رەسەيگە تاۋەلدىلىك قاۋىپتى مەجەگە تاقاپ قالدى…

مۇناي تاسىمالىندا ءباز باياعىشا ماسكەۋگە كىرىپتارمىز. كتك-نىڭ شۇمەگىنە تاس كەنەشە جابىسىپ العان پۋتين اقوردانى اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستاۋدا، دەپ جازادى DALA INSIDE .

قازاقتىڭ «قارا التىنى» رەسەيدىڭ قۇبىرلارىن قۋالاي، ەۋروپانىڭ قويمالارىنا قۇيىلۋدا. قاۋىپتى تەندەنتسيانى تەجەۋگە كەلگەندە سمايىلوۆ ۇكىمەتى شاراسىزدىق تانىتىپ وتىر.

جاڭا قازاقستان ترانسكاسپي ءدالىزىنىڭ پوتەنتسيالىن پايدالانۋ كەرەكتىگىن جاقسى تۇسىنەدى. بىراق ونى يگەرۋگە كەلگەندە ەسكى قازاقستانىڭ ادەتىنە باسىپ ەنجار قيمىلداۋدا.

بيىل ەكسپورتقا جونەلتىلگەن مۇنايدىڭ 96 پايىزى (!) رەسەي اۋماعى ارقىلى وتكەن. كرەمل پۋلىنا كىرەتىن تەلەگرام ارنالار وسىناۋ «اقجولتاي» جاڭالىقتى جارىسا جازىپ، جۇرتتان ءسۇيىنشى سۇراۋدا.

توقاەۆ؟ مۇناي ترانزيتىندە رەسەيدەن وزگە مارشرۋت تابۋ تۋرالى پرەزيدەنت تاپسىرماسى اياقسىز قالعان ءتارىزدى.

رەسەيدەن وزگە ارنا ارقىلى تاسىمالدانعان مۇناي ەكسپورتى ميزەرلى دەڭگەيدە. باكۋ – تبيليسي – جەيحان قۇبىرى ارقىلى جەتكىزىلگەن مۇناي كولەمى بىلتىردان بەرى 3,4 پايىزدان 3,7 پايىزعا وسكەن. ماردىمسىز با؟ ماردىمسىز.

DALA INSIDE-تىڭ بىلۋىنشە اقتاۋدىڭ ىرگەسىندەگى قۇرىق پورتىنا ماراباەۆتار كلانى يەلىك ەتەدى. نۇرجان ماراباەۆ باسقاراتىن «Semurg invest» كومپانياسى قۇرىقتى لوگيستيكالىق حابقا اينالدىرۋعا ۋادە ەتكەن. ترانسكاسپي دالىزىندەگى وپەراتورلارمەن بايلانىس ورناتۋ ماراباەۆتىڭ موينىنا جۇكتەلگەن ەدى. نۇرجاننىڭ اكەسى جاقىپ ماراباەۆ قاڭتار تراگەدياسىنا دەيىن قازمۇنايگازدىڭ ۆيتسە-توراعاسى بولعان…

بىزگە جەتكەن اقپار بويىنشا قۇرىققا اراب ينۆەستورلارى قىزىعۋدا. جىل باسىندا استاناعا ارابتاردىڭ اتالعان سالاداعى الپاۋىتى Abu Dhabi Ports دەلەگاتسياسى كەلىپ قايتقان.

توقاەۆ ترانسكاسپي كوريدورى ارقىلى تاسىمالداناتىن مۇناي كولەمىن جىلىنا 20 ملن تونناعا (كۇنىنە 400 مىڭ باررەل) جەتكىزۋدى تاپسىرعان. مۇناي ساتۋمەن جان باعىپ وتىرعان (ەكسپورتتىق تابىسىنىڭ 60 پايىزى) جاڭا قازاقستان ءۇشىن قۇرىق پورتى جاقسى كوزىر بولار ەدى.

جاڭا تەرمينال؟ ونىڭ قاشان سالىنارى بەلگىسىز. ماراباەۆتار كلانى جوبانى اياقتاۋعا 100 ملن سۇراپ وتىر.

DALA INSIDE پۋتينگە كىرىپتار بولۋىمىزعا قازاقستاندا مۇناي وندىرەتىن ExxonMobil, Shell, Eni, Inpex سەكىلدى ترانسۇلتتىق كومپانيالار دا جاۋاپتى دەپ ەسەپتەيدى. التەرناتيۆتى مارشرۋت ىزدەۋگە اسىقپاعان بۇلار 1500 شاقىرىمعا سوزىلىپ جاتقان كتك-نىڭ تەڭقوجايىنى. ولار مۇنايدى تەمىرجولمەن تاسىمالداۋ، ونى قۇرىققا جەتكىزۋ، ءارى قاراي باكۋدىڭ قۇبىرىنا قۇيۋ پروتسەسىن قىپ-قىزىل شىعىن كورەدى.

كتك استانانىڭ مۇناي تاسىمالى سالاسىنداعى امبيتسياسىنا قولبايلاۋ بولۋدا، الايدا ءازىر ودان وزگە بالاما جوق. ورتا ءدالىز ارقىلى جىلىنا 20 ملن توننا مۇناي تاسىمالداۋعا قۇرىقتىڭ قۋاتى جەتپەيدى.

پۋتين؟ لنر مەن دنر مويىنداۋدان باس تارتقان توقاەۆتىڭ سوزىنەن كەيىن كرەمل كوسەمى كتك-نى بىتەپ تاستاعانىن ۇمىتقان جوقپىز. بۇل ارەكەتىن كەيىننەن تاعى بىرنەشە مارتە قايتالادى. ءپۋتيننىڭ شانتاجىنان شارشاعان توقاەۆ ترانسكاسپي دالىزىنەن ۇلكەن ءۇمىت كۇتكەن. اقتاۋ - باكۋ – جەيحان مۇناي مارشرۋتىنىڭ مۇمكىندىگىن سارقا پايدالانساق كرەمل پروۆوكاتسياسىنا توتەپ بەرەرلىك يممۋنيتەت قالىپتاسار ما ەدى…

Abai.kz