بۇگىن استانادا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى حاتشىلىعىنىڭ ءححى وتىرىسى ءوتتى. وندا الەمنىڭ 23 ەلىنەن كەلگەن ءدىن ليدەرلەرى مەن وكىلدەرى الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ VII سەزىندە قابىلدانعان دەكلاراتسياداعى ماقسات-مىندەتتەردىڭ ىسكە اسىرىلۋ بارىسىن تالقىلادى. سونداي-اق مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن ازىرلەنگەن سەزدىڭ 2023-2033 جىلدارعا ارنالعان دامۋ تۇجىرىمداماسى بەكىتىلدى. بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا وتكەن ءىس-شاراعا يسلام، حريستيان، يۋدايزم، بۋدديزم، يندۋيزم، داوسيزم، سينتويزم جانە تاعى باسقا دىندەر مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

وتىرىستى اشقان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى – الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى سەزى حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى ماۋلەن اشىمباەۆ ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلارعا ارناعان ۇندەۋىن وقىپ بەردى. مەملەكەت باسشىسى 20 جىلدىڭ ىشىندە سەزد دىنارالىق تاتۋلىق پەن كەلىسىمدى نىعايتۋعا جانە تولەرانتتىلىق پەن ءوزارا قولداۋ يدەيالارىن دارىپتەۋگە ۇلەس قوسقانىن، سونداي-اق، ماڭىزدى الەمدىك تۇيتكىلدەردىڭ شەشىمىن تابۋعا ىقپال ەتكەنىن اتاپ ءوتتى.

«باسقوسۋ اياسىندا الەمنىڭ رۋحاني كوشباسشىلارى جاھان جۇرتىن الاڭداتقان وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلاپ، بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ جانە ءوزارا قۇرمەت پەن سىيلاستىقتى ناسيحاتتاۋ تۋرالى ويلارىن ورتاعا سالادى. قازىر گەوساياسي احۋال ۋشىعىپ، ءتۇرلى سىن-قاتەر ۋشىعىپ تۇر. وسى الماعايىپ كەزەڭدە ىزگىلىك، مەيىرىمدىلىك، باۋىرمالدىق، جاۋاپكەرشىلىك سياقتى قاعيداتتاردىڭ قادىرى ارتا ءتۇستى. سونداي-اق حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتىڭ جاڭا جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ وتە ماڭىزدى ماسەلەگە اينالدى. ول ءۇشىن الەم حالقىن بەيبىتشىلىككە شاقىراتىن جاڭا جاھاندىق قوزعالىس قاجەت. بۇل رەتتە ءدىن كوشباسشىلارى ايرىقشا ءرول اتقارادى. رۋحاني ليدەرلەر وسى باعىتتا كۇش جۇمىلدىرىپ، بارشا ادامزاتقا ورتاق پروبلەمالاردى شەشۋگە سۇبەلى ۇلەس قوسادى دەپ سەنەمىن. حاتشىلىقتىڭ بۇگىنگى وتىرىسى دا وسى ماقساتقا وراي ۇيىمداستىرىلىپ وتىر», – دەلىنگەن مەملەكەت باسشىسىنىڭ ۇندەۋىندە.

ءوز سوزىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى – سەزد حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى ماۋلەن اشىمباەۆ تا ديالوگ الاڭىنىڭ بىرەگەيلىگىنە نازار اۋداردى. ول سەزگە بەدەلدى ساياسي جانە قوعام قايراتكەرلەرى مەن حالىقارالىق ۇيىم باسشىلارىنىڭ قاتىسۋى ۇلكەن ماڭىزعا يە ەكەنىن ايتتى. سول ارقىلى فورۋم اشىق ءارى ءادىل دىنارالىق ديالوگ الاڭى رەتىندە الەم دامۋىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن جان-جاقتى تالقىلاۋعا جانە داۋ-جانجالداردى ءوزارا سىيلاستىق پەن تۇسىنىستىك نەگىزىندە شەشۋگە شاقىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. «وركەنيەتتەر قاقتىعىسى» مەن ءدىني قايشىلىقتار قاۋپىن ەڭسەرۋگە ىقپال ەتۋ سەزدىڭ ماڭىزدى ۇلەسى ەكەنى ايتىلدى. ماۋلەن اشىمباەۆ اتاپ وتكەندەي، مىزعىماس رۋحاني جانە ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتار، تولەرانتتىلىق پەن ديالوگ مادەنيەتى قازىرگى قوعامنىڭ ىرگەتاسى بولۋعا ءتيىس. ناقتى ايتقاندا، بۇل باسىمدىقتار الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ VII سەزىنىڭ قورىتىندى دەكلاراتسياسىندا كورسەتىلگەن جاڭا الەمدىك ءتارتىپتىڭ نەگىزىن قالىپتاستىرۋى كەرەك.

«ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 78-سەسسياسىندا قازاقستان ءوزىنىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن كوزدەي وتىرىپ، وزەكتى حالىقارالىق ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ ۇنەمى بەيبىت جولىن ىزدەيتىن مەملەكەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ءبىزدىڭ ەل دىنارالىق جانە كونفەسسياارالىق ديالوگتى بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم مادەنيەتىنىڭ اجىراماس بولشەگى رەتىندە دارىپتەيدى. قازىرگى تاڭدا ارانداتۋشىلاردىڭ وزدەرىنىڭ تەرىس پيعىلدارى ءۇشىن دىنگە سەنۋشىلەردىڭ ءدىني نانىم-سەنىمىنە مانيپۋلياتسيا جاساۋى ۇلكەن الاڭداۋشىلىق تۋدىرادى. قاسيەتتى كىتاپتاردى ورتەۋ، ءدىني رامىزدەردى قورلاۋ – حالىقتار مەن دىندەر اراسىنداعى دۇشپاندىقتى قوزدىراتىن ۆانداليزم. مەملەكەت باسشىسى ايتقانداي، مۇنداي تاعىلىق ارەكەتتەردەن ءسوز بوستاندىعىنىڭ نىشانى بىلىنبەيدى. سوندىقتان ءبىز ايتقان قۇندىلىقتار بەيبىتشىلىكتى جانە جاڭا الەمدىك ءتارتىپتىڭ بەرىك نەگىزىن قامتاماسىز ەتەدى. بۇل پروبلەمانى شەشۋ جولىندا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى وتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى», – دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

وتىرىس بارىسىندا قاتىسۋشىلار قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ تاپسىرماسىمەن ازىرلەنگەن سەزدىڭ 2023-2033 جىلدارعا ارنالعان دامۋ تۇجىرىمداماسىن بەكىتتى. بۇل قۇجات فورۋمنىڭ بۇۇ ينستيتۋتتارىمەن جانە باسقا دا بەدەلدى حالىقارالىق قۇرىلىمدارمەن ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋدى، سونداي-اق، سەرىكتەستەر شەڭبەرىن جانە فورۋم قىزمەتىنىڭ گەوگرافياسىن كەڭەيتۋدى كوزدەيدى.

«تۇجىرىمدامادا فورۋمنىڭ الداعى جىلدارداعى دامۋ باعدارى قامتىلعان. سەزد ميسسياسىن كەڭەيتۋ قۇجات جوباسىنىڭ نەگىزگى جاڭالىعى ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. قوعامنىڭ سەنىمىنە يە، بەدەلدى ءدىن قايراتكەرلەرى الەمدىك قوعامداستىقتىڭ الدىندا تۇرعان جاھاندىق سىن-قاتەرلەردى ەڭسەرۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوسا الادى. كەدەيشىلىك، كليماتتىڭ وزگەرۋى ماسەلەلەرىن شەشۋدە كۇش جۇمىلدىرۋ، سوعىستار مەن قاقتىعىستاردى توقتاتۋعا ىقپال ەتۋ، ديالوگ جانە ءوزارا قۇرمەت مادەنيەتىن دارىپتەۋ باعىتتارىنا دا سەرپىن بەرەتىنى انىق. تۇجىرىمدامادا سەزد ميسسياسىن ىسكە اسىرۋعا ارنالعان بىرقاتار جاڭا تەتىكتەر مەن ينستيتۋتتار قاراستىرىلعان. سەزدىڭ ىزگى نيەت ەلشىسى ينستيتۋتىن قۇرۋ ۇسىنىلىپ وتىر. جاس ءدىن كوشباسشىلارىنىڭ فورۋمىن جانە باسقا دا ءىس-شارالاردى وتكىزۋ جوسپارلانىپ جاتىر. بۇل تۇجىرىمداما سەزدىڭ الداعى جىلدارعا ارنالعان سەرپىندى جانە جاسامپاز دامۋ ۆەكتورىن ايقىندايدى», – دەگەن ماۋلەن اشىمباەۆ قۇجاتتا كورسەتىلگەن سەزدى دامىتۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارىنا دا توقتالىپ ءوتتى.

ءوز كەزەگىندە ءسوز العان ءدىن كوشباسشىلارى قازاقستاندىق فورۋمنىڭ ەرەكشەلىگىنە نازار اۋداردى. دىندەر مەن مادەنيەتتەر اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك پەن كەلىسىمگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءدىني جانە ساياسي كوشباسشىلاردىڭ كۇش-جىگەرىن بىرىكتىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعى اتاپ ءوتىلدى. رۋحاني كوشباسشىلار سەزد قاتىسۋشىلارىنىڭ ورتاق ميسسياسى – بەيبىتشىلىك پەن كونفەسسياارالىق كەلىسىمدى قولداۋ ءۇشىن فورۋم اياسىندا كوتەرىلەتىن ماسەلەلەردىڭ اۋقىمدىلىعىن دا نازاردان تىس قالدىرمادى.

سونىمەن قاتار، كەزدەسۋ بارىسىندا حاتشىلىق وتىرىسىنا قاتىسۋشىلار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ناگرادالارىمەن جانە سەزدىڭ ەستەلىك مەدالدارىمەن ماراپاتتالدى. اتاپ ايتقاندا، وسى ديالوگ الاڭىنىڭ قالىپتاسىپ، دامۋىنا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن كاۆكاز مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ توراعاسى شەيح-ۋل يسلام اللاشۇكىر پاشازادە «دوستىق» وردەنىمەن ماراپاتتالدى. ودان بولەك، بىرقاتار قاتىسۋشىعا «شاپاعات» مەدالى جانە سەزدىڭ قۇرمەت مەدالى تابىس ەتىلدى.

وتىرىستىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قاتىسۋشىلار كومميۋنيكە قابىلدادى. وندا سەزدىڭ 20 جىلداعى تابىستى قىزمەتى جانە ماڭىزدى جاسامپاز ءرولى ايرىقشا اتاپ وتىلگەن. سونداي-اق قاتىسۋشىلار قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتىڭ بەرىك جۇيەسىن قۇرۋ جانە سىن-قاتەرلەر مەن پروبلەمالاردى ەڭسەرۋ ماقساتىندا بەيبىتشىلىككە شاقىراتىن جاڭا جاھاندىق قوزعالىس قۇرۋ تۋرالى يدەياسىنا قولداۋ ءبىلدىردى. بۇل يدەيانى ىسكە اسىرۋ جولىندا قازاقستاننىڭ شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ توراعاسى رەتىندە ۇسىنعان «ادىلەتتى الەم مەن كەلىسىمدى جاقتايتىن دۇنيەجۇزىلىك بىرلىك تۋرالى» باستاماسى ماڭىزدى قادام بولاتىنى دا ايتىلدى.

كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار سەزد حاتشىلىعىنىڭ كەلەسى XXII وتىرىسىن 2024 جىلدىڭ كۇزىندە استانادا وتكىزۋ جونىندە شەشىم قابىلدادى.

سونىمەن بىرگە بۇگىن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى سەزىنىڭ 20 جىلدىعىنا وراي ارنايى شىعارىلعان مەرەيتويلىق پوشتا ماركاسىن سالتاناتتى تانىستىرۋ ءراسىمى ءوتتى. اتالعان ماركا 10 مىڭ دانا تيراجبەن شىعارىلعان. ول الەمنىڭ فيلاتەليالىق كاتالوگتارىنا قوسىلادى.

Abai.kz