تاياۋدا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ ەكى توپ مەنەدجەرى قىزمەتىنەن بوساتىلدى. بۇدان بۇرىن ءماجىلىس دەپۋتاتى نۇرلان جازىلبەكوۆ اتالمىش بانكتىڭ قىزمەتىندە بىرقاتار زاڭبۇزۋشىلىقتاردىڭ ورىن العانىن ايتىپ، تەرگەۋ جۇرگىزۋدى تالاپ ەتكەن ەدى.

بىراق الدىن الا قامدانعان بانك باسشىلىعى ماۋسىمدا «ەشبىر قاتە جىبەرىلگەن» جوق دەۋدەن تانباعان بولاتىن. الايدا...

2013 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا «اق جول» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتى نۇرلان جازىلبەكوۆ «مەملەكەتتەن بولىنگەن جەڭىلدىكتەردى حالىققا قۇلاققاعىس ەتپەدى، ال ءوز قىزمەتكەرلەرى ەليتالى ىقشام اۋدانداردان جەڭىلدىكپەن پاتەر الدى» دەپ جار سالعان ەدى. اۋەلدە بانك بۇل ناقاقتان ناقاق ايىپتاۋ دەپ ءتۇسىندىردى. ءتىپتى، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ ءتورايىمى ءنۇربيبى ناۋرىزباەۆا دەپۋتاتتىڭ بەرگەن مالىمدەمەسىن تەرىسكە شىعارىپ، شىندىققا جاناسپايتىنىن باسپاسوزگە جاريالاعان ەدى. بۇل تۋرالى گازەتىمىزدە «الدانعان حالىق پا، دەپۋتات پا؟» دەگەن ماقالا باسىلدى. الايدا ءنۇربيبى حانىم وندا بىلاي دەدى: «حالىققا ارنالعان جەڭىلدىكتەردى مالىمدەيتىن حات 4 ناۋرىزدا ءتۇسىپتى-مىس. بىراق بۇل كۇن جەكسەنبىمەن دالمە-ءدال. بانكتىڭ قىزمەتكەرلەرى قىزمەتىن اسىرا پايدالانعان جوق جانە ءبىر وتباسى بىرەۋدەن ارتىق ءۇي العان جوق». 

تاياۋدا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ ەكى توپ مەنەدجەرى قىزمەتىنەن بوساتىلدى. بۇدان بۇرىن ءماجىلىس دەپۋتاتى نۇرلان جازىلبەكوۆ اتالمىش بانكتىڭ قىزمەتىندە بىرقاتار زاڭبۇزۋشىلىقتاردىڭ ورىن العانىن ايتىپ، تەرگەۋ جۇرگىزۋدى تالاپ ەتكەن ەدى.

بىراق الدىن الا قامدانعان بانك باسشىلىعى ماۋسىمدا «ەشبىر قاتە جىبەرىلگەن» جوق دەۋدەن تانباعان بولاتىن. الايدا...

2013 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا «اق جول» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتى نۇرلان جازىلبەكوۆ «مەملەكەتتەن بولىنگەن جەڭىلدىكتەردى حالىققا قۇلاققاعىس ەتپەدى، ال ءوز قىزمەتكەرلەرى ەليتالى ىقشام اۋدانداردان جەڭىلدىكپەن پاتەر الدى» دەپ جار سالعان ەدى. اۋەلدە بانك بۇل ناقاقتان ناقاق ايىپتاۋ دەپ ءتۇسىندىردى. ءتىپتى، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ ءتورايىمى ءنۇربيبى ناۋرىزباەۆا دەپۋتاتتىڭ بەرگەن مالىمدەمەسىن تەرىسكە شىعارىپ، شىندىققا جاناسپايتىنىن باسپاسوزگە جاريالاعان ەدى. بۇل تۋرالى گازەتىمىزدە «الدانعان حالىق پا، دەپۋتات پا؟» دەگەن ماقالا باسىلدى. الايدا ءنۇربيبى حانىم وندا بىلاي دەدى: «حالىققا ارنالعان جەڭىلدىكتەردى مالىمدەيتىن حات 4 ناۋرىزدا ءتۇسىپتى-مىس. بىراق بۇل كۇن جەكسەنبىمەن دالمە-ءدال. بانكتىڭ قىزمەتكەرلەرى قىزمەتىن اسىرا پايدالانعان جوق جانە ءبىر وتباسى بىرەۋدەن ارتىق ءۇي العان جوق». 

وسىعان قاراماستان دەپۋتات كورسەتكەن زاڭ­بۇ­زۋشىلىقتاردىڭ تەڭ جارتىسى دالەلدەندى، ال جارتىسى نەگىزسىز بولىپ شىقتى. سونىڭ ءبى­رى قىزمەتكەرلەردىڭ ءوز تۋىستارى مەن جاقىندارىنا كەزەكتەن تىس، ەليتالى اۋداننان جەڭىلدىكپەن باسپانا الىپ بەرگەنى. ماۋ­سىمدا دەپۋتات مىرزا ناق وسى مالىمەتتى ناقتىلاپ ايتقان. 

– الماتىدا ءال-فارابي مەن روزىباكيەۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى «ايگەرىم» تۇرعىن ءۇي كەشەنىن بانك قىزمەتكەرلەرى ءوزارا ءبولىسىپ العان. تىزىمدە كوش باستاپ ءنۇربيبى ناۋرىزباەۆا مەن ونىڭ ەكى ورىنباسارى تۇر. ولاردىڭ بىرەۋى دە كەزەككە تۇرۋ سىندى رەسمي تالاپتارعا پىسقىرماعان. سوندىقتان ۇكىمەت پەن باس پروكۋرتۋرا «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ» باسشىلارىنا قاتىستى تەرگەۋ جۇرگىزسىن، – دەگەن بولاتىن. تەرگەۋ ناتيجەسىندە مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا تۇرعىزىلعان «ايگەرىم» شاعىن اۋدانىنان قىزمەتكەرلەردىڭ جاقىندارىنا ءۇي الىپ بەرگەنى بەلگىلى بولدى. ولاردىڭ قاتارىندا قاراپايىم قىزمەتكەرلەر دە، سونداي-اق تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى باسشىلارى دا بار ەكەن. باسشىلار الىس-جاقىن تۋىستارىن تەگىس باسپانامەن قامتاماسىز ەتسە كەرەك. الايدا مۇنىڭ ەش ابەستىگى جوق، ءتىپتى قىلمىس بولىپ سانالمايدى ەكەن. بۇل مالىمەتتى بانك باسشىلىعى راستاي كەلە، بانكتىڭ سايتىندا جاريالاعان مالىمدەمەسىندە مىناداي تۇسىنىك بەرەدى. «اق جول» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتتارى تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ بويىنشا بانك قىزمەتتەرىن بانك باسشىلىعىنىڭ مۇشەلەرى مەن تۋىستارى پايدالاندى دەپ كورسەتكەن دەرەكتەرگە باعدارلاما تالاپتارىمەن جول بەرىلگەن، بۇل دەپۋتاتتار مەن قاتارداعى ازاماتتاردىڭ كەرى پىكىرىن تۋدىرعان. وسىعان وراي بانكتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسى قورىتىندى شىعارىپ، اتالعان سۇرانىس بو-يىنشا ۇيىمداستىرۋ شارالارىن قابىلدادى. ونىڭ ۇستىنە بانك باعدارلامالارىنا قاتىسۋ بويىنشا قتقجب-نىڭ باسشى قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن بەلگىلى ءبىر شەكتەۋلەر ەنگىزىلەتىن بولادى، پۋلداردى قۇرۋ مەن فيليالدار جۇمىسىنىڭ ايقىندىعىن كوتەرۋ بويىنشا قادامدار بەلگىلەنەتىن بولادى» دەلىنگەن. وسىلايشا باسشىلارعا قىزمەتىن اسىرا پايدالانۋعا شەكتەۋ قويىلدى. بايقاپ وتىرساق، مەملەكەتتىك باعدارلاماعا كەزەككە تۇرعانشا، باسشىلىقتىڭ الىس تۋىسى بولعان ءتيىمدى سياقتى. ويتكەنى بۇل زاڭعا قايشى ارەكەت ەمەس. 

قىزمەتتەن بوساتىلعان مەنەدجەرلەردىڭ ءبىرى – نەسيە بەرۋ مەن فيليالدارعا جەتەكشىلىك ەتسە، ءبىرى الماتى فيليالىنىڭ توراعاسى. سونداي-اق اۋديت جانە قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ باسشىلارىن جۇمىسىنان الۋ قاراستىرىلۋدا. تۇرعىن-ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ قىزمەتىن باقىلايتىن ديرەكتورلار كەڭەسى دە اۋىستىرىلدى، وعان بانكتىك جۇيەنىڭ قىر-سىرىنا ءمالىم ماماندار كەلدى. ال بانك ءتورايىمى ءنۇربيبى ناۋرىزباەۆا ءوز ورنىندا قالدى. كەيبىر اقپارات كوزىنە سەنسەك، ءتورايىمدى قىزمەتىنەن الۋ كۇن تارتىبىنە قويىلعان. دەسە دە ول – كاسىبي مامان، وسى ءىستىڭ باسىن­دا وتىرعانىنا 10 جىل بولدى. بىراق تورا­عا­نىڭ اۋىساتىنى انىق دەلىنگەن. اتالمىش اقپارات كوزىنىڭ تاعى ءبىر مالىمەتىنشە، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى – دامۋ ينستيتۋتتارىنىڭ ءبىرى عانا جانە ەلەۋسىز جۇمىس ىستەي بەرەدى. وسى ينستيتۋت پەن باس­قالارىنىڭ جۇمىس ناتيجەلەرىنە كۇمان بار. ال «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ ماقساتى تاپ وسى جەردە ءتارتىپ ورناتۋ دەيدى. بۇل رەتتە دەپۋتات نۇرلان جازىلبەكوۆ: 

«ءبىزدىڭ، ياعني اقجولدىقتاردىڭ مالىم­دەمەسىنىڭ باستى ماقساتى – بىرەۋدى تۇرمەگە وتىرعىزۋ ەمەس، حالىققا قولجەتىمدى باسپانا بەرۋ جۇيەسىن رەتتەۋ»، – دەدى. 

راستالماعان مالىمەتتەر دە بارشىلىق. ماسەلەن، مەملەكەت قاراجاتىن ءوز پايداسىنا جۇمساۋ تۋرالى اقپارات نەگىزسىز دەپ تابىلدى. 

نۇرلان جازىلبەكوۆ پارتيا سۇرانىسى بويىن­شا تەرگەۋ جۇرگىزىلىپ، كەيبىر مالى­مەت­تەردىڭ راستالعانى حالىقتىڭ ەڭسەسىن كو­تەرىپ تاستادى دەيدى. «اق جول» قدپ دەپۋ­تات­تىق فراكتسياسى جانە قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى دەپۋتاتتىق سۇرا­نىستاردا كوتەرىلگەن ماسەلەلەردى تالقىلاۋ قو­رىتىندىسى بويىنشا باسپانا الۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جەتىلدىرۋ جانە قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس بانكى وپەراتورىنىڭ قىزمەتىن جاقسارتۋ بويىنشا ۇكىمەتكە بىرلەسكەن ۇسىنىس جاسايدى. ولار ءوز قاتەلەرىن مويىندادى، ەتيكالىق نورمالار بۇزىلعانىن راستادى. بۇگىندە بىزگە العىسىن جاۋدىرعان حاتتار اعىلۋدا، بانك قىزمەتىنىڭ اشىق بولا باستاعانىن ايتۋدا»، – دەدى دەپۋتات مىرزا. 

اتالعان ماسەلە بانك سايتىندا بەرىلگەن ما­لىمدەمەدە كورسەتىلگەن. «اق جول» دەپۋ­تات­تىق فراكتسياسى جانە «قازاقستاننىڭ تۇر­عىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» اق باسشى­لىعى 2013 جىلعى 14 اقپانداعى جانە 2013 جىلعى 21 ماۋسىمداعى دەپۋتاتتىق سۇ­را­نىستاردا كوتەرىلگەن ماسەلەلەردى تالقىلاۋ قو­رىتىندىسى بويىنشا ءۇش ماسەلە انىق بول­دى. ءبىرىنشى، «اق جول» دەپۋتاتتارى جانە بانك باسشىلىعى جالپى تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىنىڭ دە، بانك ىسكە اسىرىپ وتىرعان «قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي» باعدارلاماسىنىڭ دا الەۋمەتتىك ءمانىنىڭ زور ءارى اسا وزەكتى ەكەنىن اتاپ كورسەتەدى. ەكىنشى، پىكىرتالاس حالىقتىڭ از قامتىلعان بولىگى ءۇشىن تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىنىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، اتالعان باعدارلامانى ىسكە اسىرۋدا جۇرتقا ءمان-جايدى تولىعىراق ءتۇسىندىرۋ مەن ونى جەتىلدىرۋدىڭ قاجەت ەكەنىن كورسەتتى. ءۇشىنشى، پىكىرتالاس قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى اق باعدارلامالارىنداعى تابىسى كوپ ەمەس جانە جەكە مەنشىك باسپاناسى جوق ازاماتتار ءۇشىن قاتىسۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتۋ قاجەتتىلىگىن كورسەتتى.

باستاپقىدا جازىلبەكوۆ مىرزانىڭ سۇرا­نىسىنا كوپشىلىك كۇلە قارادى. اسىرەسە قوس پالاتا دەپۋتاتتارىنىڭ قولداۋى بول­عان جوق. قاراپايىم حالىقتىڭ ورتاشا كۇنكورىسپەن باس­پانا الۋىنا نەگىزدەلگەن بانكتىڭ ساياساتىنىڭ اشىقتىعىنا كوپشىلىك كامىل سەندى. زاڭدى كەزەگىن كۇتىپ، قارجىسىن اۋىزدان جىرىپ ساقتاعاندار بانككە بار ءۇمىتىن ارتتى. ءتىپتى رەداكتسياعا حابارلاسىپ، سەنگەنىمىز بانك بولاتىن، ەندىگى كۇنىمىز نە بولماق دەپ ەگىلگەن انالارىمىز بولدى. تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ باسشىلىعى ءوز تۋىستارىنا اناۋ-مىناۋ ەمەس، قىمبات ۇيلەردەن جەڭىلدىكپەن باسپانا الىپ بەرگەنىن ەستىگەندە، قارا حالىق «ءبىزدىڭ كەزەگىمىزدى بۇزعاندار وسىلار» دەپ ءتۇسىندى. بىراق بانكتەگىلەر قىزمەتىن پايدالانىپ، جاقىندارىنا ءۇي الىپ بەرۋ – زاڭعا قايشى ەمەس دەيدى. بۇل ادىلدىككە جاتا ما؟ بانك ءبىر سەرپىلىپ قالدى، كەمشىلىكتى سىلكىپ تاستادى. ولاي بولسا، زارىققانداردىڭ باسپانالى بولاتىن كۇنى الىس ەمەس دەپ سەنەمىز.

"تۇركىستان" گازەتى