قازاقستان مەن تۇركيا مەملەكەتىنىڭ اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قاتىناستىڭ ورناعانىنا 30 جىلدان استى. سول ارالىقتا ەكى ەل اراسىندا ساۋدا-ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك سالادا، حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سالاسىندا، اسكەري-تەحنيكالىق سالادا تىعىز بايلانىس ورنادى. بۇگىنگى ماقالامىزدا قازاق پەن تۇرىك اسكەري سالادا قانداي جەتىستىكتەرگە جەتتى؟ بۇگىنگى كۇنگى جاعدايى قانداي؟ دەگەن سۇراقتار توڭىرەگىندە اڭگىمە وربىتپەكپىز.

قازاقستاننىڭ قورعانىس-ونەركاسىپ كەشەنى كاسىپورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى ايبەك بارىسوۆ «ەلىمىزدىڭ تۇركيامەن اسكەري-تەحنيكالىق ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋدى نازارعا العانىن» ايتادى.

بىلتىر وسى باعىتتا جۇمىس جۇرگىزىلىپ، ەكى ەلدىڭ پرەزيدەنتتەرىنىڭ قاتىسۋىمەن قازاقستان قورعانىس ءمينيسترى گەنەرال-پولكوۆنيك رۋسلان جاقسىلىقوۆ پەن تۇركيانىڭ ۇلتتىق قورعانىس ءمينيسترى حۋلۋسي اكار ەكىجاقتى اسكەري ىنتىماقتاستىقتى رەتتەيتىن بىرقاتار قۇجاتتارعا قول قويىلعان بولاتىن.

قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ انكاراعا رەسمي ساپارى كەزىندە TUSAŞ جانە Kazakhstan Engineering كومپانيالارى اراسىندا Anka ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارىن قازاقستاندا وندىرەۋگە كەلىسىم جاسالدى.

تۇركيا كومپانياسىنىڭ ايتۋىنشا، ANKA دروندارىن قازاق ەلىنە جەتكىزۋ تۋرالى مامىلە 2021 جىلى باستالعان.

«سول شەشىم بۇگىندە قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ەلىمىزگە كەلۋىمەن تولىقتىرىلا ءتۇسىپ، ەندى TUSAŞ قازاقستاندا Kazakhstan Engineering-پەن بىرگە ANKA دروندارىن بىرلەسىپ ءوندىرۋ تۋرالى جاڭا كەلىسىمگە قول قويدى»،-دەپ جازدى Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ.

ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتار جوندەۋ، تەحنيكالىق وڭدەۋ جۇمىستارى تۇركيادا دا ىسكە اسا بەرەدى. وسىلايشا ەلىمىز ANKA دروندارىنىڭ ءوندىرىسى جولعا قويىلعان العاشقى شەت مەملەكەت اتاندى.

تۇرىك دروندارى سيريادا، ليۆياداعا قاقتىعىستاردا، ءازىربايجاننىڭ قاراباق ايماعىنداعى قارۋلى قاقتىعىس كەزىندە ءوزىنىڭ ءتيىمدىلىن كورسەتكەن بولاتىن. سودان كەيىن ۇشقىشسىز اپپارات الەمنىڭ نازارىنا ىلىكتى.

سونىمەن بىرگە تۇرىكتىڭ «Bayraktar-ى» دا ەكىنشى قاراباق سوعىسىندا تيىمدىلىگىن كورسەتە ءبىلدى.

تۇرىك دروندارىنىڭ ارتىقشىلىعى – باعاسىنىڭ ارزاندىعى – ءبىر ۇشۋ اپپاراتىنىڭ قۇنى ءبىر-ەكى ميلليون دوللار تۇرادى. سونىمەن قاتار، ولار ناقتى سوعىس جاعدايىنا كىرىپ، قولدانىلۋى ارقىلى ۇنەمى جەتىلدىرىلىپ وتىرادى.

TUSAŞ باس ديرەكتورى تەمەل كوتيل: «جاڭا كەلىسىم باۋىرلاس قازاقستانمەن دوستىق بايلانىستاردى ودان ءارى نىعايتۋعا ىقپال ەتەدى»،- دەدى شەتەلدىك سەرىكتەسىنىڭ ANKA دروندارىنا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ماقتان تۇتا.

قازاقستاننىڭ قورعانىس-ونەركاسىپ كەشەنى كاسىپورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى ايبەك بارىسوۆ تۇركيا مەن قازاقستاننىڭ اسكەري سالاداعى ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ كەرەكتىگىن ايتادى.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە قازاقستاندا ASELSAN تۇرىك كومپانياسى اسكەري ەلەكترونيكا قۇرالدارىن شىعاراتىن كاسىپورىننىڭ جۇمىس ىستەپ جاتىر، سونىمەن قاتار باسقا دا بىرقاتار باعىتتار بويىنشا ىنتىماقتاستىق جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر.

بارىسوۆ قازاقستاننىڭ تۇركيامەن قورعانىس سالاسىندا بىرلىكتى كۇشەيتۋدىڭ بىرنەشە سەبەبىن اتادى.

«ءبىز باۋىرلاس حالىقتارمىز، ءبارىمىز تۇركى تۇقىمىمىز. تۇركيا ءوز ونىمدەرىنە قۇرمەتپەن قارايتىن ەل. سوندىقتان تۇرىك ەلى وسى جاعىنان بىزگە ۇلگى كورتەسە الادى»،- دەدى مامان.

ەكىنشى سەبەپ: تۇركيا ناتو قۇرامىنداعى اسكەري كۇشى جاعىنان ەكىنشى ورىندى الادى ءارى اسكەري-ونەركاسىپتىك وندىرىستە الدەقاشان العا دامىپ كەتكەن.

ءبىزدىڭ ەلىمىز دە قورعانىس كەشەنىنىڭ نەگىزىن قۇرايتىن كەڭەستىك كاسىپورىندار مەن زاماناۋي زاۋىتتاردىڭ ءونىمىن جانە جەڭىل ونەركاسىپ ونىمدەرى: اسكەري كيىم-كەشەك، جابدىقتار، ازىق-تۇلىك سياقتى ءبىرىنشى قاجەتتىلىكتەردى شىعارۋدا الدىڭعى قاتاردا. بۇل تۇرىك ەلىمەن ءوزارا ىنتماقتاستىقتى دامىتۋدا قاجەتتى دۇنيە.

«ءبىز جاۋىنگەرلىك ماشينالاردىڭ دوىگەلەگىن، ءورتتى باسقارۋ جۇيەلەرىن، اسكەري كەمەلەردى، پۋلەمەت، زەڭبىرەكتەر شىعارامىز. ىسكە قوسىلعانىنا كوپ ۋاقىت وتپەگەن، جاڭا پاترون زاۋىتىمىز بار. قازىر 100 پايىز جۇمىسىن اتقارىپ تۇر»،-دەپ اتاپ ءوتتى مامان.

بارىسوۆتىڭ سوزىنشە، تۇرىك ەلى اسكەري ءونىمنىڭ 85 پايىزىن ءوز ەلىندە وندىرەدى.

«ءبىز تۇركيامەن تىعىز قارىم-قاتىناستى دامىتقىمىز كەلەدى، اسىرەسە اسكەري-ونەركاسىپتىك كەشەن بويىنشا تۇركيامەن بىرلەسكەن تاجىريبەمىز بار. ەندى سول باعىتتى ودان ءارى وركەندەتە تۇسسەك دەيمىز. مىسالى، ناتو ستاندارتىنداعى بارلىق وق-دارىلەردى ءوندىرۋ، اسىرەسە گاۋبيتسالارعا ارنالعان 155 كاليبرلى سناريادتار ءوندىرىسى قىزىقتىرادى»،-دەدى ول.

بارىسوۆ ناتو ستاندارتتارىنا كوشۋ ماسەلەسى وزەكتى بولىپ تۇرعانىن جەتكىزدى.

«ناتو ستاندارتتارى وتە زاماناۋي. بىزدە Kazakhstan Paramount Engineering زاۋىتتارىنىڭ ءبىرى دوڭگەلەكتى تەحنيكا شىعارادى. ونىڭ 8ح8 «بارىس» ماشيناسى 10 كگ تروتيل جارىلىس كۇشىنە تەڭ جارىلىسقا توتەپ بەرە الادى. بۇل تانككە باقىتتالعان مينادان دا كۇشتى. ەگەر ءبىز BTR 82-ءنى الاتىن بولساق، ول ماشينا جارىلىسقا توتەپ بەرە المايدى، دەمەك، ەكيپاجدىڭ ءولۋ قاۋپى جوعارى. سوندىقتان ءبىز ناتو ستاندارتتارىنا كوشۋىمىز كەرەك»، - دەدى ول.

بارىسوۆ قازاقستاندا دا درونداردى جوندەۋ، تەحنيكالىق جابدىقتاۋ كاسىپورىندارىن قۇرۋعا بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.

«ارتيللەريا، سناريادتار، زىمىراندار بويىنشا ءبىز ىنتىماقتاستىقتى باستاساق، ساپالى جۇمىسقا قول جەتكىزە الامىز»،-دەيدى ول.

Abai.kz