ماڭعىستاۋ تاريحى : بەكەت-اتا
وتە تانىمال ەسكەرتكىشتەردىڭ ءبىرى-بەكەت-اتا مەشىتى جار تاستان شاۋىپ جاسالعان. مۇسىلمان الەمىندە بەكەت-اتا دۇنيەنىڭ سىرى جايلى بىلگەن، كورىپكەل جانە پايعامبار رەتىندە تانىمال بولعان.
اڭىز بويىنشا، بەكەت-اتا ءحVىىى عاسىردىڭ ەكىنشى جارتى جىلدىعىندا ءومىر سۇرگەن. اتىراۋ وبلىسىنىڭ قازىرگى قۇلسارى كەنتىنە جاقىن جەردە تۋىلعان، 14 جاسىندا دانا شوپان-اتا جاتقان جەرگە باس ءيىپ، سالەمدەسىپ، باتاسىن الۋعا كەلگەن. ءۇشىنشى ءتۇنى شوپان-اتا بوزبالاعا وقۋعا وسيەت ەتەدى. جاس جىگىت الىس حيۋا مەدرەسەسىنە عىلىمدى باعىندىرۋ ءۇشىن اتتانادى. 40 جاسقا جەتكەندە سوپى اتانىپ، بالالاردى ساۋاتتىلىققا وقىتا باستايدى.
ماڭعىستاۋعا قايتىپ كەلگەنشە، قاسيەتتى بەكەت-اتا ءوز ومىرىندە ۇزاق جولداردان ءوتتى. ول ادامداردى ەمدەدى، الدىنا كەلگەن ءمۇجالسىز جانە بەينەت كورگەن ادامدارعا دەنساۋلىق پەن ومىرلىك كۇش-قۋات سىيلادى. داۋلى ماسەلەلەردى شەشكەندە ول دانالىعىن كورسەتىپ، ەكى جاقتى بىتىمشىلىككە كەلتىرەتىن. ءوزىنىڭ ۋاعىزىندا بەكەت-اتا ءدىندارلاردى ادىلدىككە شاقىرىپ، جاقسىلىق جاساۋعا ناسيحاتتايتىن. قالماقتارمەن ۇرىس كەزىندە جاۋىنگەرلىك ەرلىك كورسەتكەن ول دانا جانە دانىشپان رەتىندە حالىقتىڭ ەسىندە قالدى. ول ءوزىنىڭ ارعى اتاسى–ەسەت باتىر سياقتى باتىردىڭ كۇشى مەن باتىلدىعىنا يە بولعان.
وتە تانىمال ەسكەرتكىشتەردىڭ ءبىرى-بەكەت-اتا مەشىتى جار تاستان شاۋىپ جاسالعان. مۇسىلمان الەمىندە بەكەت-اتا دۇنيەنىڭ سىرى جايلى بىلگەن، كورىپكەل جانە پايعامبار رەتىندە تانىمال بولعان.
اڭىز بويىنشا، بەكەت-اتا ءحVىىى عاسىردىڭ ەكىنشى جارتى جىلدىعىندا ءومىر سۇرگەن. اتىراۋ وبلىسىنىڭ قازىرگى قۇلسارى كەنتىنە جاقىن جەردە تۋىلعان، 14 جاسىندا دانا شوپان-اتا جاتقان جەرگە باس ءيىپ، سالەمدەسىپ، باتاسىن الۋعا كەلگەن. ءۇشىنشى ءتۇنى شوپان-اتا بوزبالاعا وقۋعا وسيەت ەتەدى. جاس جىگىت الىس حيۋا مەدرەسەسىنە عىلىمدى باعىندىرۋ ءۇشىن اتتانادى. 40 جاسقا جەتكەندە سوپى اتانىپ، بالالاردى ساۋاتتىلىققا وقىتا باستايدى.
ماڭعىستاۋعا قايتىپ كەلگەنشە، قاسيەتتى بەكەت-اتا ءوز ومىرىندە ۇزاق جولداردان ءوتتى. ول ادامداردى ەمدەدى، الدىنا كەلگەن ءمۇجالسىز جانە بەينەت كورگەن ادامدارعا دەنساۋلىق پەن ومىرلىك كۇش-قۋات سىيلادى. داۋلى ماسەلەلەردى شەشكەندە ول دانالىعىن كورسەتىپ، ەكى جاقتى بىتىمشىلىككە كەلتىرەتىن. ءوزىنىڭ ۋاعىزىندا بەكەت-اتا ءدىندارلاردى ادىلدىككە شاقىرىپ، جاقسىلىق جاساۋعا ناسيحاتتايتىن. قالماقتارمەن ۇرىس كەزىندە جاۋىنگەرلىك ەرلىك كورسەتكەن ول دانا جانە دانىشپان رەتىندە حالىقتىڭ ەسىندە قالدى. ول ءوزىنىڭ ارعى اتاسى–ەسەت باتىر سياقتى باتىردىڭ كۇشى مەن باتىلدىعىنا يە بولعان.
بەكەت-اتا 4 مەشىت تۇرعىزدى: ءبىرىنشىسى قۇلسارىدا – ونى اقمەشىت دەپ اتايدى، ەكىنشىسى بەينەۋ ەلدى-مەكەنىنەن 20 شاقىرىم جەردە بورلى جارتاستا، ءتورتىنشىسى – وعىلاندى شاتقالىنداعى بورلى جارتاس سىلەمىنەن شاۋىپ جاسالعان جەر استى مەشىتى. ول وسى مەشىتتىڭ جانىنا جەرلەنگەن. بەكەت-اتا زيراتى تەك ماڭعىستاۋدىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قازاقستاننىڭ رۋحاني، تاريحي جانە ساۋلەت ەسكەرتكىشى بولىپ تابىلادى.
بەكەت-اتاعا باراتىن جول شوپان-اتا ارقىلى وتەدى. ءومىرىنىڭ سوڭىنان دەيىن بەكەت-اتا ءوزىنىڭ ۇستازىنىڭ الدىندا باسىن ءيىپ وتەدى جانە ول مۇسىلمانداردىڭ وزىنە كەلۋ ءۇشىن، الدىمەن شوپان-اتاعا سوعىپ كەلگەندەرىنە قۋاناتىن. ءالى كۇنگە دەيىن سىيىنۋشىلاردىڭ بەكەت-اتاعا بارار جولىندا شوپان-اتاعا سوعىپ كەتۋى جازىلماعان ءتارتىپ بولىپ قالىپتاسىپ قالعان.
Abai.kz