Jeksenbi, 8 Qyrkýiek 2024
Biylik 2079 3 pikir 11 Qazan, 2023 saghat 12:45

Siyez: Dialog – beybitshilikke aparatyn jalghyz jol!

Býgin Astanada Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng Sezi Hatshylyghynyng HHI otyrysy ótti. Onda әlemning 23 elinen kelgen din liyderleri men ókilderi Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng VII Sezinde qabyldanghan Deklarasiyadaghy maqsat-mindetterding iske asyrylu barysyn talqylady. Sonday-aq Memleket basshysynyng tapsyrmasymen әzirlengen Sezding 2023-2033 jyldargha arnalghan damu tújyrymdamasy bekitildi. Beybitshilik jәne kelisim sarayynda ótken is-sharagha islam, hristian, iudaizm, buddizm, induizm, daosizm, sintoizm jәne taghy basqa dinder men halyqaralyq úiymdardyng ókilderi qatysty.

Otyrysty ashqan Qazaqstan Respublikasy Parlamenti Senatynyng Tóraghasy – Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylary Sezi Hatshylyghynyng Basshysy Mәulen Áshimbaev el Preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng kezdesuge qatysushylargha arnaghan ýndeuin oqyp berdi. Memleket basshysy 20 jyldyng ishinde Sezd dinaralyq tatulyq pen kelisimdi nyghaytugha jәne toleranttylyq pen ózara qoldau iydeyalaryn dәripteuge ýles qosqanyn, sonday-aq, manyzdy әlemdik týitkilderding sheshimin tabugha yqpal etkenin atap ótti.

«Basqosu ayasynda әlemning ruhany kóshbasshylary jahan júrtyn alandatqan ózekti mәselelerdi talqylap, beybitshilikti saqtau jәne ózara qúrmet pen syilastyqty nasihattau turaly oilaryn ortagha salady. Qazir geosayasy ahual ushyghyp, týrli syn-qater ushyghyp túr. Osy almaghayyp kezende izgilik, meyirimdilik, bauyrmaldyq, jauapkershilik siyaqty qaghidattardyng qadiri arta týsti. Sonday-aq halyqaralyq qauipsizdikting jana jýiesin qalyptastyru óte manyzdy mәselege ainaldy. Ol ýshin әlem halqyn beybitshilikke shaqyratyn jana jahandyq qozghalys qajet. Búl rette din kóshbasshylary airyqsha ról atqarady. Ruhany liyderler osy baghytta kýsh júmyldyryp, barsha adamzatqa ortaq problemalardy sheshuge sýbeli ýles qosady dep senemin. Hatshylyqtyng býgingi otyrysy da osy maqsatqa oray úiymdastyrylyp otyr», – delingen Memleket basshysynyng ýndeuinde.

Óz sózinde Qazaqstan Respublikasy Parlamenti Senatynyng Tóraghasy – Sezd Hatshylyghynyng Basshysy Mәulen Áshimbaev ta dialog alanynyng biregeyligine nazar audardy. Ol Sezge bedeldi sayasy jәne qogham qayratkerleri men halyqaralyq úiym basshylarynyng qatysuy ýlken manyzgha ie ekenin aitty. Sol arqyly Forum ashyq әri әdil dinaralyq dialog alany retinde әlem damuynyng ózekti mәselelerin jan-jaqty talqylaugha jәne dau-janjaldardy ózara syilastyq pen týsinistik negizinde sheshuge shaqyrugha mýmkindik beredi. «Órkeniyetter qaqtyghysy» men diny qayshylyqtar qaupin enseruge yqpal etu Sezding manyzdy ýlesi ekeni aityldy. Mәulen Áshimbaev atap ótkendey, myzghymas ruhany jәne adamgershilik qúndylyqtar, toleranttylyq pen dialog mәdeniyeti qazirgi qoghamnyng irgetasy bolugha tiyis. Naqty aitqanda, búl basymdyqtar Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng VII Sezining qorytyndy deklarasiyasynda kórsetilgen jana әlemdik tәrtipting negizin qalyptastyruy kerek.

«Elimizding Preziydenti Qasym-Jomart Kemelúly Toqaev BÚÚ Bas Assambleyasynyng 78-sessiyasynda Qazaqstan ózining últtyq mýddesin kózdey otyryp, ózekti halyqaralyq mәselelerdi sheshuding ýnemi beybit jolyn izdeytin memleket ekenin atap ótti. Bizding el dinaralyq jәne konfessiyaaralyq dialogty beybitshilik pen kelisim mәdeniyetining ajyramas bólshegi retinde dәripteydi. Qazirgi tanda arandatushylardyng ózderining teris pighyldary ýshin dinge senushilerding diny nanym-senimine manipulyasiya jasauy ýlken alandaushylyq tudyrady. Qasiyetti kitaptardy órteu, diny rәmizderdi qorlau – halyqtar men dinder arasyndaghy dúshpandyqty qozdyratyn vandalizm. Memleket basshysy aitqanday, múnday taghylyq әreketterden sóz bostandyghynyng nyshany bilinbeydi. Sondyqtan biz aitqan qúndylyqtar beybitshilikti jәne jana әlemdik tәrtipting berik negizin qamtamasyz etedi. Búl problemany sheshu jolynda әlemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylary óte manyzdy ról atqarady», – dedi Mәulen Áshimbaev.

Otyrys barysynda qatysushylar Qazaqstan Preziydentining tapsyrmasymen әzirlengen Sezding 2023-2033 jyldargha arnalghan damu tújyrymdamasyn bekitti. Búl qújat Forumnyng BÚÚ instituttarymen jәne basqa da bedeldi halyqaralyq qúrylymdarmen yntymaqtastyghyn nyghaytudy, sonday-aq, seriktester shenberin jәne forum qyzmetining geografiyasyn keneytudi kózdeydi.

«Tújyrymdamada Forumnyng aldaghy jyldardaghy damu baghdary qamtylghan. Sezd missiyasyn keneytu qújat jobasynyng negizgi janalyghy ekenin atap ótken jón. Qoghamnyng senimine iye, bedeldi din qayratkerleri әlemdik qoghamdastyqtyng aldynda túrghan jahandyq syn-qaterlerdi enseruge eleuli ýles qosa alady. Kedeyshilik, klimattyng ózgerui mәselelerin sheshude kýsh júmyldyru, soghystar men qaqtyghystardy toqtatugha yqpal etu, dialog jәne ózara qúrmet mәdeniyetin dәripteu baghyttaryna da serpin beretini anyq. Tújyrymdamada Sezd missiyasyn iske asyrugha arnalghan birqatar jana tetikter men instituttar qarastyrylghan. Sezding Izgi niyet elshisi institutyn qúru úsynylyp otyr. Jas din kóshbasshylarynyng forumyn jәne basqa da is-sharalardy ótkizu josparlanyp jatyr. Búl Tújyrymdama Sezding aldaghy jyldargha arnalghan serpindi jәne jasampaz damu vektoryn aiqyndaydy», – degen Mәulen Áshimbaev Qújatta kórsetilgen Sezdi damytudyng negizgi baghyttaryna da toqtalyp ótti.

Óz kezeginde sóz alghan din kóshbasshylary qazaqstandyq Forumnyng ereksheligine nazar audardy. Dinder men mәdeniyetter arasyndaghy ózara týsinistik pen kelisimge qol jetkizu ýshin diny jәne sayasy kóshbasshylardyng kýsh-jigerin biriktiruding manyzdylyghy atap ótildi. Ruhany kóshbasshylar Sezd qatysushylarynyng ortaq missiyasy – beybitshilik pen konfessiyaaralyq kelisimdi qoldau ýshin Forum ayasynda kóteriletin mәselelerding auqymdylyghyn da nazardan tys qaldyrmady.

Sonymen qatar, kezdesu barysynda Hatshylyq otyrysyna qatysushylar Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik nagradalarymen jәne Sezding estelik medalidarymen marapattaldy. Atap aitqanda, osy dialog alanynyng qalyptasyp, damuyna qosqan ýlesi ýshin Kavkaz músylmandary diny basqarmasynyng Tóraghasy Sheyh-uli Islam Allashýkir Pashazade «Dostyq» ordenimen marapattaldy. Odan bólek, birqatar qatysushygha «Shapaghat» medali jәne Sezding Qúrmet medali tabys etildi.

Otyrystyng qorytyndysy boyynsha qatysushylar kommuniyke qabyldady. Onda Sezding 20 jyldaghy tabysty qyzmeti jәne manyzdy jasampaz róli airyqsha atap ótilgen. Sonday-aq qatysushylar Qazaqstan Preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng halyqaralyq qauipsizdikting berik jýiesin qúru jәne syn-qaterler men problemalardy enseru maqsatynda beybitshilikke shaqyratyn jana jahandyq qozghalys qúru turaly iydeyasyna qoldau bildirdi. Búl iydeyany iske asyru jolynda Qazaqstannyng Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng tóraghasy retinde úsynghan «Ádiletti әlem men kelisimdi jaqtaytyn dýniyejýzilik birlik turaly» bastamasy manyzdy qadam bolatyny da aityldy.

Kezdesuge qatysushylar Sezd Hatshylyghynyng kelesi XXII otyrysyn 2024 jyldyng kýzinde Astanada ótkizu jóninde sheshim qabyldady.

Sonymen birge býgin Álemdik jәne dәstýrli dinder liyderleri Sezining 20 jyldyghyna oray arnayy shygharylghan mereytoylyq poshta markasyn saltanatty tanystyru rәsimi ótti. Atalghan marka 10 myng dana tirajben shygharylghan. Ol әlemning filateliyalyq katalogtaryna qosylady.

Abai.kz

3 pikir