- جالپى، ءسىزدىڭ اتقارىپ جاتقان ىستەرىڭىز كوپ، ەلىمىزدەگى بىرنەشە سالانى قامتىپ، ۇلكەن جەتىستىككە جەتكىزىپ جاتقانىڭىز بەلگىلى.  قايىرىمدىلىق شارالارىڭىز ءوز الدىنا. كاسىپكەر بولعان سوڭ ەلىمىزدەگى وسى سالاعا قاتىستى شەشىمىن تاپپاي جاتقان ماسەلەمەن ءجيى ۇشاراساتىن شىعارسىز. تاجىريبەلى كاسىپكەر رەتىندە قازاقستانداعى كاسىپكەرلىكتىڭ دامۋ بارىسى قانداي جانە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى كاسىپكەرلىكتىڭ اياعىنا تۇساۋ بولىپ وتىرعان جايتتاردى ايتىپ بەرسەڭىز.
- قازىرگى ەكونوميكامىزدىڭ دامۋىن، كاسىپكەرلىكتى قولداۋدى 90 جىلدارمەن سالىستىرۋعا بولمايدى. كوپ ىستەر اتقارىلىپ جاتىر. بىراق، ءبارى ويداعىداي جۇرگىزىلىپ جاتىر دەپ ايتا المايمىن. ۇلكەن، ورتا جانە شاعىن كاسىپكەرلىك دەپ جاتامىز، وسىلاردىڭ جالپى ىشكى ونىمگە ء(جىو) قوسىپ جاتقان ۇلەسى وتە تومەن. ارينە، ءبىز دامۋشى ەل رەتىندە، ءوزىمىزدى دامىعان ەلدەرمەن سالىستىرامىز. قازىر بيزنەستى تىركەۋ سانى كوپ. وسىنشاما مىڭ كومپانيا اشىلدى دەگەنىمەن، ولاردىڭ جۇمىس ىستەپ، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا قوسىپ جاتقان ۇلەسى ايتارلىقتاي كوپ ەمەس. بۇرىن كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋ جاپپاي سانگە اينالعان. قازىر بۇعان كوبى بارا بەرمەيدى. مەنىڭشە بۇل دۇرىس باعىت ەمەس. سوندىقتان كاسىپكەرلىككە جاعداي جاسالۋ كەرەك.
- ناقتى قاي جاعىنان جاعداي جاساۋ كەرەك؟ زاڭدىق ماسەلەلەرى جاعىنان با؟

- جالپى، ءسىزدىڭ اتقارىپ جاتقان ىستەرىڭىز كوپ، ەلىمىزدەگى بىرنەشە سالانى قامتىپ، ۇلكەن جەتىستىككە جەتكىزىپ جاتقانىڭىز بەلگىلى.  قايىرىمدىلىق شارالارىڭىز ءوز الدىنا. كاسىپكەر بولعان سوڭ ەلىمىزدەگى وسى سالاعا قاتىستى شەشىمىن تاپپاي جاتقان ماسەلەمەن ءجيى ۇشاراساتىن شىعارسىز. تاجىريبەلى كاسىپكەر رەتىندە قازاقستانداعى كاسىپكەرلىكتىڭ دامۋ بارىسى قانداي جانە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى كاسىپكەرلىكتىڭ اياعىنا تۇساۋ بولىپ وتىرعان جايتتاردى ايتىپ بەرسەڭىز.
- قازىرگى ەكونوميكامىزدىڭ دامۋىن، كاسىپكەرلىكتى قولداۋدى 90 جىلدارمەن سالىستىرۋعا بولمايدى. كوپ ىستەر اتقارىلىپ جاتىر. بىراق، ءبارى ويداعىداي جۇرگىزىلىپ جاتىر دەپ ايتا المايمىن. ۇلكەن، ورتا جانە شاعىن كاسىپكەرلىك دەپ جاتامىز، وسىلاردىڭ جالپى ىشكى ونىمگە ء(جىو) قوسىپ جاتقان ۇلەسى وتە تومەن. ارينە، ءبىز دامۋشى ەل رەتىندە، ءوزىمىزدى دامىعان ەلدەرمەن سالىستىرامىز. قازىر بيزنەستى تىركەۋ سانى كوپ. وسىنشاما مىڭ كومپانيا اشىلدى دەگەنىمەن، ولاردىڭ جۇمىس ىستەپ، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا قوسىپ جاتقان ۇلەسى ايتارلىقتاي كوپ ەمەس. بۇرىن كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋ جاپپاي سانگە اينالعان. قازىر بۇعان كوبى بارا بەرمەيدى. مەنىڭشە بۇل دۇرىس باعىت ەمەس. سوندىقتان كاسىپكەرلىككە جاعداي جاسالۋ كەرەك.
- ناقتى قاي جاعىنان جاعداي جاساۋ كەرەك؟ زاڭدىق ماسەلەلەرى جاعىنان با؟
- بۇل ماسەلە بۇرىننان ايتىلىپ كەلە جاتىر. ونىڭ ۇستىنە ەكونوميكالىق داعدارىس كەلىپ قوسىلدى. داعدارىس كەزىندە كوپتەگەن كىشىگىرىم، ورتا كومپانيالار جابىلىپ قالدى. بۇعان كەڭەس كەزىندە اشىلعان، قالىپتاسقان، شيكىزات وندىرەتىن كومپانيالاردى جاتقىزۋعا بولمايدى. ولارعا قاي كەزدە بولسىن سۇرانىس بار. دايىن زاۋىت، دايىن شيكىزات، سوندىقتان اسا كاپيتال سالۋدى قاجەت ەتپەيدى. ال وسى 20 جىلدىڭ كولەمىندە اشىلىپ، جۇمىس ىستەپ جاتقان كومپانيالاردىڭ جاعدايلارى ءماز ەمەس. بۇل ماسەلە ەلىمىزدەگى بانكتەردىڭ بانكتىك جۇيەسىنە دە بايلانىستى بولىپ تۇر. كاسىپكەرلەرگە مەرزىمى ۇزاق، ارزان نەسيە كەرەك. ال بىزدەگى بانكتەردىڭ پايىزدىق ساياساتىن وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر. مەنىڭشە داعدارىستان شىعاردا بانكتەردىڭ جۇيەسىن رەتتەۋ كەرەك ەدى. ماسەلە، ميللياردتاپ اقشا بەرە سالۋدا ەمەس، بانكتەردە ناقتى، اشىق مەحانيزم بولۋ كەرەك. ول مەملەكەتتىڭ قاداعالاۋىندا بولۋى قاجەت. سوندا عانا بيزنەسكە جاعداي جاسالىپ، كوزدەگەن ماقساتتار جۇزەگە اسپاق. قازىر نەسيەنىڭ ورتاشا پايىزدىق كولەمى 15-17 پايىز. سوندىقتان قازىرگى بيزنەستەگىلەر كوپ بولسا 10-20 پايىز عانا پايدا كورەدى.
- ءسىزدىڭ كومپانياڭىزدىڭ جۇمىسى نەدەن باستالعان ەدى؟
- مەن ەلەكتروەنەرگەتيكا سالاسىنان باستادىم. كومپانيا 20 جىلدان استام ۋاقىت ۇلكەن-ۇلكەن جوبالارمەن جۇمىس ىستەپ كەلە جاتىر. ارينە، قيىندىقتار بولدى. باستاپقىدا ەلەكتروەنەرگەتيكا سالاسىنا قاجەتتى ماتەريالدارمەن، قۇرال-جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتەتىن ساۋدا ءۇيىن اشتىم. ودان بارىپ ەنەرگوقۇرىلىس كومپانيالارى توق جۇيەلەرىن، پودستانسالاردى سالۋعا ۇسىنىس جاسادى. مويناق سياقتى ستانسالاردى سالۋمەن اينالىسىپ كەلەمىز. مەملەكەتىمىزدىڭ ءار سالاسىندا  بىرنەشە جىلعا ارنالعان ۇلكەن جوبالارمەن جۇمىس ىستەيمىز. «باتىس ترانزيت» كومپانياسىمەن بىرلەسە وتىرىپ قوستاناي مەن اقتوبەنىڭ ورتاسىنا 24 ميلليردقا كونتسەسسيالىق جوبا سالدىق. ول 17 جىل ءبىزدىڭ  باقىلاۋىمىزدا بولادى دا، كەيىن مەملەكەتكە قايتارىلادى. ءبىز بۇل جوبا ءۇشىن ينفراقۇرىلىمدىق وبليگاتسيا شىعاردىق. ياعني، زەينەتاقى جيناۋ كومپانيالارى، بانكتەرگە باعالى قاعازدار ۇسىندىق. وسىلايشا ءبىز بۇل جوباعا اقشا تارتىپ، اقتوبە وبلىسىنا سولتۇستىكتەگى ارتىق ەلەكتروقۋاتىن تارتىپ بەردىك.  قازاقستاندا جالعىز وسى وبلىس قانا ەلەكتروقۋاتىنىڭ جەتىسپەيتىن بولىگىن رەسەيدەن الاتىن. بۇل ستانسانى ءالى دە كەڭەيتىپ جاتىرمىز. «الما» پودستانساسىن بيىل ءبىتىرىپ بەرۋىمىز كەرەك بولعان، بىراق بىلتىر ەنەرگەتيكتەرىمىز ەرتەرەك سالىپ بەردى. مويناقتاعى گەس-ءتىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىن سالىپ، كونتررەگۋلياتورىن ءبىتىرىپ بەردىك. زاۋىتتارىمىز ءبىراز جۇمىس ىستەپ جاتىر. قازىر «جەزقازعان-بەينەۋ»، سونىڭ ىشىندە «شالقار-بەينەۋ» جوباسىنا كىرىسىپ جاتىرمىز. ءبىز وبلىس، مينيسترلىك، ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ كەز-كەلگەن تاپسىرماسىن جوبالاۋىنان باستاپ، سوڭىنا دەيىن تولىق سالىپ، تاپسىرامىز. جيىرما جىلدىڭ ىشىندە وسىنداي ءىرى جانە شاعىن جوبالارمەن جۇمىس ىستەپ كەلە جاتىرمىز. ءارسالالى، كوپ باعىتتاعى حولدينگ بولعاندىقتان ارقايسىسىنىڭ ءوزىنىڭ باعىتى، ستراتەگياسى بار. سول باعىتتا تاباندى ەڭبەك ەتىپ كەلەمىز.  
- اۋىل شارۋاشىلىعىمەن دە اينالىسىپ جاتىرسىز. قازىرگى وزىق تەحنولوگيا تولىق جەتە قويماعان ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بۇل سالادا جۇمىس اتقارۋ دا وڭاي ەمەس شىعار. جەتىستىكتەرىڭىز قانداي؟
- اۋىلدا وسكەندىكتەن بۇل سالامەن دە اينالىسۋدامىز. قوي شارۋاشىلىعى ەكى باعىتتا - بىرەۋى ءجۇن بەرەتىن مەرينوس قويى بولسا، ەكىنشىسى قازاقتىڭ اق قويى. سيىردىڭ ەت تە، ءسۇت تە بەرەتىن تۇرلەرى بار. قازىر كوبىنە ءسۇت بەرەتىن سيىر اسىراۋدى ءجون كورىپ، رەسەيدەن 200 باس سيىر اكەلدىك. فەرما سوڭعى تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالعان. سوندىقتان فەرمادا 50-60 ساۋىنشى جۇمىس ىستەۋ كەرەك بولسا، بىزدە 4-5 ادام عانا جۇمىس ىستەيدى. بۇل سالادا دا جوعارى كورسەتكىش كورسەتىپ كەلەمىز. مالداردىڭ ءبارى اسىل تۇقىمدى. جىلقى مالىنان قازاقى پارودالار، اقالتەكە، اعىلشىننىڭ جىلقى زاۋىتىنان الىنعانداردى ۇستاپ وتىرمىز. مال ۇستاعان سوڭ ونىڭ جەم-ءشوبى كەرەك، سوندىقتان ەگىن شارۋاشىلىعىمەن دە اينالىسۋدامىز. سويا، جۇگەرى، بيداي، ارپا، قاراقۇمىق، جوڭىشقا تاعى دا باسقا داقىلداردى ەگەمىز. مۇنىڭ ءبارى مالىمىزدى ازىقپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن. مالدار اسىل تۇقىمدى بولعاندىقتان، ولار جەم-ءشوپتى كوپ جەيدى. بىزدە عالىمدار دا جۇمىس ىستەپ جاتىر. ەت بولسا ەتىن مولايتۋ، ءسۇت بولسا ءسۇتىن قالاي كوبەيتۋ جولىندا عالىمدارىمىزبەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋدەمىز. ەكىنشى جاعىنان استىقتاردى شەتەلگە شىعارىپ تا جاتىر.
- اۋىل شارۋاشىلىعىنا كەلگەندە بىزدە شەشىمىن كۇتىپ تۇرعان ماسەلەلەر كوپ. ءارتۇرلى باعدارلامالار جاسالىپ جاتقانىمەن ناتيجەسى ماردىمسىز، مال اكەلسە اۋرۋ، تەحنيكا اكەلسە ساپاسىز. وسىعان ءسىزدىڭ كوزقاراسىڭىز قانداي؟
- جالپى قاي سالادا بولسا دا قاتەلىكتەر، كەمشىلىكتەر بولماي قويمايدى.  «جۇمىس ىستەمەي، تەك جاتقان ادام عانا قاتەلەسپەيدى» دەيدى عوي. مەن اۋىل شارۋاشىلىعى باعىتىندا قىرۋار جۇمىس اتقارىلىپ جاتىر دەپ ويلايمىن. دەگەنمەن، مەنىڭ دە كەلىسپەيتىن جەرلەرىم بار. مىسالى، سيىردى جايىلىم ارقىلى نەمەسە قاماپ قويۋ ارقىلى اسىراۋ دەگەن بولمايدى. سەبەبى ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ايماعى ءارتۇرلى. ءار وبلىستىڭ، اۋداننىڭ ءوز ەرەكشەلىگى بار. كەڭەس كەزىندە بىزدە ءار ايماقتا ءارتۇرلى استىق، مالدىڭ ءار ءتۇرى بولدى. سىرتتان مال اكەلگەن دە دۇرىس. بىراق مال جوق دەگەندە ءبىر اي كارانتيندە تۇرۋ كەرەك. سودان ونى كليماتقا بەيىمدەۋ ءۇشىن قاي تۇقىم قاي جاققا بەيىمدەلەتىنىن انىقتاپ،  ايماقتارعا ءبولۋ كەرەك. مەن بالا كەزىمنەن اۋىلدا وسكەن اداممىن. بىزدە دە كوپ مال اۋرۋلارى بولعان. برۋتسەللەز، اۋسىل سياقتى اۋرۋلاردان مال وتارىمەن قۇريتىن. بىراق، ول كەزدە قازىرگىگە قاراعاندا ۆەتەريناريالىق قىزمەت جاقسى بولدى. سونىمەن عانا ۇستاپ وتىردى. بىزدەگى اۋرۋلار شەتەلدەن كەلگەن جوق، ىشكى ميگراتسيادان بولدى. ءبىر اۋداننان ءبىر اۋدانعا، وبلىستان وبلىسقا قالاي بولسا سولاي اۋىستى. سىرت ەلدەن كەلگەن مىنا سوڭعى اۋرۋلار عوي. شەت ەل دە اقىماق ەمەس شىعار. ولار مالدى وزگە ەلگە شىعاراردا كارانتينگە قويادى. ونسىز وتكىزىلمەيدى. بۇعان باعدارلامانى جاساعان ادامدار كىنالى ەمەس. بىرەۋدى كىنالاپ، ايقاي  شۋ شىعارماي جان-جاقتى زەرتتەپ، تەكسەرۋ كەرەك. دامىعان مەملەكەتتەر قالاي ىستەيدى؟ مىسالى، مەن ارگەنتينانىڭ تاجىريبەسىن زەرتتەدىم. ولار ءوز اۋرۋلارىن جەڭدى دە، قاسىنداعى كورشى مەملەكەتتەردىڭ دە اۋرۋلارىن جويۋعا قوماقتى اقشا ءبولىپ، بىرلەسىپ جۇمىس ىستەدى. بىراق قازاقستاننىڭ تەرريتورياسى وتە اۋقىمدى. بىزگە ءوز ايماقتارىمىزدى قامتۋىمىزدىڭ ءوزى قيىن. سوندىقتان كورشى مەملەكەتتەرمەن بيۋدجەتتى بىرىكتىرىپ، بىرلەسە وتىرىپ اۋرۋلاردان ايىعۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن ۆەتەرينارلىق قىزمەتتى قايتادان جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋ قاجەت. كەڭەس كەزىندە ءبىزدىڭ اۋىلشارۋاشىلىعىمىز الدىڭعى شەپتە، ەڭ ۇزدىك بولاتىن. سوندىقتان بۇرىنعى بولعان، جەتكەن جەتىستىكتەرىمىزدى قايتا دامىتۋ كەرەك. مىقتى دارىلەردى وزىمىزدە شىعارىپ، ينستيتۋتتار جاقسى جۇمىس ىستەۋ كەرەك. مالدى مىڭداپ اكەلگەنمەن، وعان لايىق تاماعى، جاعدايى جوق بولسا، اسىل تۇقىمدى مالىڭ قىرىلىپ قالادى.  ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بۇل سالانىڭ ناقتى مەحانيزمى بولماي كەمشىلىكتەرگە تاپ بولا بەرەمىز.  مەن قاي سالانى السا دا جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان ادام رەتىندە ايتىپ بەرە الامىن. ەڭ الدىمەن اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىندار عىلىمعا جۇگىنگەندەرى ءجون. وبلىستاردا، ايماقتاردا جۇمىس ىستەپ جاتقان تاجىريبەلى عالىمدارمەن، ينستيتۋتتارمەن بىرلەسىپ، تاجىريبە الماسۋ كەرەك. مەنىڭ ءىشىمنىڭ اشيتىنى، تريلليوندار شەتەلگە تەحنيكا ساتىپ الۋعا كەتىپ جاتىر. نەگىزگى بىزگە كەرەگى كومباين مەن تراكتور عوي. وسىنى وزىمىزدە جاساماساق تا، تىم بولماسا قۇراستىراتىن ۋاقىت جەتتى عوي. اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىنداردىڭ ارزان، ساپالى تەحنيكاعا قولى جەتپەيىنشە، بۇل سالامىزدان ناتيجە كۇتۋ بەكەر. بۇل تەك قانا اۋىلشارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ پروبلەماسى ەمەس. بۇل ۇكىمەت دەڭگەيىندە جاسالاتىن جۇمىس. ول ءۇشىن بىرلەسە وتىرىپ  مەحانيزمىن جاساۋ كەرەك. سول كەزدە عانا ءبىر ناتيجەگە جەتۋگە بولادى.
- كرەمني، كۆارتس سياقتى تابيعي قازبا بايلىقتارىنا بايلانىستى ءوندىرىس ورىندارىن اشىپ جاتقان كورىنەسىز...
- مەن ول سالانى ساتىپ جىبەردىم. قازىر مەن سىرت مەملەكەتتەرگە شىعىپ جاتىرمىن.
- كاي مەملەكەتتەرگە؟ قانداي سالا بويىنشا؟
- افريكا مەملەكەتتەرىنە. بىراق قاي سالا ەكەنىن كەيىن ىسكە اسقان سوڭ بىراق ايتايىن. قازىرگى كەزدە ءتيىمدى، قىزىقتى بولعاندىقتان سول جاقتارمەن جۇمىس ىستەۋدەمىن. بيزنەستە قاي جەردە جاعداي جاسالادى، سول جەرگە بارادى عوي. بيزنەستە تۇراقتىلىق كەرەك. افريكادا جەردىڭ بەتىندە جاتىر، ال ءبىز جەردىڭ استىنا كىرىپ كەتتىك. بيزنەستە مەملەكەت ءبىزدى دەمەپ، جاعداي جاساپ وتىرۋ كەرەك. مەن بيزنەستى جيىرما جاسىمدا باستادىم، قازىر 44-ءمىن. قازىر تاجىريبەم مول، بىراق ماعان بيزنەستى قايتادان باستايسىڭ با دەسە، مەن باستاماس ەدىم. كاسىپكەرلىكتىڭ جولى وتە قيىن. ادامعا كوپ ەشنارسە كەرەك ەمەس. مەن تاماعىمدى جاي ينجەنەر بولىپ تا تابامىن. قازىرگى جاستار دا اقىماق ەمەس قوي، بيزنەس جاساۋ قيىن ەكەنىن بىلەدى. سوندىقتان بارىپ شەنەۋنىك بولايىن دەيدى. مەنىڭشە، نەگىزى كاپيتال بايلىق ەمەس، ادام كاپيتالى. سوندىقتان ادام رەتىندە قالىپتاسۋ مەن ءۇشىن ماڭىزدى. ءوز-ءوزىن تولىق قالىپتاستىرۋ جولىندا جۇمىس ىستەۋ كەرەك. ادام ءوز-وزىنە سۇراق قويۋ كەرەك. ءارتىس بولسا، جاقسى ءانىمدى ايتتىم با، جازۋشى بولسام جاقسى كىتابىمدى شىعاردىم با دەگەندەي.
- كاسىپكەرلىككە قايتىپ بارماس ەدىم دەيسىز. كوپ سالادا تاجىريبەلى مامان رەتىندە ءسىزدى بيلىككە شاقىرسا، مينيستر بولۋدى ۇسىنسا بارار ما ەدىڭىز؟
- جوق. ادام قاي سالادا مىقتى، سوندا قالۋى كەرەك. بولعىسى كەپ جۇرگەندەر كوپ قوي. سولار ىستەي بەرسىن. مەن بيزنەستىڭ ادامىمىن. وسى سالادا عانا ىستەيتىنىمدى ناقتى ايتا الامىن. جاقسى بيزنەسمەن جاقسى شەنەۋنىك بولا الادى دەگەن شىنايىلىققا جاقىن. ال جاقسى شەنەۋنىك جاقسى بيزنەسمەن بولا الادى دەگەننىڭ مۇمكىندىگى از دەپ جاتادى. مەن كاسىپكەرلەردى ماقتاپ وتىرعانىم ەمەس. بيزنەستەگى ادام ءوز تاماعىن ءوزى تاۋىپ جۇرگەن ادام. ال شەنەۋنىككە مەملەكەت جالاقىسىن، جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن بيۋدجەتىن ءبولىپ بەرەدى.  ال ول ونى ۋاقىتىلى يگەرىپ، ءىسىن جۇرگىزسە ءبىر ءجون. سوندىقتان ماعان ەركىندىك كەرەك. مەن قاي سالادا بولسىن باستاعان نارسەنى اياقسىز قالدىرعان ەمەسپىن.
- بيزنەستە قانداي دەڭگەيگە جەتتىم دەپ ويلايسىز؟
- مەن ءار نارسەنى الەمدىك تاجيريبەمەن سالىستىرامىن. اتقاراتىن دۇنيەلەر جەتەرلىك.  بىزدە جاعداي جاسالسا، ولاردىڭ اتا-باباسى ىستەگەن، بىرنەشە ۇرپاعى جاساعان دۇنيەنى ءبىزدىڭ ءبىر-اق ۇرپاق جاساپ سالۋى مۇمكىن. وعان ءبىزدىڭ ءبىلىمىمىز دە،  كۇشىمىز دە جەتەدى. ول ءۇشىن قۇقىقتىق جانە قارجىلىق جاعداي جاسالۋ كەرەك. جوعارىدا ايتقانداي ارزان، ۇزاق مەرزىمدى نەسيە بەرۋدەن باستالادى.
- قايىرىمدىلىق شارالارىن كوپ جاسايسىز. قولداۋ كورسەتىپ جاتقان باستامالارىڭىز، سپورتقا، ونەرگە كورسەتىپ جاتقان قولداۋىڭىز جەتەرلىك. مۇنداي قادامعا كاسىپكەرلەردىڭ ءبارى بارا دا بەرمەيدى.  سىزگە وزدەرى ۇسىنىسپەن كەلە مە، الدە وسى ماقساتتا ءوزىڭىز ىزدەنەسىز بە؟
- بۇل ورايدا بيزنەستە جۇرگەندەر، جاي ادامدار دەپ بولۋگە بولمايدى.   ءبىر تيىنى بولماسا دا، ءبىر اۋىز جىلى ءسوزى دە جەتەدى قايىرىمدىلىقتا.  اركىم ءوزىنىڭ مۇمكىندىگىنشە قولداۋ كورسەتە الادى. ول ادامنىڭ تاربيەسىنە بايلانىستى. ادام بولعان سوڭ ءبىز دە ويلايمىز، ارتىمدا قانداي ءىسىم قالدى دەپ. ءوزىم عانا بولا بەرسەم دەۋگە بولمايدى. مۇمكىن مەنىڭ جاراتىلىسىم سولاي شىعار. مەن ادامداردى ەكىگە ءبولىپ قارايمىن. بىرەۋى بەرسەم دەسە، بىرەۋى الا بەرسەم دەيدى. ال جاساپ جاتقان قايىرىمدىلىققا كەلسەك، بۇل قاسيەت قازاقتىڭ قانىندا بار ەمەس پە؟! اتا-بابالارىمىزدىڭ نەبىر ونەگەلى ىستەرى، عيبراتتى سوزدەرى بىزگە ۇلگى بولۋى ءتيىس. قاراقان باسىمىزدى ويلاپ وتىرا بەرگەن بولماس. ىستەلمەي جاتقان دۇنيەنى كورسەم، ەشكىمگە ايتپاي ءوزىم ىستەگەندى جاقسى كورەمىن. مىسالى، «دارابوز» بايقاۋىن وتكىزىپ  جاتقانىمىزعا  8 جىل بولدى. وسى سالادا مۋلتفيلم جوق، ەرتەگى جوق، كىتاپ جوق دەپ جاتامىز. سوندىقتان سول باستامانى كورەيىك دەپ، جازۋشىلار وداعىمەن بىرگە بالالار ادەبيەتىنە شىعارماشىلىق بايگە ۇيىمداستىردىق. قازىر جىلىنا 700-800 شىعارما قوسىلادى. ءبىر جىل بويى شىعارمالار ىرىكتەلىپ، سونىڭ ىشىندەگى ون ەكىسىن تاڭداپ، بالالاردى قورعاۋ كۇنى، 1-ءشى ماۋسىمدا قورىتىندىسىن شىعارامىز. جۇلدەگەرلەر قوماقتى قارجىسىن الادى جانە شىعارمالاردى كىتاپ قىلىپ شىعارامىز. سونداي-اق ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىنا كومەكتەسىپ كەلەمىن. سەبەبى اتا-بابامىزدىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىن ءبىلۋىمىز كەرەك. كەلەر ۇرپاق ءبىلۋى ءتيىس. جالعىز قازاق قانا تاڭقالاتىنداي ەمەس، الەم تاڭداي قاعاتىنداي دۇنيەلەر ەلىمىزدە تابىلىپ جاتىر. ال سپورت سالاسىنا كەلسەك، قازاق ءوزى جاۋىنگەر حالىق قوي. ءتىپتى بىلىمگە جەتە الماسا، سپورتپەن نامىستى جىبەرمەي قازاقتىڭ مىقتىلىعىن كورسەتسىن. سول ءۇشىن قولداپ جاتامىز. بيىل ءوز اۋىلىمدا اعىلشىن تىلىندە تەرەڭدەتىپ وقىتاتىن فيزيكا-ماتەماتيكالىق گيمنازيا اشۋدى قولعا الىپ جاتىرمىن. وبلىس اكىمى دە قولداۋىن كورسەتىپ جاتىر. قالادان مامانداردى تارتۋ ءۇشىن ولارعا ءۇي سالىنىپ جاتىر. قۇرىلىس جۇمىستارى باستالىپ تا كەتتى. ولار بالالارعا جاقسى ءبىلىم بەرۋلەرى ءۇشىن جاقسى جالاقى تاعايىنداۋدى كوزدەپ وتىرمىن. بۇل جوباعا بايلانىستى ارنايى قور قۇردىم. اۋىلدىڭ بالالارى تابيعاتىنان ءبىلىمدى، دارىندى بولىپ كەلەدى. سوندىقتان ولارعا بارلىق مۇمكىندىك جاساۋ ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن ىستەپ جاتىرمىز.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
سۇحباتتاسقان - شىنار شاكەن

"حالىق ءسوزى" گازەتى