بۇگىن مەملەكەت باسشىسىنىڭ قاتىسۋىمەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ كەزەكتى وتىرىس ءوتتى. كەزدەسۋدە جيىندا 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ستراتەگياسىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا قابىلدانعان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە تونەتىن قاتەرلەردىڭ الدىن الۋ جونىندەگى ءىس-قيمىل جوسپارىنىڭ ورىندالۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلدى.

قازىرگى تاڭدا الەمدە گەوساياسي جاعدايلار تۇراقسىز. كورشىمىز رەسەي مەن ۋكراينانىڭ قاقتىعىسى، ارمەنيا مەن ءازىربايجاننىڭ قارۋلى قاقتىعىستارى، ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ ىشىندە تاجىك پەن قىرعىزدىڭ جاۋلاسۋى بولىپ جاتقان ۋاقىتتا ەلىمىزدىڭ تىنىشتىعىن، بەيبىتشىلىگىن ساقتاۋ وتە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىككە اينالعانى ايان. مەملەكەتتەردىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، اسكەري، اقپاراتتىق سالالارى سياقتى ماڭىزدى باعىتتارىنداعى گەوساياسي باسەكەلەستىك زامان اعىمىمەن وزگەرىپ وتىر. سوندىقتان مۇنداي جاعدايدا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى العا شىعاتىنى ءسوزسىز.

ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ جونىندەگى تالاپتار رەسپۋبليكانىڭ ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك دامۋ جولىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى مەن كەزەڭدەرىنىڭ ستراتەگيالىق جوسپارى جاسالعان كەزدە، وسى سالاداعى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى دايىنداۋ، قابىلداۋ، ىسكە اسىرۋ كەزىندە مىندەتتى تۇردە نازارعا الىنادى.

ۇلتتىق قاۋىسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ نەگىزگى ستراتەگيالىق ماقساتتارى -قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىنىڭ جۇزەگە اسىرۋ، قازاقستاندىق قوعامنىڭ قۇندىلىقتارىن جانە كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىس نەگىزدەرىن قورعاۋ، ادام مەن ازاماتتىڭ قۇقىقتارىن ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتۋ. ءبىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ساياساتىمىز، ەلىمىزدىڭ حالىقارالىق جانە قورعانىس سالاسىنداعى، الەۋمەتتىك جانە اقپاراتتىق سالاسىنداعى، ەكونوميكاداعى، ىشكى ساياسي، رۋحاني ءومىر مەن مادەنيەتتەگى ۇلتتىق مۇددەلەرىن قورعاۋعا باعىتتالعان.

ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ءبىر-بىرىمەن بايلانىسقان ءۇش بولىكتەن تۇرادى. ولار: جەكە ادامنىڭ قاۋىپسىزدىگى، قوعامنىڭ قاۋىپسىزدىگى جانە مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىگى.

ولاردىڭ ءوزارا بايلانىسى ساياسي جانە ەكونوميكالىق قۇرىلىمدارمەن، قوعامدىق قاتىناستاردىڭ سيپاتىمەن، قۇقىقتىق مەملەكەت پەن ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋ دەڭگەيىمەن ولشەنەدى.

ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارى 4 باعىتتاردا قىزمەت اتقارادى:

لاڭكەستىك پەن ەكسترەميزمگە قارسى ارەكەت ەتۋ;

اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك;

ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىك;

مەملەكەتتىك شەكارا.

ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ قۇرامىنا مىنالار كىرەدى: قر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى، "بارلاۋ" قىزمەتى (سىرتقى بارلاۋ), اسكەري قارسى بارلاۋ ورگاندارى،ۇقك لاڭكەستىككە قارسى ورتالىعى، اۋماقتىق ورگاندار (ۇقك وبلىستىق دەپارتامەنتتەرى), شەكارا قىزمەتى، ارنايى ماقساتتاعى بولىمشەلەر، وقۋ ورىندارى، عىلىمي-زەرتتەۋ مەكەمەلەرى جانە باسقا ۇيىمدار.

قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى جونىندە پىكىر بىلدىرگەن اسكەري عىلىمداردىڭ كانديداتى، دوتسەنت گەورگي دۋبوۆتسەۆ «قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەسى، توڭىرەگىندەگى ەلدەر مەن تمد مەملەكەتتەرىنىڭ اراسىنداعى ءوز ۇستانىمىن نىعايتۋمەن بايلانىستى. سونداي-اق بۇۇ، يىۇ، ەقىۇ، شىۇ سياقتى ۇيىمدارداعى، وزگە دە حالىقارالىق ۇيىمدارداعى ءرولىن كۇشەيتۋىنە دە بايلانىستى بولىپ كەلەدى»،-دەگەن پىكىر بىلدىرگەن.

جاھانداعى جانە ايماقتاعى اسكەري قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ەلىمىز وزگە مەملەكەتتەرمەن ءار ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ىنتىماقتاستىق پەن سەرىكتەستىكتى ىسكە اسىرادى. بۇل دەگەنىمىز قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنىڭ سىرتقى قۇرامداس بولىگىن قالىپتاستىرۋى. سىرتقى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ كوپجاقتى ديپلوماتيالىق جولدى ۇستانۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ. جاقىن جانە الىس شەتەلدەرمەن ديالوگ ورناتۋ قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەسىنە سايكەس ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا جول اشادى.

گەورگي دۋبوۆتسەۆتىڭ ايتۋىنشا، سوزىنشە قازاقستان اسكەري-ساياسي جاعدايدىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە كەلگەندە، سونىمەن بىرگە ەلدىڭ تۇراقتىلى مەن بىرلىگىن قورعاۋعا كەلگەندە ءوز مىندەتتەمەلەرىن تولى ورىنداپ وتىر.

«اسكەري قاۋىپتەردەن ەلدى قورعاۋ - قورعانىس سالاسىنداعى ۇلتتىق مۇددەنىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى. سوندىقتان رەسپۋبليكادا اسكەري ۇيىمداردى جەتىلدىرۋ بويىنشا ءىس-شارالار، قر قارۋلى كۇشتەرىنىڭ الدىندا تۇرعان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ شارالارى اتقارىلىپ كەلەدى»،-دەيدى ول.

ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە ماقالانىڭ باسىندا ايتىپ وتكەنىمىزدەي، تەك قانا اسكەري قاۋىپسىزدىك كىرمەيدى. سونداي-اق ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى، ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىنىڭ قاۋىپسىزدىگى ەرەكشە ماڭىزعا يە. بۇل تۋرالى ەكونوميكا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور بەيسەنبەك زيابەكوۆ الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىمەن سالىستىرۋ ءۇشىن، ەڭ اۋەلى ەلدەگى ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى ارتۋعا ءتيىس.تۇپتەپ كەلگەندە ءار ازاماتتىڭ ءومىرى تىنىش، جايلى، ەرتەڭگى كۇنىنە دەگەن سەنىمى بولۋى كەرەك.

«سوعىستان كوز اشپاعان تالاي ەل بار. «تەك قانا بەيبىتشىلىككە جەتسەك ەكەن» دەپ وتىرعان مەملەكەتتەر بار. سوندىقتان قازاقستان ءۇشىن ەلدىڭ تىنىشتىعىن ساقتاپ، الەۋمەتتىك باعدارلامالارىن، ەكونوميكاسىن، شيكىزات ءوندىرىسىن، ونەركاسىپتىڭ ءارتۇرلى سالالارىندا جوعارى تەحنولوگيالىق جانە باسەكەگە قابىلەتتى وندىرىستەر جاساقتاۋ وتە ماڭىزدى»،-دەيدى پروفەسسور.

شىندىعىندا بۇگىندە كۇشتىك ورگانداردى قولدانۋدىڭ ءداستۇرلى پرينتسيپتەرى مەن تاسىلدەرىن باسشىلىققا الۋ وتە ورىندى.  بۇل ءۇردىس ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە تونەتىن قاتەرگە قارسى تۇرۋ ءۇشىن دە قاجەت. وسىعان وراي قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 1993 جىلعى 17 ماۋسىمداعى جارلىعىمەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسى قۇرىلعان بولاتىن.

وسى كەڭەستىڭ جەتەكشىلىگىمەن رەسپۋبليكاداعى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، زاڭدىلىق پەن قۇقىقتىق ءتارتىپتى قامتاماسىز ەتۋ، قورعانىس قابىلەتىن نىعايتۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتى جوسپارلاۋ، قاراۋ جانە ىسكە اسىرۋ سياقتى مىندەتتەر ورىندالادى.

Abai.kz