ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان بەرى «بەيتاراپ ەل» اتانىپ كەلگەن فينليانديا كەشە، ءساۋىردىڭ 4-كۇنى سولتۇستىك اتلانت شارتى اسكەري ۇيىمىنا تولىققاندى مۇشە بولدى. فين بيلىگىن «كۇرد ازاتتىق ۇيىمى» مەن «گۇللەنشىلەردى» قورعاشتادى دەپ ايىپتاعان تۇركيا اسكەري ۇيىمعا مۇشە 30 ەلدىڭ سوڭى بولىپ، رەسەيمەن شەكارالاس ەلدىڭ ناتو-عا رەسمي قوسىلۋىنا كەلىسىمىن بەردى.

«بۇگىن فينليانديا ءۇشىن داڭقتى كۇن، ءارى ناتو ۇشىندە تاريحي ءسات» دەگەن فينليانديا پرەزيدەنتى ساۋلي نينيستە «رەسەي ماڭايىنا كۇش كورسەتىپ كەلەدى. ەندى ءبىز ول قاتاردا ەمەسپىز. فين حالقى بۇدان بىلاي ءوزىن اناعۇرلىم قاۋىپسىز، تۇراقتى الەمدە جاساپ جاتقانداي سەزىنەتىن بولادى» دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى.

ناتو قۇجاتتارىن ساقتاۋشى تاراپ بولىپ تابىلاتىن امەريكانىڭ مەملەكەت ىستەر حاتشىسى بليكەن: «بۇل ءۇشىن رەسەي پرەزيدەنتى پۋتينگە العىس ايتۋىمىز كەرەك. سەبەبى ول شاپقىنشىلىق ارەكەتى ارقىلى ءوزى اۋىزدىقتاماق بولعان تاعى ءبىر ءىستى ىلگەرلەتتى. سونداي-اق كوپتەگەن ەلدەردىڭ ءوز قورعانىستارىن قامتاماسىز ەتۋگە دەگەن تاۋەكەلدەرىن وياتتى، كەلەشەكتە رەسەيدەن كەلەتىن قاۋىپتىڭ الدىن الۋعا بولعان سەنىمدەرىن كۇشەيتتى» دەدى.

ءپۋتيننىڭ ناتو-عا كىرۋگە ۇمتىلعان ۋكراينانى «اسكەري ۇيىمنىڭ شىعىسقا كەڭەيۋىنە جول اشتى» دەپ ايىپتاپ «ارناۋلى وپەراتسياسىن» باستاعانى بەلگىلى. ۋكراينامەن رەسەيدىڭ شەكاراسى 1200 شاقىرىم بولسا،  فينليانديا مەن رەسەيدىڭ شەكاراسى 1340 شاقىرىمدى قۇرايدى. ماسكەۋدەن 700 شاقىرىم قاشىقتا بولعانىمەن پەتربۋرگكە بار بولعانى 180 شاقىرىم. رەسەي قىرىم ارقىلى قارا تەڭىزگە شىقسا، فين بۇعازى ارقىلى سولتۇستىك تەڭىزگە وتەدى. پۋتين ۋكرايناعا سوعىس اشقاننان كەيىن «ەكىنشى ۋكرايناعا» اينالۋدان قورىققان فينليانديا مامىر ايىندا ناتو-عا مۇشە بولۋعا ءوتىنىش بەرىپ، رەسەيمەن شەكاراسىن دۋالمەن بەكىتە باستادى. ورىس بيلىگى فينليانديا ناتو قۇرامىنا قابىلدانسا «قاتاڭ شارالار» قولداناتىنىن سان رەت قايتالاعان. كەشە كرەملدىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى پەسكوۆ «ناتو-نىڭ شىعىسقا كەڭەيۋىنىڭ رەسەيگە تونگەن تىكەلەي قاۋىپ ەكەنىن» تاعى دا قايتالاپ، «قاتاڭ شارالار» قولداناتىنىن مالىمدەدى.

«بۇل جاعدايدى ادەيى ۋشىقتىرۋ. ءبىزدى قارسى ارەكەت ەتۋگە قاسقانا يتەرمەلەپ وتىر. ءبىز تاكتيكالىق جاقتان دا، بازالىق جاقتان دا، ەكى جاقتىلى ارەكەتتى قولدانامىز» دەدى. ەندى ناتو-نىڭ مۇزداي قارۋلانعان بىرلەسكەن ارمياسى فين ەلىنىڭ شەكاراسىن كۇزەتەدى.

اسكەري ۇيىمنىڭ شارتى سولاي: بىرەۋىنە تيىسسەڭ، ءبارى جابىلادى. ۋكراينا سوعىسىندا اسكەري الەۋەتى سارقىلىپ، سولتۇستىك كورەياعا استىققا قارۋ ايىرباستاۋ تالابىن قويىپ وتىرعان كرەملدىڭ ولارعا كورسەتەر قاۋقارى شامالى.

فينلياندياعا قوسا شۆەتسيانىڭ دا ناتو-عا كىرۋگە ءوتىنىش بەرگەنى بەلگىلى. وعان تاعى دا تۇركيا مەن ۆەنگريا قارسى شىقتى. كەلىسسوزدەر ءالى جالعاسىپ جاتىر.

Abai.kz