سالىق - ءاربىر قازاقستاندىقتى الاڭداتىپ وتىرعان ماسەلە. بۇل تاقىرىپتى كوپ جازىپ، ءجىتى قاداعالاپ جۇرەمىن.

بىلتىر ۇكىمەت 3 پايىزدىق جەڭىلدەتىلگەن سالىق سالۋدىڭ ورنىنا شوب ءۇشىن 4 پايىز (جەكە تۇلعالارمەن وپەراتسيالار ءۇشىن) جانە 8 پايىز (زاڭدى تۇلعالار ءۇشىن) بولشەك ساۋدا سالىعىن ەنگىزدى. ونىڭ ۇستىنە، وڭىرلەرگە ءبىرىنشى مولشەرلەمەنى 2-3%-عا دەيىن ءوز بەتىنشە تومەندەتۋگە رۇقسات ەتىلدى.

بىراق، وبلىستار مەن قالالاردىڭ بارلىعى دەرلىك باستاپقىدا ءۇنسىز قالعاندىقتان، بيزنەسكە تۇسەتىن سالماق ارتا ءتۇستى. بىلتىر جىل بويى وسى ماسەلە بويىنشا شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ مۇددەسى ءۇشىن «اق جول» پارتياسى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كۇرەسىپ وتكەن ەدى.

مەن اقجولدىقتار ەل بويىنشا سالىق مولشەرلەمەسىن 2 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋدى تالاپ ەتكەن ءتورت (!) دەپۋتاتتىق ساۋالدى كوزىم شالدى.

ازات پەرۋاشەۆتىڭ كومانداسى العاشقى مۇنداي ساۋالدى 2023 جىلدىڭ ساۋىرىندە قارجى مينيسترلىگىنە جولداعان ەدى.

ۇكىمەت بۇل جۇمىستى ۇيلەستىرۋدەن باس تارتىپ، بولشەك ساۋداعا سالىناتىن سالىق مولشەرى وبلىستاردا بەلگىلەنەدى دەپ جاۋاپ بەردى.

قارجى مينيسترلىگى ماسەلەدەن قاشقاسىن، ماۋسىم ايىندا اقجولدىقتار بارلىق اكىمدەر مەنماسليحات توراعالارىنا ساۋال جولدادى.  ونىڭ ۇستىنە ولار ءماجىلىس مىنبەرىنەن عانا ەمەس، پارتيانىڭ بارلىق وبلىستار مەن قالالارداعى 200-گە جۋىق دەپۋتاتى بار ءماسليحاتتار ارقىلى دا ۇندەۋ جاسادى.

ال، جازدا كەي وڭىرلەر بۇعان قۇلاق اسا باستادى – قىزىلوردا مەن قاراعاندى ​​وبلىستارىندا بولشەك ساۋدا سالىعىن 2 پايىزعا، استانادا 3 پايىزعا دەيىن تومەندەتتى.

وزگە وڭىرلەر ءالى دە ىركىلىپ تۇرعاندىقتان، قاراشا ايىندا اقجولدىقتار تاعى دا ساۋال جولداپ, بۇل جولى ۇكىمەت باسشىسىنىڭ سىرتتاي باقىلاپ وتىرماي، بارلىق اكىمدەرگە ماسليحاتتارمەن بىرگە بولشەك ساۋدا سالىعىنداعى 2 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋدى قاراستىرۋدى تىكەلەي تاپسىرۋىن تالاپ ەتتى.

ال 2024 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ بۇل ءۇردىس اقىرى قارقىن الدى: ايماقتار مەن قالالار ءماسليحات سەسسيالارىندا بىرىنەن سوڭ ءبىرى ماسەلەنى كوتەرە باستادى.  اقتوبەدەن، پەتروپاۆلدان، شىمكەنتتەن، رۋدنىيدان، ەرەيمەنتاۋدان جاعىمدى جاڭالىق اعىلا باستادى.

اقپان ايىنا قاراي توعىز ءوڭىر "اق جول" تالابىن قولداپ شىقتى.

قۋانىپ، ماقتانۋىمىز كەرەك سياقتى بوپ كورىنۋى مۇمكىن.  بىراق اقپاننىڭ 21-ءى كۇنى «اق جول» پارتياسى پارلامەنتتە تاعى دا باسقا ايماقتاردى بيزنەستى قولداۋعا شاقىرىپ، سالىق قىزمەتكەرلەرى 4 پايىزدىق مەجەنى تومەندەتپەي ۇستاپ تۇرعان الماتىنىڭ ۇنسىزدىگىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. كۇنى كەشە كاسىپكەرلەر وسىعان بايلانىستى اكىمدىك الدىندا ميتينگ تە وتكىزگەن.

سونىمەن قاتار، «اق جول» پارتياسى شاعىن بيزنەس ءۇشىن سالىق رەجيمىن نەعۇرلىم ليبەرالدى پاتەنتتىك سالىق سالۋمەن تولىقتىرۋدى ۇسىندى.

قازىر جالدامالى قىزمەتكەرى جوق، اينالىمى جىلىنا 13 ميلليون تەڭگەدەن اسپايتىندار عانا پاتەنتپەن جۇمىس ىستەي الادى.

دەپۋتات ەرلان بارلىباەۆتىڭ ەسەپتەۋىنشە، مۇنداي تالاپتا كاسىپكەردىڭ تازا تابىسى ەلدەگى ورتاشا جالاقى 260 مىڭ بولسا دا، ايىنا ءبىر ادامعا شامامەن 60 مىڭ تەڭگەنى عانا قۇرايدى.

سوندىقتان، پاتەنت سۇرانىسقا يە ەمەس.

شاعىن بيزنەستىڭ تابىسى ەڭ بولماعاندا ورتاشا جالاقى دەڭگەيىندە بولۋى ءۇشىن (ايتپەسە بۇل بيزنەس ەمەس، كادىمگى ءومىر ءۇشىن كۇرەس) اقجولدىقتار پاتەنتتىك رەجيم بويىنشا 3-4 قىزمەتكەردى جۇمىسقا الۋعا جانە جىلىنا 100 ميلليون تەڭگەگە دەيىن اينالىمعا رۇقسات بەرۋدى ۇسىندى.

كاسىپكەردىڭ ءوزى قاي سالىق رەجيمىندە جۇمىس ىستەۋ ىڭعايلى ەكەنىن ءوزى تاڭداۋى كەرەك: بولشەك سالىق بويىنشا نەمەسە پاتەنت بويىنشا.  بولشەك ساۋدا سالىعىنان ايىرماشىلىعى (مۇندا بۋحگالتەر جالداپ، ۇنەمى ەسەپ بەرۋ قاجەت), پاتەنت بيزنەسكە قاجەتتى سومانى الدىن الا تولەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، سودان كەيىن ەشقانداي «باقىلاۋشىلاردىڭ» ونى تەكسەرىپ، ايىپپۇل سالۋعا قۇقىعى جوق.

بۇل باستاما شەنەۋنىكتەر تاراپىنان بۇدان دا كوپ قارسىلىققا تاپ بولاتىنى انىق.  بىراق ەكونوميكانى ىرىقتاندىرۋ باعدارلاماسىن ازىرلەۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بار ەكەنىن ۇمىتپايىق. كاسىپكەرلەر پارتياسىنىڭ سالىقتارعا قاتىستى ۇستانىمى وسى باعدارلاماعا ەڭ قولايلىسى جانە ەڭ بولماعاندا جۇمىسپەن قامتىلعانداردى زاڭداستىرۋ ارقىلى ناقتى بيزنەس اينالىمىن كولەڭكەدەن شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ويتكەنى، ءتىپتى ەڭ كىشكەنتاي دۇكەندە، شاشتارازدا نەمەسە ستو-دا، ادەتتە، كاسىپكەردىڭ ءوزى عانا ەمەس، ونىڭ وتباسى دا جۇمىس ىستەيدى: بىرەۋ جۇمىس جاسايدى، بىرەۋ تازالىققا جاۋاپ بەرەدى، بىرەۋ كاسسادا تۇرادى.

ارتىقشىلىعى - پاتەنت شاعىن بيزنەستى شەكسىز تەكسەرۋ مەن بوپسالاۋدان قورعايدى.

جانە سالىقتىڭ ءوزىن قاراپايىم ءارى تۇسىنىكتى ەتەدى.

ميحايل كوزاچكوۆ

Abai.kz