وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ توراعالىعىمەن سەلەكتورلىق رەجيمدە قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ جانە جەمقورلىقپەن كۇرەس كوميسسياسىنىڭ ءماجىلىسى ءوتتى.
جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىس پەن قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ شارالارى حاقىندا وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى راشيد جاقىپوۆ باياندادى. ايماق باسشىسى جەتكىنشەكتەر اراسىنداعى قىلمىستى ازايتۋ شارالارىنىڭ ناتيجە بەرمەي وتىرعانىن، بۇل رەتتە اتا-انانىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ناقتى تەتىكتەرى تابىلماي جاتقانىن، بالالار ءسۋيتسيدىنىڭ ازايماي وتىرۋىن سىنعا الا كەلە، دەپارتامەنت باستىعى جاعدايدى تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ناقتى شارالاردى اتاۋىن تالاپ ەتتى.

وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ توراعالىعىمەن سەلەكتورلىق رەجيمدە قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ جانە جەمقورلىقپەن كۇرەس كوميسسياسىنىڭ ءماجىلىسى ءوتتى.
جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىس پەن قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ شارالارى حاقىندا وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى راشيد جاقىپوۆ باياندادى. ايماق باسشىسى جەتكىنشەكتەر اراسىنداعى قىلمىستى ازايتۋ شارالارىنىڭ ناتيجە بەرمەي وتىرعانىن، بۇل رەتتە اتا-انانىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ناقتى تەتىكتەرى تابىلماي جاتقانىن، بالالار ءسۋيتسيدىنىڭ ازايماي وتىرۋىن سىنعا الا كەلە، دەپارتامەنت باستىعى جاعدايدى تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ناقتى شارالاردى اتاۋىن تالاپ ەتتى.

راشيد جاقىپوۆتىڭ ايتۋىنشا، جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىس پەن قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋدىڭ تۇتاس ءبىر جىلعا ارنالعان باعدارلاماسى ازىرلەنىپ، سەگىز اي بويى سونىڭ اياسىندا بىرقاتار شارالار وتكىزىلگەن. ماسەلەن، جىل باسىنان بەرى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىمەن، ەرىكتى توپتارمەن، اتا-انالارمەن بىرلەسكەن 800 رەيد جۇرگىزىلىپ، 300 قۇقىقبۇزۋشىلىق انىقتالعان. «تۋريزم ناشاعا قارسى»، «قۇقىق جانە سپورت»، «مەكتەپكە جول» سياقتى اكتسيالار بىرتىندەپ ناتيجەسىن بەرە باستاعان. جاسوسپىرىمدەردىڭ قولىمەن جاسالعان جۇگەنسىزدىكتەر سانى بويىنشا قالالار اراسىندا سەمەي مەن وسكەمەن كوش باستاسا، اۋداندار اراسىندا ءۇرجار، كاتونقاراعاي، زىريان، كۇرشىم اۋداندارى العا شىققان. ال جەتكىنشەكتەر اراسىنداعى سۋيتسيد جاعدايلارى 40-قا جەتكەن. ونىڭ كوبى سەمەي مەن ريددەر قالالارىنا تيەسىلى. بۇل ناتيجەنى جاقسارتا ءتۇسۋ ءۇشىن يۋنيسەف ۇيىمىنىڭ ارنايى باعدارلاماسى اياسىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىمەن بىرلەسكەن شارالار اتقارىلۋدا.

مەكتەپتەگى احۋالدى قۇقىق قورعاۋ ورىندارىنىڭ باقىلاۋىندا ۇستاۋ ءۇشىن قازىرگى 179 مەكتەپ ينسپەكتورلارىنىڭ قاتارىنا تاعى 63 مامان قوسۋ قاجەت. بۇل ماسەلە جىل اياعىنا دەيىن شەشىمىن تابۋى ءتيىس. ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋدا اتقارۋى ءتيىس جاڭا مىندەتتەرى دە ايقىندالدى. ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى اسقار نۇرعازيەۆتىڭ ايتۋىنشا، مەكتەپتەردە تىركەلگەن قۇقىقبۇزۋشىلىقتاردى مەكەمە باسشىلارىنىڭ جىلى جاۋىپ قويۋى، ءبىلىم وشاقتارىنداعى پسيحولوگيالىق قىزمەتتىڭ جۇيەسىزدىگى، تاۋەكەل توبىنا كىرەتىن بالالاردىڭ نازاردان تىس قالا بەرۋى بۇگىنگى جاعدايعا اكەپ وتىر.

- سەگىز اي ىشىندە مەندەگى مالىمەت بويىنشا 378 قىلمىس جاسالعان. جەتى مىڭ بالا پوليتسيا بولىمشەسىنىڭ تابالدىرىعىن اتتاعان. بۇل الاڭدارلىق جايت. تىركەلگەن 40 ءسۋيتسيدتىڭ 11-ءى قايعىلى اياقتالىپتى. وسى جەردە «مەكتەپ ديرەكتورلارى مەن اتا-انالار قايدا قارادى؟» دەگەن سۇراق تۋادى. ءبارى اينالىپ كەلگەندە ءتيىستى ورگانداردىڭ ۇيلەسە جۇمىس ىستەمەۋىنەن بولىپ وتىر. سپورتتىق جانە مادەني نىسانداردى جاسوسپىرىمدەردىڭ كوڭىلىن اۋلاپ، ۋاقىتىن بولەتىن ورىنعا اينالدىرۋدىڭ ماڭىزى زور. ەرىكتى جاساقتاردىڭ جۇمىسى قاعاز جۇزىندە قالماۋى كەرەك. كوشەدەگى ءتارتىپتى باقىلاۋ ءۇشىن بارلىق قالا اكىمدەرى «سارباز» جاساقتارىن اتپەن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس. جالپى، بۇل سالا قىزمەتكەرلەرىنىڭ 80 پايىزى كولىكپەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ال ولاردى باسپانامەن قامتۋ - جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ مىندەتى. جاسوسپىرىمدەر اراسىندا ناشاقورلىق پەن ماسكۇنەمدىكتىڭ بەلەڭ الۋىنا قارسى تۇرۋ – ەڭ باستى شارۋا. ونداي ىستەردىڭ تۇبىندە كىم تۇرعانىن انىقتامايىنشا، ءبىرجولا قۇتىلام دەۋ بەكەر، - دەدى وبلىس باشىسى.

ءوڭىر باسشىسى كۇن تارتىبىندەگى ەكىنشى ماسەلە بويىنشا دا كوپ سىن ايتتى. جول اپاتتارىنىڭ ازايماۋى، بولىنگەن قارجىدان، قويىلعان بەلگىدەن، جىل سايىن وتكىزىلەتىن تەحنيكالىق بايقاۋلاردان قاجەتتى ناتيجە شىقپاعانىنا قىنجىلىس بىلدىرگەن ول سالا باسشىسىنان پسيحونەۆرولوگيالىق جانە ناركولوگيالىق ەسەپتەگى ادامدارعا جۇرگىزۋشى كۋالىگىنىڭ بەرىلىپ كەتكەنى جونىندەگى اقپارات تۋرالى تۇسىنىكتەمە تالاپ ەتتى. وبلىس جولدارىنىڭ اپاتتىق جاعدايى مەن قاۋىپسىزدىك شارالارى تۋرالى مالىمەت بەرگەن وبلىستىق جول پوليتسياسى باسقارماسىنىڭ باستىعى پەتر نيكيفوروۆ ونداي جاعدايدىڭ بولعانىن راستاپ، سەبەبىن ءتۇسىندىرىپ تە كوردى. جالپى، وبلىس بويىنشا جول-كولىك وقيعالارىنىڭ سانى ازايعانىمەن، وبلىس ورتالىعىندا بۇل كورسەتكىش ەكى ەسەگە وسكەن. اپاتتار سانى بويىنشا بەسقاراعاي مەن جارما اۋداندارى الدىنا جان سالار ەمەس. باستى سەبەپ رەسپۋبليكالىق ماڭىزداعى جولداردىڭ شوعىرلانۋى بولسا كەرەك. ولاي بولاتىنى، تىركەلگەن اپاتتىڭ 90 پايىزدان استامىن باسقا وڭىردەن كەلگەن جۇرگىنشىلەر جاسايتىن كورىنەدى. ال ارنايى ەسەپتەگى ادامدارعا جۇرگىزۋشى كۋالىگىن بەرگەن مەكتەپتەر بۇدان بىلاي قاتاڭ جازاعا تارتىلماق. وبلىس باسشىسى قۇلقىندى كوزدەپ، قۇقىق بۇزعان اۆتومەكتەپتەردى قاجەت بولسا، ليتسەنزياسىنان ايىرۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى. قالا سىرتىنداعى جولداردا ساعاتىنا 110 شاقىرىم جىلدامدىقپەن جۇرۋگە رۇقسات ەتىلگەنىمەن، ولاردىڭ 80 پايىزى بۇل تالاپقا ساي ەمەس ەكەندىگىن ايتادى پەتر نيكيفوروۆ. ايماق باسشىسى اتالعان ولقىلىقتار قايتالانباس ءۇشىن ءاربىر جول-كولىك وقيعاسىنان كەيىن ەرەجە بۇزۋشىنىڭ كۋالىكتى قايدان العانىن تەكسەرىپ، سەبەبىن انىقتايتىن ساراپتامالىق جۇمىستار جەتىسپەيتىنىن مالىمدەدى. ءبىرىنشى قاراشادان باستاپ پاترۋلدىك پوليتسيا مەن جول پولتسياسىنىڭ بىرىكتىرىلەتىنىن ەسكەرگەن وبلىس باسشىسى جۇمىس دۇرىس ۇيىمداستىرىلماسا، جاعداي بۇگىنگىدەن دە ناشارلاپ كەتۋ مۇمكىن دەگەن قاۋىپ ءبىلدىردى. راشيد جاقىپوۆ كەز كەلگەن ورىندا ءبىر ءپاترۋلدى پوليتسيا، ءبىر جول پوليتسياسى تۇراتىنىن ايتىپ، جاعداي باقىلاۋدان شىقپايتىنىنا سەندىردى. دەپارتامەنت باسشىسى مۇلىك پەن مال ۇرلىعىنىڭ جولىن كەسۋ بويىنشا اتقارىلعان شارالار جونىندە ەسەپ بەردى. ۇرلىق سانى بويىنشا وبلىستار اراسىندا 11 ورىندى يەلەنىپ تۇرعانىمىزدى تىلگە تيەك ەتكەن راشيد جاقىپوۆ ءار ۇرلىقتىڭ ءتورتىنشىسى پاتەر توناۋشىلاردان كەلەتىنىن مالىمدەدى. مال ۇرلىعى اباي، كاتونقاراعاي، جارما اۋداندارىندا ازايسا، تارباعاتاي، ۇلان، كوكپەكتى اۋداندارى مەن سەمەي قالاسىنىڭ ماڭىندا تولاستار ەمەس. كولىكتى ايداپ اكەتۋ ۇرلىعى دا ساپ تىيىلار ءتۇرى جوق. سەگىز اي ىشىندە 314 وقيعا تىركەلگەن. ولاردىڭ تەك 13-ءى ءالى تابىلماعان. راشيد جاقىپوۆ كولىك پەن پاتەر توناۋشىلاردىڭ تايراڭداۋىنا بەينەباقىلاۋ جۇيەسىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى سەبەپ بولىپ وتىرعانىن جەتكىزدى.

- بەينەباقىلاۋ ورناتۋ – زامان تالابى. الايدا بار شارۋانى سوعان ىسىرىپ، قۇقىققورعاۋشىلار ساقتىقتى باسەڭسىتپەۋى كەرەك. جاڭاعى بەينەباقىلاۋ، دابىل قاققىش قۇرىلعىلارىن ورناتۋ ماسەلەسىنە قۇرىلىس باسقارماسى دا ءمان بەرگەنى ءجون. اسىرەسە، مەملەكەت تاپسىرىسىمەن سالىناتىن نىسانداردا اتالمىش قۇرىلعىلاردىڭ بولۋىن تالاپ ەتۋ ارقىلى دا ءبىراز شارۋانى شەشۋگە بولادى. ال مال ۇرلىعىن تىيۋدا ەرىكتى ساربازدار مەن اقساقالدار كەڭەسىن ءتيىمدى پايدالانۋ كەرەك. ەلدى مەكەندەردە مال كەزەگىن ۇيىمداستىرۋ - جەرگىلىكتى اكىمدەردىڭ مىندەتى. بۇل اۋىل اكىمدەرىنىڭ باستى جۇمىسىنا اينالۋ كەرەك. ولاي بولمايىنشا ورىستەن مال جوعالۋ وقيعالارى ازايمايتىنى انىق، - دەگەن ءوڭىر باسشىسى بارلىق ىستە قۇقىق قورعاۋشىلار ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسە ارەكەت ەتۋ كەرەكتىگىن شەگەلەپ تاپسىردى. وتىرىستا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەس جونىندەگى قىزمەتى دە تالقىلاندى.

"اباي-اقپارات"