ۋكرايناداعى سوعىس بۇعان دەيىن ەشكىم بايقاي قويماعان كوپ دۇنيەنىڭ بەتىن اشتى. ال ۋكراينا بولسا، جالپاق جاھانعا ۋكراين اسكەرىنىڭ جاۋىنگەرلىك الەۋەتىن، ۋكراين قوعامى مەن وسى ەلدىڭ مەملەكەتتىك اپپاراتىنىڭ ءوزىن-ءوزى ۇيىمداستىرۋىنىڭ جوعارى دەڭگەيىن پاش ەتتى.

جاقىندا الەمدە ۋقك-ءنىڭ ناقتى جاعدايى جاعىمسىز اسەر قالدىردى. ناقتىلاساق، ۋكراينا اسكەرى ءالسىز، قارۋ-جاراعى سايلانباعان جانە دايىندىعى جەتكىلىكسىز دەپ ەسەپتەلدى. ۋقك-ءنىڭ بۇلاي تومەن باعالانۋىنا 2014 جىلعى گيبريدتىك سوعىس كەزىندە «دونەتسك كەنشىلەرى» مەن رەسەيدىڭ «يحتامنەتىنە» قارسى تويتارىس بەرۋدە اسكەري شەبەرلىگىمەن كوزگە تۇسە الماۋى سەبەپ بولدى. مۇنى انىعىراق ءتۇسىنۋ ءۇشىن يلوۆايسك پەن دەبالتسەۆانى ەسكە ءتۇسىرۋ جەتكىلىكتى.

2022 جىلى ۋكراينا اسكەرى «قايتا دايىندالعان كەنشىلەرگە» توتەپ بەرۋ قيىنعا سوقسا دا، وزدەرىنەن الدەقايدا قۋاتتى ورىس اسكەرىن توقتاتىپ قانا قويماي، ءبىراز جەرگە دەيىن تىرقىراتا قۋعاندا الەم جۇرتشىلىعى كوزىن جۇمىپ، اۋزىن اشتى. كەيىنگى سەگىز جىلدا ۋكراينالىقتاردىڭ اي باعىپ، بوس قاراپ جۇرمەگەنى انىق.

ال دۇنيەجۇزى ەلدەرىنىڭ كوبى ۋكراينانى سولتۇستىك افريكانىڭ دامۋ جولى كەرى كەتكەن ەلدەرىمەن تەڭەستىرىپ، كەدەيلىك جايلاعان، جەمقورلىقتىڭ باتپاعىنا باتقان، بەيبەرەكەت جانە ءبارىن ساتىپ الۋعا ءھام ۇكىمەتى ساتىمساق ەل دەپ ويلاپ كەلدى.

دەگەنمەن الەمدىك باق باسقىنشىلار جەرمەن جەكسەن ەتكەن ۋكراينانىڭ ءار ايماقتارىنداعى قيراندى قالالار مەن ەلدىمەكەندەرمەن قاتار، شىعىس ەۋروپاداعى قالالارعا ۇقسايتىن مۇنتازداي تازا، كوشەلەرى اباتتاندىرىلعان، زامانۋي ۇلگىدە سالىنعان ۇيلەرى مەن عيماراتتارى الىستان كوز تارتاتىن شالعايدى اۋىلدار مەن قالالاردى دا كورسەتتى. سوندا جالپى جۇرتشىلىق ۋكراينانىڭ ەڭبەككە جارامدى حالقى مەن بىلىكتى كادرلارى بار ءبىرشاما گۇلدەنگەن ەل ەكەنىن كورىپ تاڭ قالدى.

جاھاندى جالت قارانى، بارىنەن بۇرىن، رەسەي باسا كوكتەپ كىرگەندە ۋكراينانىڭ جانىن سالا قارسى تۇرعانى بولدى. رەسەي جۇزدەگەن جىلدان كەيىن العاش رەت سارقىلماستاي كورىنگەن دۇنيەلەرىنەن تاپشىلىق كورىپ جاتىر. تاريح بەتتەرىن پاراقتاساق، سولتۇستىكتەگى كورشىمىزگە اقشا، قارۋ-جاراق، ازىق-تۇلىك، كيىم-كەشەك، وق-دارىلەر جەتىسپەگەن كەزدەر بولعانىمەن، اسكەر قاتارىن تولىقتىرۋدا تۇيتكىلدەر تۋىنداي قويمايتىن. سول سەبەپتى دە سوعىساتىن ادام تاپپاي قينالامىز دەگەن وي باسىنا كىرىپ شىقپاعان يمپەرياليستەر ەلىندە بۇكىل ورىس سوعىس ستراتەگياسى دا پايدا بولعان.

«ۋكراينا – 2022-2023» – ساربازدارىنىڭ تاپشىلىعىنا بايلانىستى جۇمىلدىرىلعان كۇشتەرىنىڭ جاپپاي جەر جاستانۋى رەسەي تاريحىنداعى العاشقى جاعداي. سوعىس دالاسىندا سۇلاعان ساربازدارىنىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن پۋتين جۇيەسى قولىنان كەلەتىن ءتۇرلى ايلا-شارعىعا باردى. اقشا بەردى، قورقىتىپ-ۇركىتتى، موبيليزاتسيا جاريالادى، «ەز بولىپ ەلدە قالعانشا، ەرلەرشە شايقاس» دەپ ۇرانداتتى، ۇگىت-ناسيحات جاسادى. الايدا مۇنىڭ ءبىرى دە پايداعا اسپادى.

كسرو ىدىراعاننان كەيىنگى وتىز جىل ىشىندە رەسەيلىكتەر جاقسى ومىرگە، تۇتىنۋشىلىق سەرپىلىسكە، مەيرامحانالار مەن ساۋدا ورتالىقتارىنا ۇيرەندى. وسىنىڭ ءبارىن تاستاپ، باحمۋتتاعى جەرتاسادا جاتۋعا ەشكىمنىڭ زاۋقى سوقپايدى.
سوعىستىڭ رەسەي اۋماعىنا ءوتۋى سول ەلدىڭ تۇرعىندارىنىڭ كوڭىل-كۇيىنە مۇلدە اسەر ەتپەگەنى بەلگىلى بولدى. ولار «وتان قورعاۋشىلار» قاتارىنا قوسىلۋدىڭ ورنىنا، بۇعان قالاي تەز بەيىمدەلۋ كەرەك ەكەنىنە باس قاتىرىپ الەك. ايتىپ وتىرعانىم اقىلعا قونىمسىز ءسوز سەكىلدى كورىنۋىم مۇمكىن، بىراق شىندىق وسى – ورىستار وزدەرىنە جاسالعان شابۋىلعا قارسى تۇرمايدى جانە قورعانۋ ءۇشىن دە ارەكەت قىلمايدى.

ورىس قوعامىنىڭ تۇبەگەيلى بىتىراڭقى جانە اتوميزاتسيالانعانىن، اركىم ءوزى تۋرالى عانا ويلايتىنىن جانە بۇل كەزدەيسوق نەمەسە وزدىگىنەن بولماعانىن مويىنداۋىمىز كەرەك. كەيىنگى ونجىلدىقتاردا پۋتيندىك رەسەيدىڭ بۇكىل مەملەكەتتىك ماشيناسى ەل ازاماتتارىنىڭ قاراقان باسىن عانا ويلاۋى جانە ولارعا قاتىسى جوق، ولار كۇتپەگەن ىستەرگە ارالاسپاۋى ءۇشىن جۇمىس ىستەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، رەسەي قوعامى الەۋمەتتىك بەلسەندىلىكتەن ادا: «ءبىز تەك جەكە ىستەرمەن اينالىسامىز، ءبىز تەك ءوز وتباسىمىزدىڭ گۇلدەنۋىن ويلايمىز» دەدى. ولار ءۇشىن ەڭ جاقسى ازامات – رەسەيدىڭ ءپاسسيۆتى تۇرعىنى.

وسىلايشا، ۋكراينا ءوز حالقىنىڭ جاۋىنگەرلىك رۋحىنىڭ جانە نەگىزگى وداقتاستارى مەن زاماناۋي باتىس قارۋ-جاراعىنىڭ ارقاسىندا 145 ميلليون ازاماتى بار رەسەي قوعامىنىڭ بۇل سوعىسقا مۇلدەم نەمقۇرايلى قارايتىنىن دالەلدەدى.

Abai.kz