ءنازىر تورەقۇلوۆ مۇراجايىندا قازاقتىڭ تۇڭعىش ديپلوماتىنا ارنالعان ەكسپوناتتار رەت-رەتىمەن كوز سۇيسىنەرلىكتەي ەتىپ قويىلعان.  مۇراجايداعى ەكسپوناتتار قاتارىندا كوزگە تۇسەتىن ەرەكشە جادىگەردىڭ ءبىرى ء–نازىردىڭ اكەسى تورەقۇلدان قالعان جەز قۇمان.

اۋەلى قۇماننىڭ قىسقاشا تاريحى جايلى سىر شەرتەر بولساق، وسىدان ەكى عاسىر بۇرىن قازاق دالاسىندا قۇمان ءۇي تۇرمىسىندا كۇندەلىكتى قولدانىلاتىن ىدىستاردىڭ ءبىرى بولعان. سول كەزدە قۇماندى ادەتتە قول جۋعانعا، شاي قايناتقانعا پايدالانعان. ىسمەر  قولدى حاس شەبەرلەر قۇماندى ءتۇرلى مەتالداردان: مىس، جەز، تەمىر، قولا، كۇمىس، قىشتان جاساعان. قول جۋعا ارنالعان قۇماندى الىپ جۇرگەندە سۋى شايقالىپ توگىلمەس ءۇشىن موينى، شۇمەگى ۇزىنشالاۋ، بيىكتەۋ ەتىپ جاسالىنعان.

سول كەزدەگى ۇلكەن استاردا، جيىنداردا قارتتار مەن جاسى ۇلكەن ادامداردىڭ قولىنا قۇمانمەن سۋ قۇيىپ، باتاسىن الۋ جاستار ءۇشىن ادەپتىلىك، يبالىق بەلگىسى بولىپ ەسەپتەلىنگەن.

قۇماندى ساندىك بۇيىم رەتىندە كۇمىستەن، التىننان، جەزدەن جاساعان. قۇماننىڭ سىرتقى كورىنىسىن ءارتۇرلى ويۋ-ورنەكتەرمەن بەدەرلەپ، اشەكەيلەگەن. حاس شەبەر قۇمانعا سالعان ويۋ-ورنەكتى ونىڭ استىنا قوياتىن تۇعىرىنا سايكەستەندىرىپ بەدەرلەيتىن. سول كەزدە وسىنداي ادەمى، ايشىقتى قۇمان بۇيىمدارىن شەبەرلەر ساۋداگەرلەر ارقىلى ساتىلىمعا شىعارىپ وتىرعان.

ال مۇراجايداعى ءنازىر تۇتىنعان قۇمان جايلى اڭگىمە قوزعاپ، وعان سيپاتتاما بەرەر بولساق، قۇماننىڭ ەكى جاق ءبۇيىرى شىعىڭقى، جاپىراق تارىزدەس وسىمدىك ورنەكتەرى سالىنعان. قۇماننىڭ تۇتقاسى بولماعاندىقتان مويىن جاعى جىڭىشكە، ۇستاۋعا ىڭعايلى. قۇماننىڭ بيىكتىگى 33 سم، سىيىمدىلىعى 3,3 ليتر. قۇماننىڭ قاقپاعى جوق. ونىڭ جيەكتەرى اينالدىرا تىستەر ءتارىزدى ورنەكتەرمەن كومكەرىلگەن. مەتالدان جاسالىنعان جەز قۇمان كۇيىنە قاراعاندا سول كەزدەگى كۇندەلىكتى تۇرمىستا كوپ پايدالانىلعانى بايقالادى.

جالپى العاندا، شاعىن ماقالامىزعا ارقاۋ ەتكەن ءنازىردىڭ اكەسى تورەقۇلدان قالعان جەز قۇمان ەكى عاسىرعا جۋىق تاريحى بار قۇندى جادىگەر. وسى جەز قۇمان مۇراجايعا كەلگەن كورەرمەندەرگە ءنازىر ءومىر سۇرگەن كەزەڭنىڭ سان قيلى تاريحىنان سىر شەرتىپ تۇرعانداي اسەر بەرەدى.

 ايجان جايىنباەۆا

ن. تورەقۇلوۆ مۇراجايىنىڭ ەكسكۋرسيا جۇرگىزۋشىسى

Abai.kz