سوڭعى جىلدارى مەكتەپ وقۋلىقتارى مەن باعدارلامالارىنا جۇرتشىلىقتىڭ قىنجىلىستارى ءجيى ەستىلەتىن بولدى. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە ءبىرىنشى باسشى بولىپ تاعايىندالعان سۋجاڭا مينيسترگە ۇسىنىس-پىكىرلەر جولدانىپ، جاعداي تۇزەتىلەتىن بولار دەپ مۇعالىمدەر قاۋىمى دا، اتا-انالار دا ۇمىتتەرىن ارتۋدان جاڭىلمايدى-اق. الايدا ءتۇبىرلى وزگەرىس بولماعانىنا ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن جۇرتتىڭ كوزى جەتەدى.

سوڭعى جىلدارى مەكتەپ وقۋلىقتارى مەن باعدارلامالارىنا جۇرتشىلىقتىڭ قىنجىلىستارى ءجيى ەستىلەتىن بولدى. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە ءبىرىنشى باسشى بولىپ تاعايىندالعان سۋجاڭا مينيسترگە ۇسىنىس-پىكىرلەر جولدانىپ، جاعداي تۇزەتىلەتىن بولار دەپ مۇعالىمدەر قاۋىمى دا، اتا-انالار دا ۇمىتتەرىن ارتۋدان جاڭىلمايدى-اق. الايدا ءتۇبىرلى وزگەرىس بولماعانىنا ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن جۇرتتىڭ كوزى جەتەدى.

مىنە، تاعى دا جاڭا مينيستر كەلدى. بۇعان دەيىن ون ەكى مينيستر اۋى­سىپتى. مينيستر جاڭارعانىمەن تۇبەگەيلى وزگەرىس جاسالادى دەگەنگە جۇرت سەنە قويمايتىنى دا بايقالادى. بايىپ­تاپ وي جۇگىرتسەك، مەكتەپ رەفورماسىن جاسايتىندار دا، وقۋلىقتار مەن وقۋ باعدارلامالارىن جازدىراتىندار دا مينيسترلىكتە مىعىم وتىرعان «بىلگىشتەر»، ياعني مۇنداعى وقۋ-تاربيە جۇمىستارىنا باسشىلىق ەتەتىندەر. سوندىقتان دا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى وڭالا قوياتىن ءتۇرى جوق.
ال ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى قۇرىلىسشى، ەكونوميست سەكىلدى ماماندىق يەلەرى دە بولدى. ولار وزدىگىنەن وزگەرىس جاسادى دەگەنگە سەنە قويۋ دا قيىن. ماسەلەن، ەكونوميست ج.قۇلەكەەۆ مينيستر بولعاندا 12 جىلدىق وقۋ باع­دارلاماسى قابىلداندى. مۇنى جۇرت قۇلەكەەۆتەن كورىپ ونى سىناۋمەن بولدى. الايدا ج.قۇلەكەەۆ مەكتەپتە مۇعالىم بولعان ەمەس. ال بۇل جاڭالىقتى مينيسترلىكتىڭ توڭىرەگىندەگىلەر جاساعانى كۇمانسىز. سونداي-اق قازاق مەكتەپتەرىنە اعىلشىن، ورىس تىلدەرىن وزگە وزىق ەلدەردەگىدەي 5-6 سىنىپتان ەمەس، 1-سىنىپتان باستاپ، ءتىپتى بالاباقشادان باستاپ وقىتۋ ەنگىزىلدى. بۇل جاڭالىقتى مينيستر ەمەس، مينيسترلىكتە وتىرعاندار ەنگىزگەنى كۇمانسىز. بارشاعا ءمالىم، ەلباسىمىز 2020 جىل بەدەرىندە جاستاردىڭ 95 پايىزى مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋى ءتيىس دەپ تاپسىرما بەردى ەمەس پە. ال ءبىلىم بەرۋدىڭ 2020 جىلعا دەيىنگى رەفورماسىندا بارلىق وقۋ-تاربيە جۇمىسىن مەملەكەتتىك تىلگە كوشىرۋ جونىندە باعدارلاما جاسالعان ەمەس. ءتىپتى وزگە ۇلت وكىلدەرىن بىلاي قويىپ، قازاق بالالارىنىڭ 30-40 پايىزى، ياعني جارتى ميلليوننان استامى ءالى كۇنگە ورىس مەكتەبىندە وقيدى. بوگدە تىلدەگى كوپتەگەن بالاباقشا­لار­داعى، ينتەرناتتارداعى، بالالار ۇيلەرىندەگى وقۋ-تاربيە جۇمىسىن قازاقشا جۇرگىزۋگە بەيىمدەۋ قاراستىرىلعان ەمەس. مەكتەپ وقۋشىلارىنا جاپپاي 1-سىنىپتان باستاپ شەنەۋنىك­تەرگە ارنالعان كيىم ۇلگىسىمەن كيىندىرۋ، ءتىپتى باستاۋىش مەكتەپ وقۋلىقتارىنداعى ەسەپتەر، ولەڭدەر مەن اڭگىمەلەر مازمۇنىن بالا تۇرماق اتا-اناسى دا ۇعىنبايتىنى ءجيى ايتىلسا دا بۇل جايت وڭالار ەمەس. بالانىڭ جۇيكەسىنە شەكتەن تىس سالماق تۇسكەندىكتەن جاسوسپىرىمدەردىڭ وزىنە-ءوزى قول جۇمساۋ سەبەبى مەكتەپتەگى وقۋ-تاربيەنىڭ ناشارلىعىنان ەكەنى مينيسترلىكتەردىڭ باسىن اۋىرتقان ەمەس. مەكتەپ وقۋلىقتارىن جەكەلەگەن مۇعالىمدەر ەمەس، مەكتەپ ەسىگىن اشىپ كورمەگەن پروفەسسورلارعا جازدىرۋ ەرەجەگە اينالدى. سونداعى سىلتاۋ مۇعالىمدەر عىلىمنان بەيحابار. ال پروفەسسورلار وقۋلىقتاردى ۋاقىتتارى بولماي، اسپيرانتتار مەن ستۋدەنتتەرگە جازدىراتىنى جايلى اقيقاتتى ايتۋدان قايمىقپايتىن بولدى. مۇعالىمدەر دايارلايتىن وقۋ ورىندارى ەكونوميكا، زاڭ، ت.س.س. عىلىمداردى وقىتۋعا دا بەيىمدەلگەن. سوندىقتان تۇلەكتەردىڭ باسىم كوپشىلىگى مۇعالىمدىككە بارا قويمايدى. وقۋ باعدارلامالارىنا ۇلتتىق پسيحولوگيا، ۇلتتىق پەداگوگيكا ەمەس، امەريكا مەن باتىستىڭ ۇلگىلەرى ارقاۋ بولىپ، جاستاردى قازاقتىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىنان بەزىندىرۋ بەل الدى. ال مۇنداي ولقىلىقتاردى جويۋعا جاڭا ءمينيستردىڭ شاماسى جەتە قويار ما ەكەن؟ ءاي، قايدام؟!.

قۋانبەك بوقاەۆ

"انا ءتىلى" گازەتى