قۇمارلىققا ادىلەتسىزدىك پەن پايداكۇنەمدىك سونداي ءتان، سوندىقتان وعان سەنۋ قاۋىپتى، ءتىپتى اقىلعا سىيىمدى بولىپ تۇرسا دا ساقتانعان ابزال.

فرانسۋا دە لاروشفۋكو

 قازىرگى قوعام دەرتىنە اينالعان ويىنعا دەگەن قۇمارلىقتى عالىمدار-لۋدومانيا دەيدى. ال، ەلىمىزدەگى جاس جەتكىنشەكتەرىمىزدىڭ بۇل دەرتكە شالدىعۋىنىڭ سەبەبى نە؟ لۋدومانيا ويىنى – جاستارمەن ەرەسەكتەر اراسىنداعى قۇمار ويىندارعا تاۋەلدىلىك ماسەلەلەسى - قازىرگى تاڭدا وزەكتى بولىپ وتىر.

لۋدومانيا –  ادام ومىرىندە نەگاتيۆتى تۇرعىدان باسىم ءرول وينايتىن، الەۋمەتتىك، كاسىبي، ماتەريالدىق تۇرعىدان جانە وتباسىلىق قۇندىلىقتاردىڭ تومەندەۋىنە اكەلەتىن پاتولوگيالىق ويىن قۇمارلىعى.  ازارت ادامداردى تەك ماتەريالدىق شىعىنعا ۇشىراتقان جوق، سونداي-اق رۋحاني تۇرعىدا دا ابدەن ازعىنداتتى.

لۋدوماندار – قۇمار ويىننىڭ شىرماۋىنا تۇسكەن ادامدار. كازينو مەن بۋكمەكەرلىك كومپانيالار جۇمىسى بارىنشا قارقىندى دامىعان كەزدەن بەرى «لۋدومانيا» دەگەن تەرمين كەڭىنەن قولدانىلا باستادى. اۋرۋلاردىڭ حالىقارالىق كلاسسيفيكاتسياسى بويىنشا لۋدومانيا اۋرۋلار تىزىمىنە ەنگىزىلگەن. قۇمار ويىننىڭ سوڭىنا تۇسكەندەر دۇنيە-مۇلكىنەن ايىرىلعانى ءوز الدىنا، اجىراسىپ، دىمسىز قالىپ جاتادى. مۇنداي جاعداي قازاقستان قوعامىنا دا تاڭسىق ەمەس. ويىنقۇمارلاردىڭ كوبەيۋى سالدارىنان ەلىمىزدە لۋدومانداردى ەمدەيتىن ارنايى ورتالىقتار دا اشىلعان. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ۇسىنعان اقپاراتتارىنا سەنسەك، ەلىمىزدە ويىن قۇمارلىقتان جاپا شەككەندەردىڭ سانى وتىز التى مىڭنان اسىپ جىعىلادى.

جالپى، قۇمار ويىندارىنىڭ زاردابى ەلدىڭ دامۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ، ادامنىڭ كەرى كەتۋىنە ىقپال ەتەتىندىگىن ناقتى ۇعىنۋعا ءتيىسپىز. ەل بولىپ، بەسىگىمىزدى تۇزەتەمىز دەسەك، جاستارىمىزعا بۇل دەرتتىڭ زيانىن بارىنشا ۇعىندىرۋىمىز قاجەت.

لۋدومانيانىڭ كەسىرىنەن ەلىمىزدەگى وتباسى ينستيتۋتى كۇيرەۋدە. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ەرلى-زايىپتىلاردىڭ اجىراسۋ فاكتىلەرىنىڭ جيىلەۋىنە دە قۇمار ويىن اسەر ەتىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا، اجىراسۋ وقيعالارىنىڭ 40%-ى ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءبىرىنىڭ جەڭىل اقشاعا قۇمارتۋىنىڭ سالدارىنان بولادى.

وسى جولدا اداسقان ادامدار تەك اقشادان ەمەس، ومىرىنەن ايىرىلادى. نە سەبەپتەن ادامدار تاۋەلدىلىككە ۇشىرايدى؟

• -ءبىرىنشى جانە ەڭ كوپ تارالعان ماسەلە ول:-وتباسىنداعى ماسەلە. ەگەردە ءۇي ىشىندە تىنىشتىق ورناماسا، ىشتەگى ىزانى باسىپ تاستاۋ ءۇشىن ويىندارعا كوڭىل ءبولىپ ۋاقىت وتكىزەتىن بولادى.
• -ەكىنشى، ول قارجىلىق مورالدى قيىندىقتار بولىپ تابىلادى.
• -ءۇشىنشى ماسەلە:قاناعاتسىزدىق. ياعني ومىردەن ءتۇڭىلۋ، بار دۇنيەنى باعالاي الماۋ.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى باس پروكۋراتۋراسىنىڭ دەرەكتەرىنە سايكەس، 2022 جىلى 157 مىڭنان استام قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىق جاسالعان، ونىڭ 20 %-ى نەمەسە 31 مىڭنان استامى قۇمار ويىندار نەگىزىندە جاسالعان. ال شاراسىز كۇيگە تۇسكەندەرى ءوز-وزىنە قول جۇمساۋعا دەيىن بارىپ جاتادى. 2022 جىلعى ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە سايكەس، 3 676 سۋيتسيد فاكتىسى تىركەلسە، ونىڭ ءاربىر بەسىنشىسىن قۇمار ويىنعا اۋەس ادام جاساعان. سوڭعى ءۇش جىلدا قازاقستاندىقتار قۇمار ويىندارعا 1 ترلن. تەڭگەدەن استام قاراجات سالعان.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا حالىق اراسىنداعى قۇمار ويىنعا تاۋەلدىلىك ماسەلەلەرى جان-جاقتى تالقىلانعان بولاتىن. ەل پرەزيدەنتى ءوز سوزىندە: «سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدە قۇمار ويىنعا تاۋەلدىلىك بەلەڭ الىپ بارادى. كەيبىر وتباسىلار ءۇشىن بۇل ۇلكەن قاسىرەتكە اينالدى. لۋدومانياعا قارسى كۇرەستە تاربيە ءىسى مەن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىنا ەرەكشە ءمان بەرىلۋگە ءتيىس»، – دەپ اتاپ وتكەن بولاتىن.

سوڭعى كەزدەگى ءار ءتۇرلى ويىنداردىڭ كومپيۋتەردەگى بالاماسى  جاسالدى، ول ويىنداردى كەز-كەلگەن جەردە، كەز-كەلگەن ۋاقىتتا قول تەلەفونمەن-اق ويناۋعا بولادى.  ال وسى ويىنداردىڭ ءبارى دە ويىن كازينوسىنىڭ كومپيۋتەرلىك نۇسقالارى بولعاندىقتان ادامداردى ويىن قۇمارلىققا اكەلەدى.

قۇمار ويىننىڭ قۇمارلىعىنان شىعا الماي، قۇردىمعا كەتكەن تالاي جاستار كوز الدىمىزدا. بۇل دەرت كۇن وتكەن سايىن قاناتىن جايىپ، ءومىر شىرعالاڭىندا تالايلاردى شىرىلداتتى. ۋاقىت وتكەن سايىن جاستارمىزدىڭ ساناسىن ۋلاپ، قۇردىمعا تۇسىرۋدە.

 ستۋدەنتتەرگە قۇمار ويىندارىنا قارسى  تاقىرىپتا كۋراتورلىق ساعات وتكىزۋ، ولاردىڭ بويىنداعى ادامي قۇندىلىقتاردى قورعاۋ، ونىڭ زارداپتارىن ءتۇسىندىرۋ، الدىن الۋ،  ولاردىڭ قۇمار ويىندارىنا  قارسى بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ بولىپ تابىلادى.

 ماقپال اتىحانوۆا،  الماتى تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتى ءاوجووت كافەدراسىنىڭ لەكتورى

Abai.kz