ەرلان ارىن – ەكىنشى اتامان!
پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى ەرلان ارىن قازاقستانداعى كازاك ۇيىمىنىڭ شەشىمىمەن اتامان اتاندى. ءسويتىپ، ارىن پاپاحاعا ايىرباستاعان ارىن قازاقتان شىققان ءنومىرى ەكىنشى اتامان بولىپ وتىر. ءبىرىنشى اتامان – پرەزيدەنت ن.نازارباەۆ.
31 مامىر كۇنى ساياسي-قۋعىن سۇرگىن قۇرباندارىنا وبلىس ورتالىعىنان مەموريال كەشەنىن اشىپ، العىس العان اكىم بۇگىن كازاك اتانىپ قازاقتان قارعىسىن الىپ وتىر. قارعىس الاتىنى – پاتشالىق رەسەي قازاق جەرىن وتارلاۋدا كازاكتاردى العا سالعانى بەلگىلى. ال، كازاكتار قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىنەن باستاپ كىرىپ، قازاق اۋىلدارىن اياۋسىز قىرىپ، جۇكتى ايەلدەردىڭ قارنىن جارىپ، سابيلەرىن مىلتىقتىڭ ۇشىنا شانشىپ، قىزدارىن زورلاپ ويىنا كەلگەنىن ىستەپ، ونىمەن قويماي كوزىنە تۇسكەن قازاقتى قورلاپ وتارلاۋشى ەلدىڭ قاندى قولشوقپارى بولعانى تاريحتان ءمالىم. ونىڭ ءبىر ايعاعى – پاۆلودار وبلىسى، اقسۋ قالاسىنىڭ اتامان ەرماكتىڭ اتىمەن اتالىپ، قالادا ەرماكتىڭ ەسكەرتكىشىڭ سوۆەت وكىمەتى قۇلاعانشا قاسقايىپ تۇرعانى. مۇنى كوزى اشىق جۇرت تەگىس بىلەدى. سول ەسكەركىشتى ۇلت نامىسى مەن بولاشاعىن ويلاعان قازاقتىڭ قايسار ۇل-قىزدارى كۇرەسىپ ءجۇرىپ، قۇلاتقان (http://old.abai.kz/content/svetlana-kondykerova-ermak-kylagan-k-n). ال، بۇگىن ەرلان ارىن تۇتاس ۇلتتىڭ نامىسىن شاباقتاپ، قازاقتىڭ ەلى مەن جەرىنىڭ تۇتاستىعى ءۇشىن قان مايداندا كۇرەسكەن باتىر بابالارىمىزدىڭ ارۋاعىن كۇڭىرەنتىپ، قازاقتى جەرگە قاراتىپ، اتامان اتاعىن الدى.
پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى ەرلان ارىن قازاقستانداعى كازاك ۇيىمىنىڭ شەشىمىمەن اتامان اتاندى. ءسويتىپ، ارىن پاپاحاعا ايىرباستاعان ارىن قازاقتان شىققان ءنومىرى ەكىنشى اتامان بولىپ وتىر. ءبىرىنشى اتامان – پرەزيدەنت ن.نازارباەۆ.
31 مامىر كۇنى ساياسي-قۋعىن سۇرگىن قۇرباندارىنا وبلىس ورتالىعىنان مەموريال كەشەنىن اشىپ، العىس العان اكىم بۇگىن كازاك اتانىپ قازاقتان قارعىسىن الىپ وتىر. قارعىس الاتىنى – پاتشالىق رەسەي قازاق جەرىن وتارلاۋدا كازاكتاردى العا سالعانى بەلگىلى. ال، كازاكتار قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىنەن باستاپ كىرىپ، قازاق اۋىلدارىن اياۋسىز قىرىپ، جۇكتى ايەلدەردىڭ قارنىن جارىپ، سابيلەرىن مىلتىقتىڭ ۇشىنا شانشىپ، قىزدارىن زورلاپ ويىنا كەلگەنىن ىستەپ، ونىمەن قويماي كوزىنە تۇسكەن قازاقتى قورلاپ وتارلاۋشى ەلدىڭ قاندى قولشوقپارى بولعانى تاريحتان ءمالىم. ونىڭ ءبىر ايعاعى – پاۆلودار وبلىسى، اقسۋ قالاسىنىڭ اتامان ەرماكتىڭ اتىمەن اتالىپ، قالادا ەرماكتىڭ ەسكەرتكىشىڭ سوۆەت وكىمەتى قۇلاعانشا قاسقايىپ تۇرعانى. مۇنى كوزى اشىق جۇرت تەگىس بىلەدى. سول ەسكەركىشتى ۇلت نامىسى مەن بولاشاعىن ويلاعان قازاقتىڭ قايسار ۇل-قىزدارى كۇرەسىپ ءجۇرىپ، قۇلاتقان (http://old.abai.kz/content/svetlana-kondykerova-ermak-kylagan-k-n). ال، بۇگىن ەرلان ارىن تۇتاس ۇلتتىڭ نامىسىن شاباقتاپ، قازاقتىڭ ەلى مەن جەرىنىڭ تۇتاستىعى ءۇشىن قان مايداندا كۇرەسكەن باتىر بابالارىمىزدىڭ ارۋاعىن كۇڭىرەنتىپ، قازاقتى جەرگە قاراتىپ، اتامان اتاعىن الدى.
البەتتە، كازاكتاردىڭ قولىنان سىيلىق الماي، ولاردى جاقسى سوزبەن شىعارىپ سالسا، اكىمگە «سەن نەگە ءويتتىڭ؟» دەپ ەشكىم ايتپاسى انىق. دەمەك، اتامان اتانۋ – ارىننىڭ تاڭداۋى، ەركى. بۇل قادامى ارقىلى وبلىس اكىمى – كازاكتاردىڭ قازاق حالقىنا جاساعان ادام جانى تۇرشىگەتىن قياناتىن، زورلىق-زومبىلىعىن دۇرىس كورەتىنىن، كازاكتاردى قولدايتىنىن تانىتىپ وتىر.
جەر بەتىندە كازاك دەپ اتالاتىن ۇلتتىڭ بولماعانىن ءھام ەشقاشان بولمايتىنىن اكىم مىرزا بىلسەك كەرەك. كازاك – اسكەري توپ. ال، قازاقستان كونستيتۋتسياسىندا مەملەكەت اۋماعىندا اسكەري توپ قۇرۋعا تىيىم سالىناتىنى تۋرالى ايتىلعان. ياعني، اكىم كازاكتاردىڭ قولىنان اتامان اتاعىن الۋ ارقىلى اتا زاڭعا قارسى ارەكەتكە بارىپ، قىلمىس جاساپ وتىر. ارينە، كازاك دەگەن ۇلت بولماعان سوڭ، ونىڭ مادەنيەتى، سالت-ءداستۇرى دە بولمايدى. سوندىقتان كازاكتاردىڭ قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى سەكىلدى قۋىرشاق ۇيىمدارعا كىرۋگە ەشقانداي قۇقىعى جوق. ال، ولاردى ۇيىمعا قابىلداعاندار دا قازاق حالقىنا – مەملەكەتكە قارسى قىلمىس جاسادى. ونىڭ ىشىندە ارىندا بار.
ۋاقىتى كەلىپ، بيىك اۋىسقاندا كازاكتاردىڭ قازاققا جاساعان قىلمىستارى اشكەرەلەنىپ، ولاردىڭ اتاماندارى تاريحي قىلمىستارى مەن ەل اۋماعىندا زاڭسىز اسكەري ۇيىم قۇرىپ، مەملەكەت بەكىتكەن اسكەري فورما مەن اسكەري اتاقتاردان وزگە فورما كيىپ، شەن تاعايىنداعاندارى ءۇشىن جاۋاپقا تارتىلاتىنى ءسوزسىز. ەندەشە، ءبىرىنشى اتامان باستاپ، ارىن قوستاعان اتاماندار وسى باستان ايىلدارىن جيىپ، اياقتارىن تارتسىن!
كۇنى ەرتەڭ ءاربىر كازاك جانە ولاردىڭ اتاماندارى ەرماكتىڭ ەسكەرتكىشىنىڭ اياعىن قۇشىپ، جەرمەن جەكسەن بولىپ قيراپ، قوقىسقا تاستالاتىنىن ءبىر ساتكە دە ەستەرىنەن شىعارماسىن!!!
ال، ەرلان ارىنعا ايتار سوڭعى ءسوزىمىز: سەنگەن اكىمىم سەن بولساڭ، اتامان بولعانىڭدى ۇرايىن!
Abai.kz