ەلىمىزدەگى دۇكەن سورەلەرىندە ساقتاۋ مەرزىمى ءوتىپ كەتكەن تاعامدار ەركىن ساۋدالانىپ كەلىپتى. ال بالالارىمىز ەرمەك ەتەتىن ويىنشىقتار ءتيىستى تالاپقا ساي ەمەس.

تەك قۇزىرلى ورىنداردىڭ ءجىتى تەكسەرۋىنەن كەيىن عانا ونداي ونىمدەردىڭ تۇتىنۋشىسىنا جەتپەي «جەلكەسى قيىلىپ» جاتىر. ماسەلەن، جىل باسىنان بەرى ەلىمىزدە سوماسى 1 ميلليارد تەڭگەگە جۋىق ساپاسىز ءونىم ساتىلىمنان الىنعان. بۇل تۋرالى كەشە يندۋستريا جانە جاڭا تەحنولوگيالار مينيسترلىگىنىڭ تەحنيكالىق رەتتەۋ جانە مەترولوگيا كوميتەتىنىڭ توراعاسى رىسكەلدى ساتباەۆ وتكىزگەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا بەلگىلى بولدى.

ەلىمىزدەگى دۇكەن سورەلەرىندە ساقتاۋ مەرزىمى ءوتىپ كەتكەن تاعامدار ەركىن ساۋدالانىپ كەلىپتى. ال بالالارىمىز ەرمەك ەتەتىن ويىنشىقتار ءتيىستى تالاپقا ساي ەمەس.

تەك قۇزىرلى ورىنداردىڭ ءجىتى تەكسەرۋىنەن كەيىن عانا ونداي ونىمدەردىڭ تۇتىنۋشىسىنا جەتپەي «جەلكەسى قيىلىپ» جاتىر. ماسەلەن، جىل باسىنان بەرى ەلىمىزدە سوماسى 1 ميلليارد تەڭگەگە جۋىق ساپاسىز ءونىم ساتىلىمنان الىنعان. بۇل تۋرالى كەشە يندۋستريا جانە جاڭا تەحنولوگيالار مينيسترلىگىنىڭ تەحنيكالىق رەتتەۋ جانە مەترولوگيا كوميتەتىنىڭ توراعاسى رىسكەلدى ساتباەۆ وتكىزگەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا بەلگىلى بولدى.

مۇنداي زاڭبۇزۋشىلىق ەلوردا­مىز استاناداعى «ەكوماركەت»، «مە­تا استانا»، «الما روزنيچنىە سيس­تەمى»، «استانا ۆلادي»، «يدەال 2008» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەس­تىكتەرىندە انىقتالعان. اتالعان دۇ­كەندەردەگى رەسەي، ۋكراينا، لات­ۆيا، تۇركيا، يسپانيا ەلدەرىنەن جەتكىزىلگەن ءسۇت، نان جانە كونسەرۆى ونىمدەرى مەن بالا تاعامدارىندا تاڭبالاۋى بويىنشا جانە ساقتاۋ مەرزىمىنە قاتىستى زاڭبۇزۋشىلىقتار انىقتالدى. سونىمەن قوسا، سورەلەر­دە مەرزىمى وتكەن تاعامداردىڭ ساتىل­عانى دا بەلگىلى بولعان.
«ولارعا قاتىستى ءتيىستى شارالار قولعا الىندى. زاڭ تالاپتارىن ساق­تاماعاندار اكىمشىلىك جاۋاپكەر­شىلىككە تارتىلدى. 250 ملن 540 مىڭ تەڭگە كولەمىندە 917 ايىپپۇل سا­لىندى»، – دەدى ر.ساتباەۆ.
ارينە، ايىپپۇل سالعان ورىندى-اۋ. الايدا ايىپپۇل مەرزىمى وتكەن تاعامدى تۇتىنعانداردىڭ دەنساۋ­لىعىن قايتارىپ بەرە الماسى انىق. استانا تورىندەگى مەن دەگەن دۇكەن­دەردەن مەرزىمى وتكەن ونىمدەر انىق­تالىپ جاتقاندا، الىستاعى اۋىل دۇكەندەرى تۋرالى ايتۋدىڭ ءوزى قيىن شىعار.
 كوميتەت توراعاسىنىڭ سوزىنە سەنسەك، تەحنيكالىق رەتتەۋ جانە مەترولوگيا كوميتەتىنىڭ دەپارتا­مەنتتەرى ءتۇرلى نىساندارداعى جە­كە­مەنشىك شارۋاشىلىق سۋبەكتىلە­رىندە ولشەم قۇرالدارىنىڭ جاع­دايى مەن پايدالانىلۋىنا، تەحنيكا­لىق رەگلامەنتتەر تالاپتارىنىڭ ساقتالۋىنا قاتىستى 1477 تەكسەرۋ جۇرگىزگەن. ناتيجەسىندە، 858 زاڭبۇ­زۋشىلىق انىقتالىپتى.
«بۇل جالپى تەكسەرۋلەردىڭ 58 پايىزىن قۇرايدى، – دەيدى ر.ساتباەۆ. – بۇل جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە، ساپاسى تومەن، تاڭبالاۋسىز جانە سايكەستىك سەرتيفيكاتتارى جوق 977 ملن 261 مىڭ تەڭگە سوماسىنداعى ءتۇرلى ءونىم­نىڭ 4 986 پارتياسىن ساتۋدىڭ جولى كەسىلدى».
 قازاق باسپاسوزىندە جارىق كور­­گەن ويىنشىقتاردىڭ ساپاسىن سىناعان ماقالالاردا ەسەپ جوق. الايدا ونىڭ قانداي دا ءبىر ناتيجە بەرىپ جاتقا­نىن بولجاۋ قيىن بولىپ تۇر. سەبەبى وتكەن 6 ايدىڭ ىشىندە عانا 58 ملن تەڭگەدەن استام سومانىڭ ويىنشىق­تارى ساتىلىمنان الىنىپ تاستال­دى. ماسەلەن، تەكسەرۋدەن وتكەن 46 كا­سىپورىننىڭ 33-ىندە زاڭبۇزۋشىلىق انىقتالعان. بۇل جەردە دە زاڭ بۇزۋ­عا جول بەرگەندەرگە جالپى سوماسى 2 ملن 873 مىڭ تەڭگەنىڭ ايىپپۇلى سالىنعان.
 بۇگىندە بازاردان بالاعا ارناپ كيىم ساتىپ الۋ قاۋىپتى بولىپ بارا­دى. سەبەبى بازاردا ساتىلاتىن بالا­لار كيىمىنە، بالالارعا ارنالعان جە­ڭىل ونەركاسىپ ونىمدەرىن تەكسەرۋ كەزىن­دە دە ءجۇزىمىز جارىق بولا المادى. تەكسەرۋدەن وتكەن 111 كاسىپورىن­نىڭ 65-ىنەن زاڭبۇزۋشىلىق انىقتالدى.
 ايتقانداي، كۇنى كەشە ەلىمىزدە مۇناي ونىمدەرىن زاڭسىز ساتۋمەن اينالىساتىندار انىقتالىپ، ەلەڭ ەتكەنبىز. سويتسەك، بىزدە مۇناي ونىم­دەرىن ساتاتىن كاسىپورىنداردىڭ كوپشىلىگى ءۇشىن بۇل ۇيرەنشىكتى جايت كورىنەدى. سەبەبى تەكسەرۋگە ىلىككەن 109 كاسىپورىننىڭ 67-ءى مۇناي ونىمدە­رىن ەشبىر سەرتيفيكاتسىز ساتا بەر­گەن. سوندىقتان 31 ملن تەڭگەدەن استام سومانىڭ سايكەستىك سەرتيفيكاتىن­سىز، تاڭبالاۋسىز جانە تەحنيكالىق رەگلامەنتتەردىڭ تالاپتارىنا ساي­كەس كەلمەيتىن ونىمدەردىڭ 49 پارتيا­سىن ساتۋعا تىيىم سالىنعان. ەڭ قىزى­عى، اتالعان سايكەسسىزدىكتىڭ باستى سەبە­بى، جانارمايدى ساقتاۋ، تاسىمالداۋ جا­نە ساتۋ پروتسەسىندەگى زاڭبۇزۋشىلىق­تار بولىپ تابىلادى. ال، نەگىزىنەن، زاۋىتتان تالاپقا سايكەس كەلەتىن ءونىم شىعادى ەكەن، تەك ونى قۇجاتتاۋعا قۇلىقسىز بولىپ وتىرعاندار كوپ.

حاليما بۇقارقىزى، استانا

"ايقىن" گازەتى