىقتان، ونداي ۇلتتىق جانكۇيەرلىكتەن، ۇلتتىق نامىستان ماقۇرىم. نەمەسە سوڭعى 20 جىل بويى تەلەديدار، ءباسپاسوز، شەتەلدىڭ قانقاساپ فيلمدەرى ارقىلى جۇرگىزىلگەن بەيباعىت، بەيماقسات، باتىسقا جالاڭ ەلىكتەۋ يدەولوگياسى ءبىزدى ۇلتتىق نامىستان ادەيى ماقۇرىم قىلۋعا ارنالدى. وسى ارادا بەلگىلى دراماتۋرگ، جازۋشى اكىم ءتارازيدىڭ اقساقالدىق سوزتۇتقاسىن كەلتىرمەي كەتە المايسىڭ. جوعارىدا ءبىز ايتىپ وتىرعان ۇلت ۋايىمىمەن ۇندەس ويلارىن توعىتا كەلە ول كىسى: «بۇيتە بەرسەك، حالقىمىز قالتاسىنداعى ازىن-اۋلاق تيىن-تەبەنىمەن سابيلەرىمىزدىڭ ساناسىنداعى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى شايىپ كەتەتىن جات جۇرتتىق، ءبىزدىڭ ۇلتتىعىمىزعا مۇلدە جات بۇلدىرگى مادەنيەتتەرگە قولداۋ جاسايتىن بولادى. ءبىز قازىر امەريكالىق كينولاردى، امەريكالىق جانە باتىس ەۋروپلىق پوپ-اۋەندەردى جىلتىراق شەتەلدىك جۋرنالداردى ءوزىمىزدىڭ باق-تار ارقىلى ءوزىمىز كەرەمەت ناسيحاتتاپ، ءوزىمىز سولاردى اسىراپ بايىتىپ وتىرمىز. ءيا، امەريكا قۇراما شتاتتارىندا جازۋشىلار وداعى دەگەن جوق، ويتكەنى ولاردىڭ بۇكىل مادەنيەتىنىڭ پايدا بولعانىنا ەكى ءجۇز جىل دا تولعان جوق. ول جاققا بارعان يرلانديالىق تا، اعىلشىن دا جەرگىلىكتى ۇندىستەردىڭ ساۋاتىن اشايىق دەپ شەكسپيردىڭ كىتابىن كوتەرىپ ەمەس، مىلتىق كەزەنىپ، بايلىق ىزدەپ باردى. ورىس اڭىز-اڭگىمەلەرىندە اتاقتى ءۇش باتىر بار، قازاقتا قوبىلاندى، الپامىستار تۋرالى تولىپ جاتقان جىر، قيسسالار بار. ال ولاردىڭ «قيسساسى» - شۆارتسەنەگگەر. سوندا ءبىز ءوزىمىزدىڭ تالاي عاسىرلىق تاريحىمىز، تالاي عاسىرلىق ادەبيەتىمىز بولا تۇرا جات جۇرتتىقتاردىڭ وسىندايلارىنا ەلپىلدەيتىندەي نە كۇن تۋدى؟»- دەگەن سارۋارلىق وي تاستايدى. («پروستور» №9, 2010). بۇگىنگى  ۇلتتىق ونەرىڭە، ۇلتتىق ادەبيەتىڭە دەگەن زاپىرانىڭدى بۇدان ارتىق اقتارىپ كورسەتۋ مۇمكىن بە؟

ارينە، ءبىز سوڭعى 300 جىل بويى ورىس ياكي رەسەي وتارشىلدىعىنىڭ قۇرساۋىندا بولۋىمىز دا وسىلايشا ۇلتتىق، تابيعي قاسيەتتەرىمىزدەن ايرىلىپ قالۋىمىزعا اكەپ سوقتىردى. ايتسەدە، سوڭعى 70 جىلدىق ورىس وتارشىلدىعىنان بوساي سالىسىمىەن وزگە تمد رەسپۋبليكالارى ارقايسىسى ءوز الدىنا ناعىز ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋعا اشىقتان-اشىق بەت بۇرىپ، ارقايسىسى ءوز جولىمەن ءدىنىن، ءتىلىن، ۇلتتىق مادەنيەتىن، ۇلتتىق سالت-ءداستۇرىن، ۇلتتىق ونەرىن ساف كۇيىندە ساقتاپ جاڭا ءبىر ۇلتتىق كەلەشەككە بەت بۇردى. ال ءبىز ءويتۋدىڭ ورنىنا ءبارىن «حالىقارالىق ستاندارتقا» سالۋعا كىرىسكەنىمىزدى كورگەندە، ءسىرا، ءبىزدىڭ نە قازەكەڭ، نە ونىڭ باسشىلارى قاي نارسەنىڭ دە ۇلتقا زياندى تۇستارى بولاتىنىنا «باس قاتىرعىسى» كەلمەيدى-اۋ دەگەن ويعا كەتەسىڭ. سويتەسىڭ دە، قۇساڭدى كىمگە ايتارىڭدى بىلمەي، شەرمەندە ءبىر كۇيگە تۇسەسىڭ.

وتكەن ءبىر جولى كينو تۋرالى مالىمەتتەردى اقتارىپ وتىرىپ، وزبەكستاندا كينودان تۇسەتىن پايدانىڭ 90 پايىزدان استامى ولاردىڭ وزدەرى شىعارعان فيلمدەردەن، ياكي ىشكى پروكاتتان تۇسەتىنىن كوردىم. جانە ولاردىڭ فيلمدەرى كوبىنە شىعىسقا، مۇسىلمان ەلدەرىنىڭ ادامگەرشىلىك سانا-سەزىمىنە، وي-تۇيسىگىنە بەيىمدەلىپ، ارينە، ەڭ اۋەلى وزبەك حالقىنىڭ ۇلتتىق جان-دۇنيەسىنە ساي ۇرپاق تاربيەلەۋگە باعىشتالادى. مىنە، شىن تاۋەلسىزدىك العان ەل دەپ وسىنى ايت! ال ءبىزدىڭ الگى «جانىم»، «استانا ليۋبوۆ مويا»، «كەلىن»، «پەرەكرەستوكتار» شە؟ قۇدايشىلىعىن ايتىڭىزشى، بۇلار قازاقتى بىرىنشىدەن مازاق ەتۋ، ەكىنشىدەن قازاقتى نە ورىس، نە قازاق ەمەس ارالاس ءتىلدى، قانى دا اركىممەن ارالاسىپ كەتكەن بۋدان بىرنارسەگە ورىستىڭ جالپاق تىلىمەن ايتقاندا «سمەس بۋلدوگا س  نوساروگوم»-عا اينالدىرۋ ەمەس پە؟ ال كتك-داعى «ناشا كازاشانى» جاس بالالارعا ءدارىس بەرىپ جاتقان سىنىپ مۇعالىمىمەن جانە جاس جۇبايلارعا ورىسشالاپ مازاق قىپ تۇرعان باتاسىمەن قوسىپ سوتقا بەرەتىن كەز الدەقاشان كەلگەن. جالپى «كتك» ارناسىنداعى «جاڭالىقتار» تەك كىسى ءولىمى، جول، كولىك اپاتتارى، ءورت اپاتى، ەسىرتكىمەن ۇستالعاندار، ادام توناۋ تۋرالى عانا ەكەنى قالاي؟ بۇل ماسەلەنى اقپارات مينيسترلىگى جەدەل كوتەرۋى كەرەك سياقتى.

وزبەك فيلمدەرى دەمەكشى، ءبىزدىڭ قازاقتاردا قازىر بىزبەن ءتىلى ءبىر، ءدىنى ءبىر ءومىر-باقي قىز الىسىپ، قىز بەرىسىپ  وتىرعان باۋىرلاس وزبەك حالقى تۋرالى وتە ناشار پىكىر قالىپتاستىرىلۋدا. ءبىز قازىر اباي ايتقان ماقتانشاق («بەكەر مال شاشپاق» ءوز الدىنا») ۇلتقا اينالدىق. ءبىزدىڭ ورىس تىلىندە سويلەيتىن جاستارىمىز بەن سابيلەرىمىز بۇرىنعىدان دا كوبەيىپ، ەندى قالعاندارى ۇشتىلدىلىككە كوشىپ، ءبىرازى وزگە دىندەرگە ءوتىپ كەتىپ جاتقانىن، ون ەكىدە ءبىر گۇلى اشىلماعان قىزدارىمىز ءتۇن ورتاسىندا پوەزد جاعالاپ 1-2 شولمەك سىرا، مينەرال سۋ، تەمەكى ساتىپ كۇن كورىپ جۇرگەنىمەن جۇمىسىمىز بولماي، وزبەكتەردى كۇنىن كورە الماي قازاقستانعا كەلىپ مالاي بولىپ ءجۇر دەگەن ناداندىق ءسوزدى كوپ ايتاتىن بولدىق. بۇنىڭ ءبارى ءبىزدىڭ تەلەارنالاردا كورشىلەس وزبەكستان، ءازىربايجان، تاجىكستان، تۇرىكمەنستاندا نە بولىپ جاتقانى، ولار قازىر ناعىز تاۋەلسىز ۇلتتىق مەملەكەت قۇرىپ العانى، ولاردا دا ەشكىم  اشتان قاتىپ، كوشتەن قالىپ جاتپاعانى تۋرالى ەشنارسە ادەيى ايتىلمايتىنىنان بىزگە ول ەلدەردىڭ جاعدايى تۋرالى ەشنارسە بىلگىزبەۋ ءۇشىن بولىپ وتىر. شىنتۋايتىنا كەلگەندە، قازاقستانعا كەلىپ جۇمىس ىستەپ جۇرگەن وزبەكتەر اۋىلىندا نەمەسە قىشلاعىندا اشتان ولە جازداپ كەلىپ جۇرگەندەر ەمەس. بىرىنشىدەن، بۇل قازىر دۇنيەجۇزىندە بار نارسە. قازىر اقش-تاعى قىتايلاردىڭ سانى 30 ميلليوننىڭ و جاق بۇ جاعىندا. ال، ەكىنشىدەن، ەل ارالاپ ساۋدا-ساتتىق جاساۋ، بىرەۋلەردىڭ ءۇيىن سالىپ، باۋ-باقشاسىنا كۇتىم جاساۋ، كوشپەلى قولونەرشىلىك دەگەنىڭىز وزبەك حالقىنىڭ قاشانعى اتا-كاسىبى. قازىر وزبەكستان حالقىنىڭ سانى 30 ميلليون بولدى. راس جەر كولەمى شاعىن. جەر استى بايلىعى وزىنە دە، سىرتقا شىعارۋعا دا جەتەرلىك. بىراق ولار سونى توگىپ-شاشپاي، ءراسۋا قىلماي ۇقىپتى پايدالانىپ، ارتىلعانىن كەلەر ۇرپاعىنا ساقتاپ وتىر. ءار جاز ايىندا 30 ميلليون وزبەكتىڭ 8-9 ميلليونى پۇل تابۋعا 5-6 ايعا باسقا رەسپۋبليكالارعا كەتەدى. ولاردىڭ وتباسى اسىراۋشىسى كەلگەنشە مەملەكەتتەن الاتىن ءارتۇرلى جاردەماقىمەن، ازىن-اۋلاق جەكە شارۋاشىلىعىمەن، مەملەكەتتىك نەمەسە جەكەمەنشىك جۇمىستاردان الاتىن جالاقىمەن جۇرت قاتارلى كۇن كورەدى. ال قازاقتار كۇنىن كورە الماي كەلىپ ءجۇر دەيتىن وزبەكتەردىڭ بىزدەن ۇيىنە اپارعان پۇلى قوسىمشا تابىس. ەگەر ءار وزبەك باسقا ەلدە ءجۇرىپ، ءبىر ماۋسىمدا كەم دەگەندە 2-3 مىڭ دوللار تابادى دەسەك، الگى 8-9 ميلليون سىرتتا جۇرگەن وزبەك ءوز ەلىنە قانشاما ينۆەستيا قۇيىپ جاتقانىن ەسەپتەي بەرىڭىز.

اشىق ايتقاننىڭ ايىبى جوق، بىزگە كەلىپ، ماۋسىمدىق جۇمىس ىستەپ جۇرگەن وزبەك جىگىتى كەيبىر جەڭىل ءجۇرىستى ايەل جىنىستىلارىمىز بەن كۇنكورىسى ناشار وتباسىلارىنداعى قىز-كەلىنشەكتەردى ەكىقابات قىپ كەتىپ جاتقانىن كوزىمىز كوردى. ولاردىڭ قايسىبىرەۋلەرى وزبەكستاندا ايەل بالا-شاعاسى بارلار. ەندى مىنا قاسىرەتكە قاراڭىز: جاڭاعى وزبەكتەن زاڭسىز تۋعان بالا كۇندەردىڭ كۇنى بولعاندا اناسىنان ءوز اكەسى كىم ەكەنىن سۇراي باستايدى. اقىرى ايتۋعا تۋرا كەلەدى. دەمەك، ەسەيە كەلە ءبىزدىڭ قىزىمىزدان نە كۇيەۋى جوق كەلىنشەكتەرىمىزدەن تۋعان ول بالانىڭ جۇرەگىنىڭ تۇكپىرىندە مەنىڭ اكەم وزبەك دەگەن ءبىر وي تۇرادى. ياعني، ول بولاشاقتا كوڭىلى الاڭ، ويى باسقا جاققا اۋەيىلەنىپ تۇراتىن الا كوڭىل ازامات دەگەن ءسوز. جالپى وزبەكستاندا وزگە ۇلت وكىلدەرىن وزبەكتەندىرۋ ساياساتى سوناۋ كەڭەس زامانىنان بار ەدى. سول ساياسي ءداستۇر ءالى دە جالعاسۋدا. ال قازاقستاندا شە؟

اۋرۋدى جاسىرۋ جاقسىلىققا اپارمايدى. قازاقستاندا سوڭعى جىلدارى ازاماتتاردىڭ تولقۇجاتىنا ۇلتىن جازۋ كەرەك پە دەگەن ماسەلە قايتا-قايتا كوتەرىلۋى قالاي؟

ءبىزدىڭ اقكوڭىل، اڭقاۋ قازاق وسىلايشا ءوزىن ەۋرازيالىق ۇلت دەگەنگە دە ءماز بولادى. بۇعان تەك نادان ادام عانا ماقتانادى. ءبىزدىڭ جوعارىداعىلار امەريكادا ۇلت جوق، ولاردىڭ ءبارى وزدەرىن امەريكالىقپىز دەپ ايتادى دەگەنى وتىرىك. ءبىز امەريكالىقپىز دەيتىندەر ورتا عاسىردا اتا-باباسى افريكانىڭ قاي تۇكپىرىنەن كەلگەنىن بىلمەيتىن نەگرلەر عانا. قازىر ولار دا ءتۇپ اتا-تەگىن ىزدەستىرىپ جاتىر. امەريكادا اعىلشىن - اعىلشىنمىن، نەمىس - نەمىسپىن، فرانتسۋز - فرانتسۋزبىن، يسپان - يسپانمىن دەپ ارقايسىسى ءوز ۇلتىن ايتادى.

ولاردىڭ ەشقايسىسى امەريكاندىقپىن دەمەيدى. بۇل ءبىزدى اداستىرۋ ءۇشىن ايتىلىپ جۇرگەن وتىرىك.

جالپى ەۋرازيالىق ۇلت جاسايمىز دەۋ بەلگىلى ءبىر ۇلتتى نە ول ەمەس، نە بۇل ەمەس ءدۇبارالاندىرۋ دەۋگە بولادى. ياعني، ۇلتسىزداندىرۋ دەگەن ءسوز. تەك قازاقستاندا عانا ايتىلاتىن قوستىلدىلىك نەمەسە ۇشتىلدىلىك دەگەن ساياسات نەگىزىنەن وسىنداي ءدۇبارا ۇلتقا اينالدىرۋدىڭ جولى. شىعىپ  جاتقان كينولارىمىزدا ارا-تۇرا «ويباي»، «اينالايىن»، «جانىم» دەگەن قازاقشالاردى ارالاستىرىپ قويۋدىڭ ءتىپتى، دۇكەندەر مەن دۇڭگىرشەكتەردىڭ ەسىگىنە «جابىق»، «زاكرىتو»، «وپەن» دەپ جازىپ قويۋدىڭ  ار جاعىندا ۇلتتى ءدۇبارالاندىرۋدىڭ جىمىسقىلىعى جاتىر. ەگەر، قازاقتا ۇلتتىق نامىستىڭ تيتتەي جۇقاناسى قالعانى راس بولسا، بۇعان ۇلت بولىپ قارسى شىعۋى كەرەك.

قازاقستاندا كوشەگە شىقساڭ كوزىڭ دە،  باسقا جەرىڭ دە ۇياتتان قىپ-قىزىل بوپ كەتەتىن ەرسىلىكتەردى تۇگەسىپ جازۋ، ايتۋ ەش مۇمكىن ەمەس. ەندى ءبىر عانا مىسال كەلتىرەيىك. انشەيىندە قارا قازاق جوعارىعا شاعىم ايتسا ونى ورىنداماۋدىڭ ەڭ باستى سىلتاۋى «وعان قارجى كەرەك» دەگەن ءسوز. ال پاۆلودار مەن پەتروپاۆلدىڭ اتىن وزگەرتۋگە بۇكىل قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى مەن پارلامەنتىنىڭ دارمەنى جەتپەي وتىرعانى نەسى؟ سوندا ءبىز تاۋەلسىز، ياعني، ورىستان ازاتتىق العان مەملەكەت ەكەنىمىز راس پا، وتىرىك پە؟ الدە وعان دا قارجى كەرەك پە؟ ال ءبۇتىل قالالارىمىزدىڭ كوشەلەرىندەگى اباي كوشەسى - ابايا، سەيفۋللين-سەيفۋللينا، ساتباەۆ- ساتباەۆا، گاگارين - گاگارينا دەگەن سياقتى ءسوز سوڭىنداعى «ا» دەگەن ءبىر ارىپكە ياعني، ورىسشاعا بولا ەكىنشى تاقتايشا جاساپ، ونى سىرلاپ، سۋرەتشىگە اقشا تولەپ شىعىنعا قالىپ جاتىرمىز؟ الدە ولاردىڭ استىنا «ا» ءارپى قوسىلعان تاقتايشانى قوسا ىلمەسەك، ورىستار اداسىپ،  باسقا جاققا قاڭعىپ كەتۋى مۇمكىن بە؟ جوق. بۇل تەك قازاق ازاماتتارىنىڭ جاعىمپازدىعى، نامىسسىزدىعى ءوز-وزىنەن الدەنەگە ەلەگىزىپ وتىراتىن ۇركەكتىگى. بۇل - ەشقانداي مادەنيەتتىلىك ەمەس. وسى رەتتە رەسەيدىڭ وزگە قالالارىن ايتپاعاندا ماسكەۋدىڭ، سانكت-پەتەربۋرگتىڭ كوشەلەرىنىڭ اتاۋلارى نەگە ورىسشا، تاتارشا، باشقۇرتشا، چەچەنشە، ەۆەنكىشە، كورياكشا، چۋكچاشا، ساحاشا، ياعني، رەسەي فەدەراتسياسىنداعى مەملەكەتتەردىڭ تىلىندە دە نەلىكتەن قوسارلانا جازىلمايدى. كوردىڭىز بە! ويتكەنى، ولار بۇل رەسەي! ول - تەك قانا ورىستىڭ مەملەكەتى دەپ كوزىڭدى باقىرايتىپ قويىپ ايتادى. ال قر شە؟

قازاقستان رەسپۋبليكاسى تەك قازاقتىكى ەمەس، بارىنىكى دەپ قازاقتىڭ كوزىن باقىرايتىپ قويىپ ايتىلىپ كەلە جاتسا دا قازاق ۇندەمەيدى. ءتىپتى، كوشەدەگى «الماتى - موي گورود»، «الماتى - مەنىڭ قالام» دەگەن جازۋدى كىمدەر، قاي ۇلتتىڭ ادامدارى جازىپ جۇرگەنىن، ونىڭ ءار جاعىندا قانداي سۇمدىق وي جاتقانىن ءبىر قۇداي بىلەدى.

تۇيىندەي ايتار بولساق، جالپى ەۋرازيالىق دوستىق، ەۋرازيالىق كەلىسىم-شارت، تاعى دا تولىپ جاتقان «ەۋرازيالىق» دەگەندەرگە ءبىزدىڭ قارسىلىعىمىز دا ونشا كوپ ەمەس. ءبىزدى كۇيىندىرەتىنى، قازاقتى ەۋرازيالىق ۇلت دەپ جانە قازاقستاندى ەۋرازيالىق ەل دەپ ءدۇبارالاندىرۋ. ءبىزدىڭ بىرەۋ ايتاق دەسە تۇرا شاباتىن جارتىكەش عالىمسىماقتار، جارتىكەش مادەنيەتتانۋشىلار، جوعارىداعىلار مەن كۇشتى مەملەكەتتەردىڭ كوڭىلىنە قارايتىن جارتىكەش ساياساتكەرلەر، كەشەگى كوممۋنيستەردىڭ بۇگىندە جوعارىدا وتىرعان بالالارى بىرىگىپ، اۋەلى وزدەرى تولىق، قازاقى كۇيگە اينالىپ، ەڭ الدىمەن 300 جىل ورىس ەزگىسىندە بولعان، ۇلتتىق كوپ ەرەكشەلىگىنەن، اسىرەسە، ءتىلى مەن اتا-بابا پەداگوگيكاسىنان اداسىپ قالعان قازاقتى ناعىز قازاق ەتۋگە كىرىسسە دەيمىز! اناۋ، لاتىشتار، ليتۆاندار، مولداۆاندار، ەستوندار، ۋكراين، بەلورۋستار، مىناۋ وزبەك، تاجىك، ءازىربايجان، تۇركىمەندەر بۇدان 20 جىل بۇرىن ورىس ەزگىسىنەن شىعا سالىسىمەن ەڭ اۋەلى سوعان كىرىسىپ، سونى جۇزەگە اسىردى عوي. سونىڭ ارقاسىندا شىلقىتىپ مۇناي، بۇرقىراتىپ گازىن ساتپاسا دا اشتان قاتىپ، كوشتەن قالىپ جاتقان جوق قوي! اۋ، ولار وزدەرىنىڭ ۇلتتىق مەملەكەتىن قۇرىپ الدى عوي؟! ءبىز قاشان قۇرامىز؟ بىزدىكى نە تىراڭداۋ؟

Abai.kz