پرەمەر-ءمينيستردىڭ تاپسىرماسى بويىنشا «قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي-2020» باع-دارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا «قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» اق باسقارما توراعاسى ايباتىر جۇماعۇلوۆ جاقىندا وڭىرلەرگە جۇمىس ساپارىمەن بارىپ قايتتى. ساپار بارىسىندا پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمىمەن جانە قاراعاندى قالاسىنىڭ باسشىلارىمەن ءوزارا ارەكەتتەستىك ماسەلەلەرىن تالقىلادى. بۇدان باسقا ا.جۇماعۇلوۆ نىساندارداعى قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ بارىسىمەن جانە بانكتىڭ قاراعاندى فيليالى-نىڭ ۇجىمىمەن تانىستى. ساپار كەزىندە قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ جاڭا باسشىسى جۋرناليستەردىڭ بىرقاتار سۇراقتارىنا، سونىڭ ىشىندە «ىڭعايسىز» جانە «وتكىر» ساۋالدارعا جاۋاپ بەردى.

– ايباتىر نىشانبايۇلى، بانكتىڭ توپ-مەنەدجەرلەرى مەن ولاردىڭ تۋىستارى زاڭدى اينالىپ ءوتىپ العان پاتەرلەر توڭىرەگىندەگى داۋ-دامايعا قانداي تۇسىنىك بەرەسىز؟

پرەمەر-ءمينيستردىڭ تاپسىرماسى بويىنشا «قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي-2020» باع-دارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا «قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» اق باسقارما توراعاسى ايباتىر جۇماعۇلوۆ جاقىندا وڭىرلەرگە جۇمىس ساپارىمەن بارىپ قايتتى. ساپار بارىسىندا پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمىمەن جانە قاراعاندى قالاسىنىڭ باسشىلارىمەن ءوزارا ارەكەتتەستىك ماسەلەلەرىن تالقىلادى. بۇدان باسقا ا.جۇماعۇلوۆ نىساندارداعى قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ بارىسىمەن جانە بانكتىڭ قاراعاندى فيليالى-نىڭ ۇجىمىمەن تانىستى. ساپار كەزىندە قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ جاڭا باسشىسى جۋرناليستەردىڭ بىرقاتار سۇراقتارىنا، سونىڭ ىشىندە «ىڭعايسىز» جانە «وتكىر» ساۋالدارعا جاۋاپ بەردى.

– ايباتىر نىشانبايۇلى، بانكتىڭ توپ-مەنەدجەرلەرى مەن ولاردىڭ تۋىستارى زاڭدى اينالىپ ءوتىپ العان پاتەرلەر توڭىرەگىندەگى داۋ-دامايعا قانداي تۇسىنىك بەرەسىز؟

– بۇل جاعداي حالىق اراسىندا ۇلكەن قوعام-دىق پىكىرتالاس تۋدىردى. مۇنىڭ ءوزى – مەملەكەتتىڭ جانە اكتسيونەرلەردىڭ بانك قىزمەتىن جانە ءتۇرلى زاڭ بۇزۋشىلىق تۋرالى دابىلداردى ءجىتى قاداعالاپ وتىراتىندىعىنىڭ دالەلى. بۇل وڭدى ءۇردىس – ەشكىم دە قىزمەتكەرلەردىڭ كليەنتتەر-گە جانە بانك بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىن ارەكەتتەرىن جاسىرىپ قالعان ەمەس جانە جاسىرا المايدى دا. ونىڭ بەر جاعىندا ءبىزدىڭ كليەنتتەر نەگىزىنەن العاندا، بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرى: مۇعالىمدەر، دارىگەرلەر، مەنەدجەرلەر. ەلباسى بىرقاتار تاپسىرمالار بەردى، ال «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ باسشىلىعى بانك قىزمەتىنىڭ اشىقتىعىنا باعىتتالعان ناقتى شەشىمدەر قابىل-دادى. مىنە، وسىنىڭ ءبارى قازاقستاندىقتار ال-دىنداعى جوعارى جاۋاپكەرشىلىكتىڭ كورسەتكىشى ەكەندىگى ءسوزسىز. تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى الەۋمەتتىك سالاداعى مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ ماڭىزدى ورىنداۋشىلارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ونىڭ قىزمەتى قاشاندا باستى نازار-
دا بولىپ قالا بەرەدى.

– پاتەرلەردى قايتارۋ ءتارتىبى قانداي بولماق؟

– ول «قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» اق بۇرىنعى جانە قازىرگى باسشىلارىنىڭ، سونداي-اق، ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ «ايگەرىم» كوپپاتەرلى تۇرعىن ءۇي كەشەنىندەگى پاتەرلەردى اتالعان ادامداردىڭ، اكىمدىكتىڭ جانە بانكتىڭ اراسىنداعى كەلىسىم شەڭبەرىندە الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە ءوز ەرىكتەرىمەن قايتارۋىن كوزدەيدى. قازىرگى ۋاقىتتا «قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ 2013 جىلعى 28 قازانداعى تاپسىرماسىنا سايكەس پاتەرلەردى قايتارۋ ءتارتىبى مۇددەلى تاراپتارمەن جان-جاقتى قاراستىرىلۋ ۇستىندە.
– ءسىز ءوز ەركىمەن قايتارۋ تۋرالى ايتىپ كەتتىڭىز، بىراق بانك قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءبارى بىردەي ۇيلەرىن قايتارۋعا كەلىسىم بەرىپ وتىرعان جوق قوي؟ ولارمەن ماسەلە قالاي شەشىلمەك؟

– شىنىندا دا، كەلىسپەيتىندەر بار. «ايگەرىم» كەشەنىندەگى پاتەرلەردى ءوز ەركىمەن قايتارۋ ماسەلەسى بويىنشا كەلىسسوزدەر بارىسىندا توعىز ادامنىڭ ەكەۋى پاتەرلەردى ەرىكتى تۇردە قايتارۋدان باس تارتىپ، سوت تالقىسىنا جۇگىنۋگە دايىن ەكەندىكتەرىن ءبىلدىردى. ولار كەلىسپەۋشىلىگىن باسپانا الۋ ساتىندە وزدەرىنىڭ باعدارلاماعا قاتىسۋىن شەكتەيتىن قانداي دا ءبىر ەتيكالىق جانە باسقا دا ەرەجەلەردىڭ بولماعاندىعىمەن تۇسىندىرەدى. بۇعان قوسا، ولار «قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي-2020» باعدارلاماسى بويىنشا وزدەرىنىڭ پاتەرلەردى ساتىپ الۋ ءرا-ءسىمىنىڭ تولىق كولەمدە ساقتالعاندىعىن باستى جەلەۋ ەتەدى. ولاردىڭ الىنعان پاتەرلەردى ءوز ەركىمەن قايتارۋدان باس تارتۋلارىنا بايلانىستى، ماسەلە سوت تارتىبىمەن شەشىلەدى. بانك سوت شەشىمىن باسشىلىققا الاتىن بولادى.

– ءسىز مەيلىنشە اشىقتىق تۋرالى ايتتىڭىز جانە ادامدار بانك جۇمىسىن وزدىگىنەن قاداعالاپ جانە باعالاپ وتىرۋى ءۇشىن كەيبىر ىشكى جۇمىس قۇجاتتارىن جاريالاۋعا نيەتتى ەكەندىگىڭىزدى ءبىلدىردىڭىز، مۇنىڭ ءبارى قالاي ىسكە اسادى؟
– بانك باسشىلىعىنىڭ اشىقتىقتىڭ جانە كورپوراتيۆتىك باسقارۋدىڭ جاڭا ستاندارتتارىن ەنگىزبەك ويى بار. بۇل قازىرگى جاعدايدى جان-جاقتى زەرتتەگەن سوڭ جانە بارلىق مۇددەلى تاراپتاردىڭ پىكىرلەرىن ەسەپكە الا وتىرىپ جاسالاتىن بولادى. سونىڭ ىشىندە ءبىرىنشى كەزەكتە باسپانا ساتىپ العىسى كەلەتىن قازاقستان ازاماتتارىنىڭ مۇددەسى ەسكەرىلەدى. بۇل ءدال قازىر بولا قوياتىن نارسە ەمەس، سەبەبى بانك قىزمەتى ءتۇرلى نورماتيۆتىك قۇجاتتارمەن رەتتەلەتىن كۇردەلى قارجى ينستيتۋتى بولىپ تابىلادى. دەگەنمەن، بانك قىزمەتىن جەتىلدىرۋ ءۇردىسى جانە جالپى العاندا بانكتىڭ بۇكىل قىزمەتى اشىق بولادى. تاعى ءبىر اتاپ ايتا كەتەتىن جايت: بانكتىڭ قانشالىقتى اشىق بولاتىنى قازىرگى قولدانىستاعى زاڭناماعا تاۋەلدى بولادى…

– نەلىكتەن پاتەرلەردى ءبولۋ مەرزىمى كەيبىر ۇيلەردە سونشا سوزىلىپ كەتەدى، مۇنىڭ سەبەبى بانكتىڭ سالىمشىلاردى ۇزاق «باعالايتىندىعىندا» ما؟

– جوق. بانكتىك راسىمدەردىڭ ءوز رەگلامەنتى بار. پاۆلودار وبلىسىنداعى جاعدايعا تۇسىنىك بەرە كەتەيىن. مۇندا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ جەلىسى بويىنشا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى 2011 جىلى باستالعان. وسى كەزەڭدە پاۆلوداردا ءۇش تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى، بۇل – 215 پاتەر. بيىل تاعى 792 پاتەرلىك ءۇش ءۇي سالىنىپ جاتىر. ءتورت ءۇي وسى جىلى پايدالانۋعا بەرىلەدى، قالعان 396 پاتەر كەلەسى جىلى سالىنىپ بىتەدى. جالپى العاندا، ءوڭىر بويىنشا تۇرعىن ۇيگە سۇرانىس ۇسىنىستان الدەقايدا ارتىق، سول سەبەپتى ءبىز قوسىمشا قارجىلاندىرۋ ماسەلەسىن قاراستىراتىن بولامىز. جانە «مەرزىمدەردىڭ سوزىلىپ كەتۋ» ماسەلەسىنە ورالساق، قۇرىلىس سالۋعا كوپتەگەن جايتتار اسەر ەتەدى. كوپشىلىك جاعدايدا قۇرىلىس سالۋشى كومپانيالاردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىنىڭ ءالسىز بولۋى قۇرىلىس مەرزىمدەرىن ساقتاماۋعا اكەلىپ سوقتىرادى. اكىمدىكتەر قۇرىلىس بارىسىندا ونداي قۇرىلىس سالۋشىلاردى اۋىستىرۋعا ءماجبۇر بولادى. ادامي فاكتوردى دا ۇمىتپاۋ كەرەك، پاۆلودارداعى ءبىر ءۇيدىڭ دەر كەزىندە بەرىلمەۋىنە قۇرىلىس سالۋشى كومپانيا ديرەك-تورىنىڭ كەنەتتەن قايتىس بولۋى سەبەپ بولدى.

تۇتاس العاندا ءبىز قازىر تولىق تۇسىنىستىككە قول جەتكىزدىك، سەرىكتەستىكتىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ پوتەنتسيالىن بەلگىلەدىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋ ورگاندارىمەن بىرلەسكەن جۇمىس ەندىگى جەردە نەعۇرلىم جىلدام جانە تيىسىنشە، ءونىمدى بولا تۇسەدى. بۇدان باسقا، ءبىز قالا باس-شىلىعىنان ەكىباستۇزدا، اقسۋدا جانە باسقا قالالاردا قۇنى نارىقتاعىدان ارتىق ەمەس جا-ڭا ۇيلەر سالۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى وتىندىك. قازاقستاننىڭ پرەمەر-ءمينيسترى تەك وبلىس ورتالىقتارىندا عانا ەمەس، سونداي-اق، ەلىمىز-ءدىڭ اۋدان ورتالىقتارىندا دا تۇرعىن ۇيلەر سالۋدى تاپسىردى، ال بۇل – ءبىز اكىمدىكتەرمەن بىرلەسە وتىرىپ جۇرگىزەتىن اسا اۋقىمدى جۇمىس.

– قانداي دا ءبىر جاعىمسىز جايتتار تۋىنداعان كەزدە، بانك جەرگىلىكتى ۇكىمەتتى كىنالايدى، ال اكىمدىكتەر جاۋاپكەرشىلىكتى بانككە اۋدارادى. ءتۇپتىڭ تۇبىندە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى قىزمەتكەرلەرى-
ءنىڭ پاتەر الۋىنا كىنالى كىم؟

– بىرىنشىدەن، ءبىزدىڭ بانكتىڭ بۇرىنعى باسشىلىعىنىڭ قىزمەتىنە دە، اتقارۋشى ۇكىمەت ورگاندارىنىڭ قىزمەتىنە دە باعا بەرۋ نيەتىمىز جوق. بۇل – جاڭا باسشىلىقتىڭ جانە جەكە مەنىڭ رەسمي ۇستانىمىم. تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ نەگىزگى مىندەتى – تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋ ءۇشىن رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە ازاماتتارعا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق جۇيەسىن قولجەتىمدى ەتۋ مەن جوعارى ساپالى بانكتىك قىزمەت كورسەتۋدى ودان ءارى قاراي جالعاستىرا بەرۋ. ەكىنشىدەن، جەرگىلىكتى اتقارۋ ورگاندارىمەن، اكىمدىكتەرمەن ءوزارا ارەكەتتەستىكتە بولماساق، ءبىز ءوز جۇمىسىمىزدى تولىققاندى جۇرگىزە المايمىز. ءبىز ءبىر مىندەتتى شەشەمىز: ءاربىر قازاقستاندىق وتباسىنا لايىقتى تۇرعىن ءۇي بەرۋگە ۇمتىلامىز. سوندىقتان، ءوڭىر باسشىلارىمەن قىزمەتتىك، سەرىكتەستىك قاتىناستاردى جولعا قويۋ – ءبىزدىڭ قىزمەتىمىزدىڭ اجىراماس بولىگى. ال پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمىمەن جانە قاراعاندى اكىمدىگىنىڭ باسشىلىعىمەن جەكە كەزدەسۋدەن كەيىن مەن الدا ۇلكەن، كۇردەلى بىراق تابىستى جۇمىستار تۇرعاندىعىنا سەنىمدىمىن.

– باعدارلاما قاتىسۋشىلارى وزدەرىنىڭ ۇلەستەرىن اۋقاتتى ادامدارعا ساتىپ، ءنا-تيجەسىندە بىرەۋلەر بىرنەشە پاتەرگە يە بولىپ، ال جەڭىلدىك كوزدەلگەندەردىڭ باس-پاناسىز قالۋىنا ىقپال ەتەتىن «ساتىپ الىناتىن» دەپوزيتتەردىڭ جاعدايى قالاي بولىپ جاتىر؟ مۇنداي جاعدايلار بولدى ەمەس پە…

– ءيا، بولدى. قازىر كەيبىر ەرەجەلەرگە ءوز-گەرتۋلەر ەنگىزدىك. بانك ءوز مىندەتتەمەلەرى مەن قۇقىعىن باسقاعا بەرۋدىڭ كۇشىن جويدى. ەندىگى جەردە ونى تەك باعدارلاما قاتىسۋشىسىنىڭ وتباسى مۇشەلەرى مەن جاقىن تۋىستارى عانا پايدالانا الادى. بۇلاردىڭ قاتارىنا: ەرلى-زايىپتىلار، تۋعان جانە اسىراپ العان بالالارى، اپا-اتالارى، سونداي-اق، اتا-اناسىنىڭ تۋعان جانە نەمەرە اعا-قارىنداستارى كىرەدى. وزگەرتۋلەر بالل جۇيەسى بويىنشا تۇرعىن ءۇيدى بولۋدە باعالاۋدىڭ وبەكتيۆتىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا جاسالدى. جاڭا ەرەجەدە ساتىپ الىنعان دەپوزيت بويىنشا باعدارلاماعا قاتىسۋ مۇمكىندىگى الىنىپ تاستالدى.

– قازىر قاراعاندىنىڭ تۇكش بولىمدەرىن-دە 8000 ءوتىنىش بەرۋشى كەزەكتە تۇر. ولاردىڭ 2500-ءى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر مەن بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرى. اكىم جايلىلىق كلاسىن 3-4-شىگە تومەندەتۋدى جانە ونىڭ ەسەبىنەن سالىناتىن نىسانداردىڭ وزىندىك قۇنىن كەمىتۋدى ۇسىندى. ءسىزدىڭ كوزقاراسىڭىز؟

– ءبىز بۇل ماسەلەنى سونداي-اق، كەزەكتە تۇرعانداردىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق جۇيە-سىنە بەلسەنە قاتىسۋ تەتىكتەرىن تالقىلادىق. اكىممەن بىرلەسە وتىرىپ، كەزەكتە تۇرعاندارمەن بىرقاتار ءىس-شارالار جۇرگىزۋگە كەلىستىك. بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ ماسەلەسىنە قاتىستى مىنانى قوسقىم كەلەدى. ءبىز قازىر كوپ جىلدار بويى كەزەكتە تۇرعان بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ پاتەر-لەردى تەزىرەك الۋلارىنا سەپتىگىن تيگىزەتىن وزگەرتۋلەر ازىرلەپ جاتىرمىز. بالل جۇيەسى قايتا قارالاتىن بولادى. ءاربىر كۇتكەن جىل ءۇشىن باسىمدىقتى بالل قوساتىن بولامىز. قازىر بۇل وزگەرتۋلەر تالقىلانىپ جاتىر جانە جاقىن
ارادا ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ قاراۋىنا شىعا-رىلادى، سودان كەيىن قر ۇكىمەتىنە جىبەرىلەدى.

– جاڭا باسشىلىقتان قانداي رەفورمالار كۇتەمىز؟ بانك ساياساتىندا قانداي وزگەرىستەر بولماق؟

– ول تۋرالى ناقتى كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزگەن كەزدە ايتارمىز. بۇگىنگى تاڭدا ءبىز جان-جاقتى ساراپتاما جۇمىسىن جۇرگىزۋدەمىز. ءبىزدىڭ نەگىزگى مىندەتىمىز – ادامداردى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ. جانە ءبىر ماڭىزدىسى، جۇرگىزىلگەن جۇمىس تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق جۇيەسىن دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەرى ءسوزسىز.

بانك باسشىلىعى شارشى مەتر ءۇشىن حالىققا جەڭىل باعادا نەسيە بەرۋ ءۇشىن كليەنتتەرمەن ۇزدىكسىز كەرى بايلانىس جاساپ وتىرادى. بانك قىزمەتى تەك كليەنتكە باعىتتالادى.

اڭگىمەلەسكەن – ميرا كاريموۆا

قوسىمشا اقپاراتتاردى «قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» اق-نىڭ ايماقتىق فيليالىنان الا الاسىزدار. مەكەنجايى: وسكەمەن قالاسى، ميحاەليس كوشەسى، №2 ءۇي، تەل.: 75-39-70, 75-48-65, گولوۆكوۆ كوشەسى، 25/1 ءۇي، تەل.: 28-01-86, 28-01-87, ساتپاەۆ داڭعىلى، 20/1 ءۇي، تەل.: 57-37-81, 57-39-34 نەمەسە www.hcsbk.kz سايتىندا
Call-centre: 8-800-080-1880 (قوڭىراۋ شالۋ تەگىن).

Abai.kz