پرەزيدەنت نازارباەۆ مەملەكەت اتاۋىن وزگەرتۋگە بايلانىستى ويىن سوچي – قىسقى وليمپيادا ويىندارىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا بارا جاتىپ اتىراۋعا ايالداعان كەزىندە ايتتى. ودان سوچيگە اتتانىپ كەتتى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، پرەزيدەنتتىڭ قوعام تاراپىنان قىزۋ تالقىعا تۇسەتىن ۇلتتىق ماسەلەنىڭ شەتىن شىعارىپ كەتۋى سوچيدە بولاتىن قىزۋ ساياسي اڭگىمەنىڭ الدىن الۋ كورىنەدى. ەستەرىڭىزدە بولسا، بۇعان دەيىن ن.نازارباەۆ ۋكرايناداعى جاعداي ەكونوميكالىق ءھام حالىقتىڭ تۇرمىستىق-الەۋمەتتىك ماسەلەسىنەن تۋىنداپ وتىر دەگەنگە ساياتىن پىكىر ايتقان. ەندى وليمپيادا اشىلۋىنا جينالعان مەملەكەت باسشىلارىنىڭ اراسىندا ەڭ نەگىزگى ماسەلە ۋكراينا بولاتىنى ءسوزسىز. ول جەردە پۋتين كەدەندىك وداققا كىرگەن جانە ەۋرازيالىق وداق ماسەلەسى بويىنشا ءوزارا تىلەۋلەستىك كەيىپتەگى مەملەكەتتەر باسشىسىن ءوز ىڭعايىنا جىعىپ، ۋكرايناداعى ونىڭ الدىنداعى قىرعىز ەلىندەگى شەرۋلەر مەن توڭكەرىستەر اقش پەن ەۋروپانىڭ ىستەپ وتىرعانى، سوندىقتان ءبىز وسىنداي ساتتە بىرىگىپ قارسى قيمىل جاساۋىمىز كەرەك دەگەنگە يلاندىرعىسى كەلەتىنى انىق.  ال، قازاقستان، بەلورۋسسيا سياقتى ەلدىڭ باسشىلارى ءپۋتيننىڭ جوعارىداعىداي ءادىسىن ىشتەي قۇپتاعاندارىمەن، اقش پەن ەۋروپادان ءبىرجولاتا قول ءۇزىپ كەتە المايتىندارىن جاقسى بىلەدى.

پرەزيدەنت نازارباەۆ مەملەكەت اتاۋىن وزگەرتۋگە بايلانىستى ويىن سوچي – قىسقى وليمپيادا ويىندارىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا بارا جاتىپ اتىراۋعا ايالداعان كەزىندە ايتتى. ودان سوچيگە اتتانىپ كەتتى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، پرەزيدەنتتىڭ قوعام تاراپىنان قىزۋ تالقىعا تۇسەتىن ۇلتتىق ماسەلەنىڭ شەتىن شىعارىپ كەتۋى سوچيدە بولاتىن قىزۋ ساياسي اڭگىمەنىڭ الدىن الۋ كورىنەدى. ەستەرىڭىزدە بولسا، بۇعان دەيىن ن.نازارباەۆ ۋكرايناداعى جاعداي ەكونوميكالىق ءھام حالىقتىڭ تۇرمىستىق-الەۋمەتتىك ماسەلەسىنەن تۋىنداپ وتىر دەگەنگە ساياتىن پىكىر ايتقان. ەندى وليمپيادا اشىلۋىنا جينالعان مەملەكەت باسشىلارىنىڭ اراسىندا ەڭ نەگىزگى ماسەلە ۋكراينا بولاتىنى ءسوزسىز. ول جەردە پۋتين كەدەندىك وداققا كىرگەن جانە ەۋرازيالىق وداق ماسەلەسى بويىنشا ءوزارا تىلەۋلەستىك كەيىپتەگى مەملەكەتتەر باسشىسىن ءوز ىڭعايىنا جىعىپ، ۋكرايناداعى ونىڭ الدىنداعى قىرعىز ەلىندەگى شەرۋلەر مەن توڭكەرىستەر اقش پەن ەۋروپانىڭ ىستەپ وتىرعانى، سوندىقتان ءبىز وسىنداي ساتتە بىرىگىپ قارسى قيمىل جاساۋىمىز كەرەك دەگەنگە يلاندىرعىسى كەلەتىنى انىق.  ال، قازاقستان، بەلورۋسسيا سياقتى ەلدىڭ باسشىلارى ءپۋتيننىڭ جوعارىداعىداي ءادىسىن ىشتەي قۇپتاعاندارىمەن، اقش پەن ەۋروپادان ءبىرجولاتا قول ءۇزىپ كەتە المايتىندارىن جاقسى بىلەدى. باتىس پەن اقش-تان قول ءۇزۋ – ينۆەستوردان ايىرىلۋ، ەكونوميكالىق سانكتسيا، اۆتورتيتارلىق بيلىككە قارسى تولقۋلار، قۋادالۋ، ءتۇرلى قۇپيا اقپاراتتاردىڭ الەمدىك باسىلىمداردا شىعۋى، قىتاي ۇستەمدىگى سەكىلدى تولىپ جاتقان كەدەرگىلەرگە الىپ كەلەتىنىن ولار جاقسى بىلەدى. نە ىستەمەك كەرەك؟ پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ ۇستانىمى – وگىزدى دە ولتىرمەي، اربانى دا سىندىرماۋ. بىراق، «ەكى كەمەنىڭ قۇيرىعىن ۇستاعان سۋعا كەتەدى». دەمەك، مەملەكەت باسشىسىنىڭ الدىندا ەڭ ۇلكەن تاڭداۋ تۇر. تاڭداۋ جاساۋدىڭ العاشقى باسپالدىعى – سوچي. ايتپاقشى، سوچيدە جينالعان رەسەي، ۋكراينا، قازاقستان، ارمەنيا، قىرعىزستان جانە تاجىكستان پرەزيدەنتتەرى بىرلەسكەن ۇندەۋ دايىنداپ جاتىر-مىس دەپ جازىپتى antifashist.com دەيتىن سايت. بۇل سايت ءتىپتى ۇندەۋدىڭ بولجامدى ءماتىنىن دە جاريا ەتىپتى:

«ۋكراينادا قالىپتاسقان جاعداي مەن قىرعىزستان، رەسەي، بەلورۋسسياداعى وقيعالارعا وراي; اقش، ەۋروپا جانە ناتو-نىڭ سوۆەت وداعىنان تاۋەلسىزدىك العان مەملەكەتتەردىڭ تۇتاستىعى مەن تاۋەلسىزدىگىن كەپىلدەندىرۋ بويىنشا ءوز مىندەتتەرىن بۇزۋىنا; ۋكراينا جانە سول سەكىلدى وزگە مەملەكەتتەردىڭ ىشكى ىستەرىنە ارالاسىپ، اشىق قىسىم كورسەتىپ، مەملەكەتتىك توڭكەرىس ۇيىمداستىرۋعا ونى قارجىلاندىرۋ جانە تىكەلەي قاتىسۋعا ارەكەتتەنۋىنە بايلانىستى قاۋلى ەتەمىز:

- رەسەي، ۋكراينا جانە بەلورۋسسيا پرەزيدەنتتەرىنىڭ بەلوۆەج پۋششاسىنداعى كەلىسسوزدەر ناتيجەسىندە 1991 جىلى جاساعان ۇسىنىستارى مەن كەلىسىم-شارتتارى كۇشىن جويعان جانە زاڭسىز دەپ تانىپ، ءوز قىزمەتىن توقتاتتى دەپ جاريالاۋ.

 - وسى ۇسىنىستىڭ ءماتىنىن بۇۇ-عا مۇشە بارلىق مەملەكەتتەرگە تانىستىرۋ.

 - بۇل حابارلامانىڭ ءماتىنىن قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن حالىقارالىق ۇيىمدارعا جەتكىزۋ.

 - جالپى مەملەكەتتىك باسقارۋ ورگاندارى مەن قىزمەتتەردى تولىق كولەمدە قالپىنا كەلتىرۋ.

- زاڭنامالىق بازا نەگىزىندە رەسەي فەدەراتسياسى زاڭناماسىن باسشىلىققا الىپ جانە رەسپۋبليكالاردىڭ زاڭنامالارىن جالپى زاڭناماعا سايكەس كەلتىرۋ ءۇشىن كەلىستىرۋ ورگانىن قۇرۋ.

 - جالپى كونستيتۋتسيا رەتىندە مەملەكەتتەر وداعى ىدىراعانعا دەيىن قولدانىستا بولعان كسرو كونستيتۋتسياسىن قابىلداۋ.

 - ۋكرايناداعى وقيعالاردى مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋعا ارەكەتتەنۋ دەپ  باعالاپ، وعان قاتىسقانداردى مەملەكەتتىك توڭكەرىسكە قاتىسقاندار دەپ تانىپ، ولاردىڭ زاڭسىز قۇرىلعان توپتارىن باسۋعا كۇش قولدانىپ، تۇتقىنداپ نەمەسە قارسىلىق كورسەتكەن جاعدايدا قاتىسۋشىلاردى  جازالاپ، كونستيتۋتسيالىق ءتارتىپ ورناتۋ.

 -مەملەكەتتىك توڭكەرىسكە قاتىسقان باسقا مەملەكەتتەردىڭ ازاماتتارىن تاۋەلسىز مەملەكەتكە قارسى اگرەسسيالىق اكت جاساۋشى دەپ تانىپ، تۇتقىنداپ، ەلدەن جەر اۋدارۋ، قارسىلىق بىلدىرسە كوزىن قۇرتۋ.

 - بۇل ءماتىندى ۋكرايناداعى زاڭسىز ارەكەتتەرگە قاتىسۋشىلارعا شۇعىل جەتكىزۋ.

 - رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ۆلاديميروۆيچ ءپۋتيندى مەملەكەت باسشىسى مىندەتىن ۋاقىتشا اتقارۋشى دەپ تاعايىنداۋ.

- وداقتىق مەملەكەت باسشىسىنىڭ سايلاۋى 2014 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنىڭ ەكىنشى جەكسەنبىسىندە وتەدى دەپ بەلگىلەۋ».

 P.S.

مۇنداي ۇندەۋدىڭ جاسالۋ، جاسالماۋىن ۋاقىت كورسەتەدى. ەگەر جاسالعان ۇندەۋگە اتالعان مەملەكەتتەر قوسىلاتىن بولسا، بۇل سول ەلدەردىڭ ساياسي تاۋەلسىزدىكتەرىن ايىرىلۋىنىڭ العىشارتى بولارى ءسوزسىز! قۇداي ساقتاسىن!..

Abai.kz