ۇيعىر اۋدانى: ۇرلىقتى ۇرىپ-سوعىپ مويىنداتا بەرە مە؟
رەداكتسيادان: تومەندەگى ارىز-شاعىم الماتى وبلىسى، ۇيعىر اۋدانىنىڭ ورتالاعى شونجى اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى دولباەۆا اسەمحان مەن اسەمحاننىڭ ۇلى دولباەۆ باكىتجاننىڭ تاراپىنان جازىلىپتى. ارىزدا ايتىلعان جايتكە قاراساق، ۇيعىر ءاىىب پوليتسيا قىزمەتكەرەلەرى باقىتجاندى ۇرىپ-سوعىپ ول جاساماعان ۇرلىقتى كۇشتتەپ «مويىنداتقانعا» ۇقسايدى. ارىز يەلەرىنىڭ جان-ايقايى تۇپنۇساقاداعى قالپىن ساقتاي وتىرىپ بەرىلدى. ارىزدا اتى-جوندەرى كورسەتىلگەن ۇيعىر اۋداندىق ءىىب-ءمىنىڭ پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى قارسى جاۋاپ بەرىپ، ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن اشىپ ايتامىز دەسە، قارسىلىعىمىز جوق.
الماتى وبلىستىق پروكۋرورى
اعا ادىلەت كەڭەسشىسى
ع.ت.ميرازوۆقا
كوشىرمەسى: ۇيعىر اۋدانى پروكۋرورى
رەداكتسيادان: تومەندەگى ارىز-شاعىم الماتى وبلىسى، ۇيعىر اۋدانىنىڭ ورتالاعى شونجى اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى دولباەۆا اسەمحان مەن اسەمحاننىڭ ۇلى دولباەۆ باكىتجاننىڭ تاراپىنان جازىلىپتى. ارىزدا ايتىلعان جايتكە قاراساق، ۇيعىر ءاىىب پوليتسيا قىزمەتكەرەلەرى باقىتجاندى ۇرىپ-سوعىپ ول جاساماعان ۇرلىقتى كۇشتتەپ «مويىنداتقانعا» ۇقسايدى. ارىز يەلەرىنىڭ جان-ايقايى تۇپنۇساقاداعى قالپىن ساقتاي وتىرىپ بەرىلدى. ارىزدا اتى-جوندەرى كورسەتىلگەن ۇيعىر اۋداندىق ءىىب-ءمىنىڭ پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى قارسى جاۋاپ بەرىپ، ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن اشىپ ايتامىز دەسە، قارسىلىعىمىز جوق.
الماتى وبلىستىق پروكۋرورى
اعا ادىلەت كەڭەسشىسى
ع.ت.ميرازوۆقا
كوشىرمەسى: ۇيعىر اۋدانى پروكۋرورى
اعا ادىلەت كەڭەسشىسى
ش.قۇتەلوۆكە
الماتى وبلىسى ۇيعىر اۋدانى
شونجى اۋىلى نىسانباەۆ كوشەسى
№ 38 ءۇي تۇرعىنى دولباەۆا
اسەمحان تلەپجانوۆنادان
ۇيالى تەل: 8778 859 78 87
ءۇي تەلەفونى: 872 778 21415
ا ر ى ز
مەنىڭ ارىز جازۋ سەبەبىم، جوعارىدا كورسەتىلگەن مەكەن جايدا 1967 جىلدان بەرى وتباسىممەن بىرگە تۇرامىن. ءوزىم شونجى اۋىلىنداعى № 2 ج.كۇدايبەرگەنوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتە جۇمىس ىستەيمىن. قازىرگى ۋاقىتتا اتالعان ۇيدە ەنەم، كۇيەۋىم، بالالارىم تۇرىپ جاتىرمىز. بىزبەن بىرگە 1991 جىلى تۋىلعان بالام باكىتجان بىرگە تۇرادى. ءوزى ۇيعىر اۋىلدىق اكىمشىلىگىندە جۇرگىزۋشى بولىپ جۇمىس ىستەيدى.
30 قازان 2013 جىلى، ءتۇس مەزگىلى، ساعات 14.00-دەر شاماسىندا بالام دولباەۆ باقىتجان ۇيدەن تۇسكى اسىن ءىشىپ جۇمىسقا كەتكەن بولاتىن. سول كەتكەن ۋاقىتتان بالام ۇيگە 31 قازان 2013 جىلى، كەشكى ساعات 20.00 - لدەر شاماسىندا كەلدى. «بالامنان قايدا بولدىڭ؟» - دەپ سۇراعانىمدا، ول ءوزىن پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى جۇمىسىنان الىپ كەتىپ، ۇيعىر ءاىىب-ءمىنىڭ عيماراتىنا اپارىپ، جوعارىدا كورسەتىلگەن ۋاقىت ارالىعىندا پوليتسيا قىزمەتكەرى كۋربانيازوۆ باكىتجاننىڭ كابينەتىندە زاڭسىز قاماپ ۇستاپ، سول جەردە وعان زورلىق زومبىلىق جاساپ، ۇرىپ سوعىپ، ءوزىنىڭ جاساماعان ۇرلىقتارىن مويىنداتىپ، حاتتامالارعا قول قويدىرىپ العانىن ايتتى.
بالام ۇستىندەگى كيىمىن شەشكەن كەزدە، ونىڭ دەنەسىنىڭ ساۋ تامتىعى قالماعانىن كوردىم. دەنەسىنىڭ بىرنەشە جەرىنەن كولەمى 3ح5 سم. بولاتىن كوگەرگەن، سىرىلعان قانتالاعان دەنە جاراقاتتارى بار ەكەن. بالام ماعان، العان سوققىدان قولدارىن كوتەرە الماي قالعانىن، بۇيرەگى اشىپ اۋىرىپ تۇرعانىن ايتتى. مەن جەدەل جاردەم شاقىرتايىن با دەپ سۇرادىم. بالام ماعان قاجەت ەمەس دەپ ايتتى. الايدا، تۇندە بالام اۋىرىپ، تەمپەراتۋراسى كوتەرىلىپ، قۇسىپ ۇيىقتاي المادى.
مەن ۇيعىر ءاىىب-ءمىنىڭ پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ بالامدى ەشقانداي سەبەپسىز ۇرىپ سوعىپ، جاساماعان قىلمىسىن كۇشپەن مويىنداتقانىنا ىزالانىپ، 1 قاراشا 2013 جىلى ۇيعىر اۋداندىق پروكۋراتۋراسىنا ارىزداندىم.
مەنىڭ ارىزىمدى تەكسەرۋ ۇيعىر اۋداندىق پروكۋرورىنىڭ اعا كومەكشىسى يگىباەۆ داۋرەنگە تاپسىرىلدى. يگىباەۆ داۋرەن بالامدى ۇيعىر اۋداندىق ورتالىق اۋرۋحاناسىنا الىپ بارىپ، بالامنىڭ دەنە جاراقاتتارى بويىنشا انىقتاما الدى.
دارىگەرلەر بالامدى ستاتسيونارلىق ەمدەلۋگە جات دەپ ايتتى. پروكۋروردىڭ اعا كومەكشىسى د.يگىباي، «مەن باكىتجاننان تۇسىنىك الىپ الايىن»- دەپ اۋداندىق پروكۋراتۋرا عيماراتىنا الىپ كەلدى. پروكۋرور د.يگىباي بالامنان تۇسىنىك الىپ وتىرعان ۋاقىتتا ونىڭ كابينەتىنە ۇيعىر ءاىىب-ءنىڭ ەكى قىزمەتكەرى رۇقساتسىز كىرىپ كەلىپ، بالامدى ۇيعىر ءاىىب-مىنە الىپ كەتپەكشى بولعان. پروكۋروردىڭ اعا كومەكشىسىنە ولار «ءبىز دولباەۆ باكىتجاندى الىپ كەتۋگە كەلدىك، باستىقتار سولاي تاپسىرما بەردى» دەپ تۇرىپ العان. قاداعالاۋشى ورگاننىڭ عيماراتىنا باسا كوكتەپ كىرىپ، تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە كەدەرگى كەلتىرگەن. بالامنان تۇسىنىك الىپ بولعان سوڭ پروكۋراتۋرا عيماراتىنان شىققان كەزدە پروكۋراتۋرا عيماراتىن 7-8 پوليتسيا قىزمەتكەرى قورشاپ تۇر ەكەن. ەكى پوليتسيا قىزمەتكەرى بالام عيماراتتان شىقان بەتتە قولدارىنان ۇستاپ، پوليتسيا اۆتوكولىگىنە سۇيرەي جونەلدى. مەن جىلاپ، ايعايلاپ ولاردىڭ قولدارىنا اسىلدىم. وسى كەزدە پروكۋراتۋرا عيماراتىنان پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرلەرى ساديروۆ فارحات پەن يگىباي داۋرەن شىعىپ، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنە «بالانى بوساتىڭدار» دەپ ايعايلادى. ولار پروكۋرورلاردىڭ ايتقانىن تىڭدامادى. وسىدان سوڭ مەن تاعى ولاردىڭ قولىنا اسىلىپ، بالامدى جىبەرىڭدەر دەپ جىلاپ جىبەردىم. پروكۋروردىڭ اعا كومەكشىسى د.يگىباي پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاسىنا ءوزى جۇگىرىپ كەلىپ، بالامدى ولاردىڭ قۇرساۋىنان بوساتتى.
قازىرگى ۋاقىتتا بالام دولباەۆ باقىتجان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ۇرىپ سوعۋى سالدارىنان العان دەنە جاراقاتتارىنا بايلانىستى ۇيعىر اۋداندىق ورتالىق اۋرۋحاناسىندا ستاتسيونارلىق ەم قابىلداۋدا.
بالام باقىتجان ءوزىنىڭ ەشقانداي قىلمىس جاساماعانىن، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى ۇرىپ سوعىپ، ءار ءتۇرلى ۋاقىتتا شونجى اۋىلىندا جاسالعان 4 ۇرلىق فاكتىسىن وزىنە كۇشپەن مويىنداتقانىن كورسەتىپ وتىر.
بالام بۇرىن اۋىرىپ، ومىرتقاسىنا، ىشكى قۇرىلىسىنا وپەراتسيا جاسالعان. دەنساۋلىعى جاقسى ەمەس، اۋىر جۇمىسقا جارامايدى. ءوزىن پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى ۇرعان كەزدە، بۇرىنعى وپەراتسيا جاسالعان ورگاندارىما زاقىم كەلەدى دەپ قورقىپ، ءوزى جاساماعان قىلمىستاردى مويىنداعان بولسا كەرەك.
پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ اۋداندىق پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇمىسىنا زاڭسىز ارالاسىپ، ولاردىڭ ءسوزىن مۇلدە تىڭداماي، پروكۋراتۋرا عيماراتىنىڭ الدىندا زاڭسىز ءىس ارەكەتتەر جاساۋى اۋداندىق ىشكى ىستەر ءبولىمى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇگەنسىز كەتكەندىگىنە كۋا بولادى.
بالام باقىتجاننىڭ ۇيعىر ءاىىب-مىندە ءبىر تاۋلىكتەن اسا ۋاقىت زاڭسىز ۇستالعانى، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ اۋداندىق پروكۋراتۋراعا كەلىپ قوقان-لوققى جاساۋى اتالعان مەكەمەلەردەگى ۆيدەو قوندىرعىلارعا تۇسكەن زاپيستەرمەن دالەلدەنەدى.
سىزدەردەن مەنىڭ ارىزىمدى جان-جاقتى، وبەكتيۆتى تۇردە تەكسەرىپ، بالامدى ۇرىپ-سوعىپ، قىلمىستى كۇشپەن مويىنداتقان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىن جاۋاپكەرشىلىككە تارتىپ، بالاما قاتىستى قىلمىستىق قۋدالاۋدى قىسقارتۋدى سۇرايمىن.
ارىز يەسى: دولباەۆا اسەمحان
الماتى وبلىستىق پروكۋرورى
اعا ادىلەت كەڭەسشىسى
ع.ت.ميرازوۆقا
كوشىرمەلەرى: الماتى وبلىستىق ءىىد-ءنىڭ باستىعى
پوليتسيا پولكوۆنيگى
م.ج.ۇرۇمحانوۆقا
الماتى وبلىسى ءىىد-ءنىڭ
وزىندىك قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنە
ۇيعىر اۋدانى پروكۋرورى
اعا ادىلەت كەڭەسشىسى
ش.قۇتەلوۆكە
الماتى وبلىسى ۇيعىر اۋدانى
شونجى اۋىلى نىسانباەۆ كوشەسى
№ 36 ۇي تۇرعىنى
دولباەۆ باحىتجان ەرمەكۇلى، 28.06.1991 جىلى تۋىلعان
ۇيالى تەل: 8771 415 89 68
ءۇي تەلەفونى: 872 778 21415
ا ر ى ز
مەن 1991 جىلى الماتى وبلىسى ۇيعىر اۋدانى شونجى اۋىلىندا تۋىلدىم. قازىرگى ۋاقىتتا شونجى سەلولىق وكرۋگىنىڭ اكىمشىلىگىندە قۇرىلىس ءبولىمى باستىعى باراتوۆ گاينيديننىڭ جۇرگىزۋشى بولىپ جۇمىس ىستەيمىن.
30 قازان 2013 جىلى، ءتۇس مەزگىلى، ساعات 14.00-دەر شاماسىندا ۇيگە تۇسكى اسقا بارىپ كەلگەن بولاتىنمىن. ساعات، 14.30-دار شاماسىندا مەنىڭ جۇمىسىما ۇيعىر ءاىىب-ءنىڭ ۋچاسكەلىك ينسپەكتورلارى فارحات، شاميل دەگەن قىزمەتكەرلەر كەلىپ، «ۇيعىر ءاىىب-مىنە ءجۇر، ءبىر ەكى سۇراققا جاۋاپ بەرەسىڭ، سودان كەيىن جىبەرەمىز» دەدى.
ۇيعىر ءاىىب-ءنىڭ عيماراتى الدىندا كالمىكوۆ يگور تۇر ەكەن. ۋچاستكەلىك ينسپەكتور وعان «مىنە، الىپ كەلدىم» - دەپ مەنى كورسەتتى. ول مەنى كورىپ، ۇيات سوزبەن مى ەگو ........بۋدەم-دەپ ايتتى.
ول تەمەكىسىن تارتىپ بولىپ، مەنى ەرتىپ، عيمارتتىڭ ەكىنشى ەتاجىنداعى كۋربانيازوۆ باكىتجان دەگەن قىزمەتكەردىڭ كابينەتىنە الىپ كىردى. كابينەتكە كۋربانيازوۆ باكىتجان جانە شاميل دەگەن قىزمەتكەرلەر كەلدى. ولارمەن ۇيعىر ءاىىب-ءنىڭ كريميناليسى كەلدى. ونىڭ اتى-ءجونىن بىلمەيمىن.
باكىتجان كابينەتكە كىرىپ، پيستولەتىن سەيفكە سالىپ، ماعان «سەندەردىڭ نە ىستەپ جۇرگەندەرىڭدى بىلەمىن، سەندەر ءوزى نە ىستەپ جۇرسىڭدەر؟»، - دەدى. مەن ودان بىزدەر نە ىستەدىك دەپ سۇرادىم. سول كەزدە، ب.كۋربانيازوۆ، ورىس تىلىندە شەشەمنەن بوقتاپ، ماعان جامان سوزدەر ايتتى. وسى كەزدە كابينەتتىڭ ەسىگىن بىرەۋ قاقتى. ول ولاردىڭ باستىعى سىدىقوۆ رۋسلان ەكەن.. ول ەسىكتى تاقىلداتتى، سەبەبى ەسىك جابىق تۇرعان بولاتىن.ول كابينەتكە كىرىپ، ەسىكتى ىشتەن ءىلىپ الدىدا كۋربانيازوۆتىڭ ورىنىنا وتىرىپ، ماعان قاراپ، «تۇر» دەپ ورىس تىلىندە شەشەمنەن بوقتادى. مەن ورنىمنان تۇردىم. ول مەنىڭ قاسىما كەلىپ، مۇنداي ادامدارمەن مەن سياقتى سويلەسۋ كەرەك دەپ جۇدىرىعىمەن بۇيرەگىمنەن، اسقازان تۇسىنان، ارقا تۇسىمنان بىرنەشە رەت ۇردى. ول مەنى سول جەردە 10-15 مينۋتتاي جۇدىرىقتىڭ استىنا الدى. اۋزىنان جامان سوزدەر كەتىپ جاتتى. سول كەزدە ەسىكتى بىرەۋ قاعىپ، ايەل كەلدى دەپ ايتتى.
مەنى كالمىكوۆ يگوردىڭ كابينەتىنە الىپ باردى. كابينەتتە مەن تانىمايتىن ءبىر ايەل وتىر ەكەن. كالماكوۆ ايەلگە «مىناۋ ما؟» دەپ سۇرادى. وتىرعان ايەل مەنى كورىپ وسى عوي دەيمىن دەپ سەنىمسىز جاۋاپ بەردى.
ي.كالمىكوۆتىڭ كابينەتىنەن شىققان سوڭ، مەنى شاميل ەرتىپ قايتادان كۋربانيازوۆ باكىتجاننىڭ كابينەتىنە الىپ باردى. سول كابينەتتە سىدىقوۆ رۋسلان سەنىڭ باستىعىڭ باراتوۆ گاينيديننىڭ ۇيىندە ەكى رەت ۇرلىق بولعان، اقشا ۇرلانعان، سونى موينىڭا ال دەدى. مەن ۇرلىق جاساعانىم جوق، نە سەبەپتەن مويىندايمىن دەدىم. ودان باسقا، سەن ۇلبوسىن دەگەن ايەلدىڭ ۇيىنە ۇرلىققا تۇسكەنسىڭ، سونى مويىندا دەدى. مەن ول ايەلدىڭ ۇيىنە ۇرلىققا تۇسكەن جوقپىن، مويىندامايمىن دەدىم. وسىدان كەيىن، كابينەتتە بولعان سىدىقوۆ رۋسلان، كۋربانيازوۆ باكىتجان جانە كريميناليست جىگىت ۇشەۋى مەنى سوققىنىڭ استىنا الدى.
بىرنەشە رەت ەسىمنەن تانىپ قالدىم، ولار مەنى ۇرۋىن جالعاستىردى. مەن ولار قايتا-قايتا سوققىعا العاننان كەيىن، مۇگەدەك بولىپ قالۋدان قورقىپ، ايتقان قىلمىستارىن مويىنداۋعا ءماجبۇر بولدىم. ب.كۋربانيازوۆ قازىر تەرگەۋشىگە بارامىز، سەن وسى قىلمىستاردى مويىنداپ ايتىپ بەر، سوندا ءبىز ساعان تيمەيمىز، ۇيىڭە قايتارامىز دەدى. مەن قالاي بولسا دا ولاردان قۇتىلىپ ۇيىمە كەتۋ ءۇشىن ايتقان قىلمىستارىن مويىنداۋعا ءماجبۇر بولدىم. ولار مەنى تەرگەۋشى ا.بىرىمقۇلوۆقا الىپ باردى. تەرگەۋشى ا.بىرىمقۇلوۆ ماعان جاساعان قىلمىستارىڭدى ايت دەدى. سول جەردە مەنىڭ اتىمنان ب.كۋربانيازوۆ تەرگەۋشىگە مەنىڭ نە ىستەگەنىمدى ءوز اۋزىمەن ايتىپ بەردى. تەرگەۋشى سودان كەيىن ەندى ب.كۋربانيازوۆتىڭ ايتقاندارىن قايتالا دەدى. مەن قىلمىستاردى مويىندايمىن دەدىم. بۇل 30 قازان كۇنى، ساعات كەشكى 20.30-دار شاماسى بولاتىن. قىلمىستى مويىنداتقاننان كەيىن پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى مەنى ۇرمادى.سول كۇنى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى مەنى بۋتەنوۆ اسقاردىڭ كابينەتىندە ۇستادى، ۇيگە جىبەرمەدى. كەشتە كافەدەن تاماق اكەلىپ بەردى. تاماقتىڭ اقشاسىن وزىمە تولەتتى. تاماق ءىشىپ وتىرعان كەزدە ر.سىدىقوۆ ماعان شونجىدا 38000 دوللار ۇرلانعان، سونى دا ءوز مويىنىڭا الاسىڭ، دەدى. تاعى ءبىر ۇرلانعان مىلتىقتى مويىنىڭا ال دەپ قوستى. مەن ولارعا قىلمىستى المايتىنىمدى ايتتىم. ولار مەنى تاعى دا ۇردى. ءبىراز سوققىلاپ، مەن قىلمىستى الماعانان كەيىن، 4 قىلمىستى مويىنداعانى جەتەدى دەپ، ولار مەنى ۇرۋلارىن توقتاتتى.
پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى مەنى 30 قازان 2013 جىلى، ساعات 14.30-دا پوليتسيا عيماراتىنا الىپ كىرگەن ۋاقىتتان، 31 قازان 2013 جىلى، ساعات 19.30-عا دەيىن عيمارات سىرتىنا شىعارماي زاڭسىز ۇستادى. ولار مەنى پوليتسيا عيماراتىنىڭ ىشىندە ۇرىپ سوعىپ، مەنىڭ جاساماعان «قىلمىستارىمدى» مويىنداتتى. ولاردىڭ ۇرىپ سوعۋ سالدارىنان، بۇيرەگىم، ءىش قۇرىلىسىم اۋىرىپ، قولدارىمدى كوتەرە الماي قالدىم. دەنەمنىڭ بىرنەشە جەرىنەن كوگەرگەن، سوعىلعان، سىزىلعان دەنە جاراقاتتارىن الدىم.
مەن ولاردىڭ ايتقان قىلمىستارىنىڭ بىردە-بىرەۋىن جاساعان جوقپىن، ولار مەنى زاڭسىز ۇرىپ سوعىپ، جاساماعان قىلمىستاردى مويىنداۋعا ءماجبۇر ەتتى.
سوندىقتان، سىزدەردەن مەنىڭ ارىزىمدى جان-جاقتى، وبەكتيۆتى تۇردە تەكسەرىپ، مەنى ۇرىپ-سوعىپ، قىلمىستى كۇشپەن مويىنداتقان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىن جاۋاپكەرشىلىككە تارتىپ، ماعان قاتىستى قىلمىستىق قۋدالاۋدى قىسقارتۋدى سۇرايمىن.
ارىز يەسى: دولباەۆ باقىتجان
رەداكتسيادان: اۋىر دەنە جاراقاتىن الىپ، دەنساۋلىعىنىڭ ناشارلاۋىنا بايلانىستى باقىتجاندى بۇگىن تۋىسقاندارى الماتى قالاسىنا جەتكىزدى.
Abai.kz