الماتى قالاسى، الاتاۋ اۋدانىنىڭ اقكەنت مولتەك اۋدانىندا نەگىزگى ماماندىعى سكريپكاشى، ودان سىرت قوسىمشا ءتورت تۇلىك مال سۇيەگىنەن ساندىك قولدانبالى ونەر بۇيىمدارىن جاساۋمەن اينالىسىپ قىتايعا تانىمال بولعان شەبەر، كۇيشى، كومپوزيتور جۇماقان نۇرمۇقامەتۇلى تۇرادى.

جۇماقان اعا شىڭجاڭ التاي قالاسى، شەمىرشەك اۋىلىندا قاراپايىم تەمىرشى وتباسىندا 1956 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. «اكە كورگەن وق جونار، شەشە كورگەن تون پىشەر» دەگەندەي بالا كەزىنەن اكەسىنىڭ ەتەگىنە جارماسىپ ءجۇرىپ، تەمىرشىنىڭ بالعاسى مەن ءتوسىنىڭ شىڭقىلداعان داسىن ەستىپ وسەدى.  باستاۋىش مەكتەپتى شەمىرشەكتە وقىپ، قالعان وقۋىن التاي قالاسىندا جالعاستىرعان ول شىڭجاڭ كوركەمونەر مەكتەبىنە 4 بالانىڭ ءبىرى بولىپ تالدانىپ، ۇرىمجىگە اتتانادى. مەكتەپ جاسىنداعى كەزىندە اكەسى قاراعايدان شابىپ بەرگەن دومبىراسىن تىڭقىلداتقانى بولماسا، باسقا مۋزيكا اسپابىن ءومىرى ۇستاپ كورمەگەن جۇماقان «سكريپكا» كۋرسىنان ءبىر-اق شىعادى. ول بۇل ماماندىقتى 1978 جىلى ءبىتىرىپ كەلىپ، التاي قالالىق كوركەمونەر ۇيىرمەسىنە جۇمىسقا تۇرادى. اسپاپتىڭ سان ءتۇرىن وزدىگىنەن مەڭگەرگەن تالانتتى جاس وركەستردە سكريپكاشى، دومبىراشى، سىبىزعىشى بولۋمەن بىرگە، ساحنالىق شىعارمالار مەن كومەديالىق رولدەردى سومدايتىن ءارتىس تە بولادى. «اراسىندا بۋحگالتەر دە بولدىم»، – دەيدى ول ءبىر سوزىندە.

سۋرەت اۆتوردىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى

ون ساۋساعىنان ونەر تامعان جۇكەڭ جۇمىستان بوس ۋاقتىندا ءتورت تۇلىك مال سۇيەگىنەن ءتۇيىن ءتۇيىپ، ساندىك بۇيىمدار جاساي باستايدى. ول العاشىندا تۋىس-تۋعان، دوس-جارانعا كادەسىي تارتۋ ەتۋ رەتىندە جاسايدى. بۇل كەيىن كەلە ۇلعايىپ، دامىپ كاسىپ كوزىنە اينالادى. قىتاي مەملەكەتىنىڭ ءىشى-سىرتىنداعى كورمەلەرگە قويىلعان ونىڭ بۇل بۇيىمدارىنىڭ كوبى ساتىلىپ، ءبىرلى-جارىمى عانا قايتاتىن بولعان. ونىڭ ۇستىنە باس جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلاعان كەزى بولىپتى.

«مەن جان-جاقتى ءارتىس بولدىم»

– جۇماقان اعا، قاي جەردىڭ تۋماسىسىز؟  

– مەنىڭ اتى-ءجونىم – جۇماقان نۇرمۇقامەتۇلى. شىڭجاڭ ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى، التاي قالاسىنا قاراستى شەمىرشەك اۋىلىنىڭ تۋماسىمىن. باستاۋىش مەكتەپ تابالدىرىعىن ءوز اۋىلىم شەمىرشەكتە اتتاپ، تولىقسىز ورتانى  التاي قالالىق ورتا مەكتەبىنە كەلىپ جالعاستىرىپ وقىدىم.  سەگىزىنشى سىنىپ وقىپ جۇرگەن كەزىمدە (1975 جىلى) اياقاستىنان كونكۋرستەن ءوتىپ، ۇرىمجىدەگى شىڭجاڭ كورەمونەر مەكتەبىنە وقۋعا قابىلداندىم.

سۋرەت اۆتوردىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى

– شىڭجاڭ كوركەمونەر مەكتەبىنىڭ قاي ماماندىعىن وقىدىڭىز؟

– سكريپكا كۋرسىنا ءتۇستىم. بۇل كاسىپتى ءۇش جىل وقىپ، ديپلوم العاننان كەيىن 1978 جىلى التاي قالالىق ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسىنە سكريپكاشى بولىپ جۇمىسقا تۇردىم. سودان تابانى كۇرەكتەي 38 جىل جۇمىس جاساپ، 2014 جىلى زەينەتكەرلىككە شىقتىم.

– التاي قالالىق ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسى قايجىلى قۇرىلعان؟

– التاي قالالىق ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسى 1960 جىلى قۇرىلعان. ۇيىرمە قۇرامىندا 60 قا تارتا ادام قىزمەت ىستەيدى.

سۋرەت اۆتوردىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى

– ۇيىرمەدەگى ارىپتەستەرىڭىزدىڭ ءبارى قازاق پا؟

– ساحنا بەزەندىرەتىن، شىراعىن جاعاتىن جانە قوسىمشا جۇمىستاردى ىستەيتىن 7-8 وزگە ۇلتتان باسقاسىنىڭ ءبارى قازاق.

– ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسىندەگىلەر ءان ايتۋ، مۋزيكا تارتۋمەن عانا اينالىسا ما؟

– ءبىزدىڭ ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسىنىڭ ءانشى، كۇيشى، بيشىلەرى جانە وركەسترى وتە ساپالى بولدى. كەيدە ساحنالىق شىعارمالاردى ءوزىمىز جاساپ، ءوزىمىز وينايتىنبىز. سونىمەن بىرگە بىزدە وتە مىقتى، تالاتتى رەجيسسەر، ديريجەر جانە كومپوزيتورلار جۇمىس ىستەدى. ۇيىرمەمىزدە بارلىق شارت-جاعداي جاسالعان، مۇمكىندىك بولدى. الىستان اربالامادىق، جاقىننان دوربالاپ وتىردىق.

– سىزدەر تەك التاي قالاسىندا عانا ونەر كورسەتتىڭىزدەر مە؟

– ءبىزدىڭ ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسى «التاي قالالىق ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسى» دەپ اتالعانىمەن، ونىڭ ءورىسى وتە كەڭ بولدى. ءبىز قالا قالقىنى كونتسەرت قويىپ قالماي، قىتايدىڭ كەز كەلگەن قالا، ايماق، اۋدان، اۋىل، ولكەلەرىنە بارىپ ونەر كورسەتۋ قۇقىعىمىز دا، مۇمكىندىگىمىز دە بار بولدى. وعان ەشكىم شەكتەۋ قويعان جوق. ءبىز كونتسەرت قويماعان شىڭجاڭنىڭ ايماق، اۋدان، اۋىلى  قالماعان شىعار. ءبىزدىڭ ۇيىرمەنى نەگىزىنەن ورتالىقتان تىكەلەي باسقارىپ وتىرادى. ولار قانداي نۇسقاۋ كورسەتەدى، ءبىز سونى ورىنداۋعا دايىنبىز. بەينە ساربازدار سەكىلدى، ساقاداي دايىن بولىپ جۇردىك.

– تانىمال انشىلەر مەن كومپوزيتورلاردان كىمدەردى اتار ەدىڭىز؟

– ارينە، اتاۋعا بولادى. مەملەكەتتىك ءبىرىنشى دارەجەلى كومپوزيتور ۋاليوللا سادۋاقاسۇلى دەگەن تانىمال كومپوزيتور اعامىز بولدى. مەملەكەتتىك ءبىرىنشى دارەجەلى ورىنداۋ شەبەرى شامقيزا ەسىكقىزى تاعى باسقا دا تانىمال سازگەرلەر بار. ايگىلى تەرمەشى اسەمقان عيباداتقىزى، تانىمال ءانشى كەنجەبەك زينوللاۇلى، باقىتگۇل قابيپقىزى، مۇرات دالەلقانۇلى تاعى باسقالار بار. تانىمال كوماديك اسكەرقان جالىكەيۇلى، جۇماقان نۇرمۇقامەتۇلى، سانسىزباي قاسەنۇلى، تولەس ادايقانۇلى، راقيلا، باقىتگۇل قاتارلىلاردى اتاۋعا بولادى. بۇل ارىپتەستەرىمنىڭ ءبىرازى ومىردەن وزىپ كەتتى. ال قالعاندارى زەينەت دەمالىسىنا شىعىپ، بالا-شاعالارىنىڭ ورتاسىندا، نەمەرەلەرىنىڭ قىزىعىن كورىپ امان-ەسەن جەر باسىپ ءجۇر.

سۋرەت اۆتوردىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى

«الدىڭعى تولقىن – اعالار، كەيىنگى تولقىن – ىنىلەر» دەپ ۇلى اقىن اباي ايتقانداي التاي قالالىق ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسىندە قازىر الدىڭعى بۋىن اعا-اپكەلەرىنىڭ ورنىن باسىپ، ءىزىن قۋعان كەيىنگى تولقىن جاستار جۇرگىزىپ جاتىر. ءداستۇر ساباقتاستىعى وسىلاي جالعاسىن تاۋىپ جاتىر دەپ ويلايمىن.

– ءسىز جاڭا ۋاليوللا سادۋاقاسۇلى دەگەن اتاقتى كومپوزيتور، رەجيسەر اعامىز بولعان دەدىڭىز. وسى كىسىنىڭ قانداي اتاقتى شىعارمالارىن اتار ەدىڭىز؟

– بۇل كىسىنىڭ ءۇش جۇزگە جۋىق ءان، كۇي، بي مۋزىكالارى بار. ولاردىڭ ءبارىن تىزبەلىپ ايتىپ وتىرساق، ونىڭ ءوزى ۇزاق اڭگىمە. ماسەلەن، باستىلارىن ايتار بولسام: «كورىكتى قىران»، «كەستەلى سىرماق» قاتارلى كۇيلەرى، «ەرتىس پەن قىران»، «مانتور قىز»، «كەزدەر-اي» اندەرى جانە كوپتەگەن بيگە ارنالعان مۋزىكالارى بولدى.

– ءسىز ۇيىرمەدە 38 جىل جۇمىس جاساپسىز. بۇل جارتى عاسىرعا تاياۋ ۋاقىت دەگەن ءسوز. ءوزىڭىزدىڭ جازعان شىعارمالارىڭىز بار ما؟

– ءوزىمدى الىپ ايتسام، مەن جان-جاقتى (ۋنيۆەرسال) ءارتيس بولدىم. قوسىمشا كومپوزيتورلىقپەن دە شۇعىلداندىم. «تۋعان ەل» اتتى ءبىر ءانىم مەملەكەتتىك ەكىنشى دارەجەلى سىيلىققا يە بولدى. «اتامەكەن»، «جولاۋشى»، «مۇڭلىق-زارلىق»، «كوكتەم»، «جاس كەلىن»، «اتتىلار»، «جەلىپ-اياڭ» قاتارلى 18 كۇي شىعاردىم. بۇل كۇيلەرىم شىڭجاڭ راديوسى مەن تەلەارنالارىندا بەرىلىپ كەلەدى.

قازاق ەلىنە ورالعاننان كەيىن دە بىرنەشە كۇي جازدىم. ماسەلەن، «ايبىندى قاراتاۋ»، «نار جەلىسى»، «قازاق باتىرى»، «اق ايۋ». بۇل كۇيلەردىڭ ءار قايسىسىنىڭ وزىندىك شىعۋ تاريحى بار...

سۋرەت اۆتوردىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى

«مەن ون ساۋساعىمنان ونەر تامعان شەبەرمىن»

– ءسىز ءوز ماماندىعىڭىزدان سىرت، قولونەرمەن دە اينالىسادى ەكەنسىز عوي.

– مەن جۇمىستان تىس كەزىمدە قولونەرمەن اينالىساتىنمىن. ويتكەنى، مەن ون ساۋساعىمنان ونەر تامعان شەبەرمىن. ول ماعان قانمەن كەلگەن. اكەم مارقۇم: «قول ونەر ءبىزدىڭ تۇقىمدا ەجەلدەن بار. اتا-بابامىزدان جالعاسىپ كەلە جاتقان اتا كاسىبىمىز» دەپ ۇنەمى ايتىپ وتىراتىن. اكەم نۇرمۇقامەت ازاتتىقتان بۇرىن (قىتاي كوممۋنيستەرى بيلىككە كەلۋدەن بۇرىن) زەرگەرلىك ونەرىمەن اينالىسقان ەكەن. الايدا، جاڭا قۇرىلىعان ۇكىمەت ونىڭ زەرگەرلىكپەن اينالىسمۋىنا جول بەرمەپتى. سودان بارىپ ول امالسىز قارا تەمىرگە اۋىسادى. اكەمنىڭ اعاسى قازاق كيىز ءۇيىنىڭ مۇلىكتەرىن جاسايتىن جانە ەتىك تىگەتىن شەبەر ادام بولاتىن. مەن بالا كەزىمنەن وسى كىسىلەردىڭ جانىندا ءجۇرىپ، ىستەگەن ءىسىن كوزبەن كورىپ، جۇمىسىنا شامامنىڭ كەلگەنىنشە قولعابىس تيگىزەتىنمىن. اكەم مەنى توعىز جاسىمنان باستاپ قاسىنا الىپ، كورىكتى قالاي باسۋ، تەمىردى قالاي قىزدىرۋ، بالعانى قالاي سوعۋدى ۇيرەتتى عوي.

– تەمىر مەن اعاشتان ءتۇيىن تۇيەتىن شەبەردى ءبىلۋشى ەدىك،  ال ءسىز سۇيەكتەن ءتۇيىن تۇيەدى ەكەنسىز. بۇل وي سىزگە قايدان كەلدى؟  

– قىتايدا 1980 جىلى بازار ەكونوميكاسى مەن جەكە مەنشىك دەگەن جولعا قويىلدى عوي. وسىدان كەيىن ەلدىڭ ءبارى جەكە كاسىپ اشىپ، ءوز شارۋالارىن دوڭگەلەتۋگە كوشتى. اركىم قولىنان نە كەلەدى، نەنى ىستەي الادى، سونىمەن اينالىساتىن زامان تۋدى عوي. شەبەرلەردىڭ دەنى اعاشتان، تەمىردەن، تاستان قولدانبالى بۇيىمدار جاساپ كەتتى. مەن ول كەزدە بويداق، جاتاقحانادا جاتىپ جۇمىس ىستەيتىنمىن. بوس كەزىمدە بىرگە جۇمىس ىستەيتىن، دومبىرا جاسايتىن سانسىزباي دەگەن دوسىما كومەكتەسىپ ءجۇرىپ، دومبىرا جاساۋدىڭ قىرى مەن سىرىن مەڭگەرىپ الدىم. قازىر ۇستاپ جۇرگەن مىنا دومبىرانى سول كەزدە ءوزىم جاساپ العان ەدىم.

بەرتىن كەلە، مەندە ۇساق-تۇيەك بۇيىمدار جاساۋدى ەپتەپ قولعا الدىم. ەل اعاشتان، تەمىردەن ءتۇيىن تۇيسە، مەن سۇيەكتەن ءتۇيىن ءتۇيىپ كورەيىن دەگەن بەكىمگە كەلدىم. قازاق ەجەلدەن ءتورت تۇلىك مالمەن اينالىسقان حالىق قوي. ونىڭ ەتىن جەپ، تەرىسى مەن ءجۇنىن تۇتىنساق، ونىڭ سۇيەگىن دە يت-قۇسقا جەم قىلماي نەگە تۇتىنباسقا، قولدانباسقا دەگەن وي بولدى. ەڭ باستىسى، باسقالار اينالىسىپ جۇرگەن شارۋامەن مەن اينالىسقىم  كەلمەدى. ونەردە ءوز بەدەرىمدى، ءوز ءىزىمدى سالعىم كەلدى. سىزگە ءبىر قىزىق ايتايىن، و زامان دا، بۇ زامان سۇيەكتەن جاسالعان توسەك بولعان  دەگەندى ەستىپ پە ەدىڭىز؟

– ەستىگەن جوقپىن.

– ءسىز ەستىمەسەڭىز، مەن ەستىگەم. مەنىڭ ارعى اتالارىمنىڭ ءبىرى مال سۇيەگىنەن توسەك، (بۇل جەردىڭ ەلى كەرەۋەت دەيدى عوي) جاساعان ەكەن. دەمەك، سۇيەكتەن ءتۇيىن ءتۇيۋ مەنىڭ ارعى اتامنان كەلە جاتقانى بەلگىلى. مەنىڭ تىرلىگىم – سونى جاڭعىرتىپ، جولعا قويۋ عانا. سودان مال، قۇس، بالىق سۇيەگىنەن اسەمونەر بۇيىمدارىن جاساۋدى قولعا الدىم. وندا دا تۋىس-تۋعانعا، قۇدا-جەگجاتقا جانە دوس-جارانعا كادەسىي رەتىندە جاساعان بولاتىنمىن. وسى بۇيىمدى سىيعا العاندار: «جۇماقان، مىناۋىڭ ءبىر كەرەمەت دۇنيە ەكەن عوي! نەگە مۇنى كوبىرەك جاساپ، تاۋار رەتىندە بازارعا سالىپ ساتپايسىڭ. سىيعا تارتۋ ەتكەنشە، سولاي ىستەگەنىڭ دۇرىس بولار!» دەپ قولقا سالىپ، قولداۋ كورسەتكەننەن كەيىن، كاسىپكە اينالدىرا باستادىم.

سۋرەت اۆتوردىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى

– نەگىزىنەن ءسىز ءتورت تۇلىك مال سۇيەگىن پايدالاناسىز عوي؟

– ءيا، نەگىزىنەن ءتورت تۇلىك مال سۇيەگىن پايدالانام. وعان قوسا قۇس، بالىق سۇيەگىنەن دە جاساپ ءجۇرمىن.

– سۇيەك دەگەنىمىزبەن، ونىڭ بويىندا ماي بولاتىنى بەلگىلى. ءسىز ونىڭ مايىن قالاي كەتىرىپ ءجۇرسىز؟

– دايىنداعان سۇيەكتەردى قازانعا سالىپ، وعان ماي كەتىرەتىن ءدارى قوسىپ ەكى-ءۇش ساعات قايناتسام بولدى، سۇيەكتە ماي تۇگەل كەتەدى.

– ءسىز سۇيەكتەن ادام ءمۇسىنىن جاسايسىز با؟

– مەن نە جاساعىم كەلەدى، سونى جاسايمىن. ماسەلەن، قۇس جاساعىم كەلسە، سول قۇستىڭ بەينەسىن جاسايمىن، ال ادام جاساعىم كەلسە ادامنىڭ بەينەسىن جاساپ شىعامىن.

– سۇيەكتىك ءبارىن كەرەككە جاراتا بەرەسىز بە، الدە ىڭعايىنا قاراي تالداپ الاسىز با؟

– ءسىز مال، اڭ، قۇس سۇيەگىن قولىڭىزعا الىپ، ءساپ سالىپ قاراساڭىز كوبىنىڭ ءپىشىنى ءار ءتۇرلى نارسەگە ۇقساپ تۇرعانىن بايقايسىز. ماسەلەن، مالدىڭ جاعى ادامنىڭ سانىنا، قولىنا ۇقساي ما، ۇقسايدى عوي. ال ومىرتقاسى ۇشقان قۇسقا نەمەسە ەرتوقىمعا ۇقسايدى. ءوزىم سانامدا قالىپتاستىرعان نەمەسە كورگەن زاتتى جاساۋدىڭ الدىندا سۇيەكتى كەسىپ، جونىپ، ەگەپ كەلتىرىپ الىپ، جەلىممەن جاپسىرىپ قۇراساتىرامىن. مىنا شوككەن تۇيەنى كورىپ تۇرسىڭ عوي، سىرتتان قاراعان ادامعا بۇل تۇيە ءمۇسىنى قۇراما ەكەنى بىلىنبەيدى. الايدا، بۇل ءمۇسىننىڭ باسى، قۇلاعى، ەكى وركەشى، ءتورت اياعى جەلىممەن جاپسىرىلعان. ەكى ءبۇيىرىن باسقا سۇيەكتەردەن كەرتىپ نەمەسە ۇنتاقتاپ جەلىمگە ارالاستىرىپ جاپسىردىم. جاپسىرعانى ءبىلىنىپ تۇرعان جوق، بەينە قالىپپەن قۇيىپ جاسالعانداي سەكىلدى كورىنەدى ادامعا. جاساعان دۇنيەلەرىمنىڭ رەڭىن (بوياۋىن، ءتۇسىن) كەلتىرۋ وتە قيىن بولدى. ءبىر-ەكى جىل ىزدەنىپ، ويلانىپ ءجۇرىپ زورعا تاپتىم. جارىق جەرىنە اق ءتۇس كەلتىرۋ، قوڭىرلاۋ جەرىنە قوڭىر ءتۇس كەلتىرۋ، كولەڭكە جەرىنە قارا ءتۇس كەلتىرۋ دەگەندەي. وسىنداي سان ءتۇرلى رەڭ كەلتىرۋگە كەلگەندە مەنىڭ باسىم نە ءداۋىر قاتقان كەزدەرى بولعان ەدى.

سۋرەت اۆتوردىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى

– سۇيەكتى قىرىپ-جوناتىن قۇرال-سايماندارىڭىز بار ما؟

– قىرىپ-جوناتىن پىشاق، ەگەۋ، ۇڭعى جانە قولارام بار. باسقا جابدىق مەندە بولعان ەمەس.

– ءسىز بۇل بۇيىمدارىڭىزدى بازارعا الىپ شىعىپ ساتتىڭىز با؟

– ساتتىم. كەيىن ەل نازارىنا ىلىككەن سوڭ، اۋدان، قالا، ايماقتا بولاتىن جارمەنكەلەر مەن كورمەلەرگە اپاراتىن بولدىم. جامان ەمەس، جاساعان دۇنيەلەرىم ماراپاتتالاتىن بولدى. 2008 جىلى جەمەنەيدە حالىقارالىق كورمە ءوتتى، سوعان مەن دە بارىپ قاتىستىم. ءۇش كۇن بولعان كورمەدە مەن جاساعان قولدانبالى ونەر ءبىرىنشى دارەجەلى جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلادى. سوندا ىشكى قىتايدان كەلگەن، ارنايى قولدانبالى بۇيىمدار جاسايتىن زاۋىتى بار، ءىرى كاسىپكەر مەنى شاقىرىپ الىپ اڭگىمەگە تارتتى. ول مەنەن: «سەنىڭ كومپانياڭدا قانشا ادام جۇمىس ىستەيدى» – دەپ سۇرادى. – مەندە كومپانيا دەگەن جوق، – دەپ ەدىم، الگى ادام ماعان تاڭعالا قاراپ: «سوندا قالاي؟ وسىنشاما زاتتى جالعىز ءوزىڭ جاسادىڭ با؟ سەن نەدەگەن ادامسىڭ، مەن كورمەلەردىڭ بارىندە ءبىرىنشى جۇلدەنى بەرمەۋشى ەدىم، وسى جولى سەن تارتىپ الدىڭ»، – دەپ كۇلدى.

– ول قىتاي كومپانياسى دا سۇيەكتەن بۇيىمدار جاساي ما ەكەن؟

– ول وتە ۇلكەن كاسىپ ورىن، ولار سۇيەكتەن قولدانبالى بۇيىمدار جاساۋدى بىلمەيدى ەكەن. باسقا شيكى زاتتارمەن جاسايدى ەكەن. سۇيەكتەن جاسايتىن دۇنيەجۇزىندە جالعىز مەن شىعارمىن (كۇلدى).

– بۇل كاسىبىڭىزدى ۇلعايتىپ ارنايى كاسىپ اشپادىڭىز با؟

– مەنىڭ ءوز جۇمىسىم بار بولدى. ونى تاستاپ سۇيەكتىڭ سوڭىنان كەتىپ قالۋدى قالامادىم. بۇل ماعان قوسىمشا كاسىپ بولىپ قالىپتاستى. قاراپايىم سوزبەن ايتقاندا بۇل ونەر – مەنىڭ ءجاي قىزىعۋشىلىعىم، ەرمەگىم بولدى. بولماسا قىتاي ۇكىمەتتى ماعان قولداۋ كورسەتتى، تالاي جەردى وسى ونەرىمنىڭ ارقاسىندا ارالادىم. تەلەارنالار مەن ءباسپاسوز تىلشىلەرىنە مەنەن سۋحبات الىپ تانىمال بولدىم. شىڭجاڭ اسەمونەر كەڭسەسىنىڭ تۇراقتى جوراسى بولدىم.

قازاقستانعا كەلگەننەن كەيىن بۇل ونەرىمدى جالعاستىرا الماي قالدىم. بۇرىن جاسالعان ءبىراز بۇيىمدارىمدى الماتىدا بولعان ءبىر-ەكى كورمەگە اپارىپ كوردىم، ەل بۇعان ونشا نازار اۋدارعان جوق. قىسقاسى، بۇل ەلدىڭ حالقى سۇيەكتەن جاسالعان بۇيىمعا قىزىقپايدى ەكەن.

– قازىر نەمەن اينالىسىپ ءجۇرسىز؟

– قازىر ايتارلىقتاي ءبىر نارسەمەن اينالىسىپ جۇرگەن جوقپىن، اندا-ساندا تىڭقىلداتىپ دومبىرا شەرتەمىن. شاقىرعان جەرگە قوناققا بارىپ قويامىن. ودان باسقا ۋاقىتتا ەسىكتىڭ الدىنا شىعىپ قاريالارمەن اڭگىمە دۇكەن قۇرامىز. ول از بولسا، كەيدە كارتا سوعامىز، شاحمات پەن ناردى وينايمىز. وسىلاي ەپتەپ كۇن وتكىزىپ جاتقان جايىمىز بار.

– اڭگىمەڭىزگە كوپ راقمەت!

– مەنى ەلەپ، ەسكەرىپ ىزدەپ كەلىپ اڭگىمەلەسكەنىڭە كوپ راقمەت! امان-ەسەن بول، باۋىرىم!

سۇحباتتى جۇرگىزگەن ءالىمجان ءاشىمۇلى

Abai.kz