ساراپشىلار سوڭعى ۋاقىتتا الەمدىك مۇناي نارىعىندا قالىپتاسقان تۇراقسىز جاعدايدى اۋىزعا الا باستادى. وتكەن اپتانىڭ باسىنان بەرى ليۆياداعى بۇۇ قامقورلىعىنداعى ۇلتتىق كەلىسىم ۇكىمەتى مەن فەلدمارشال حافتار قولداعان بۇلىكشى ۇكىمەت اراسىنداعى قاقتىعىس سالدارىنان قارا التىن باعاسى كوتەرىلە باستادى.

تريپوليدەگى ۇكىمەتتىڭ ورتالىق بانك باسشىسىن اۋىستىرۋىنا نارازىلىق بىلدىرە وتىرىپ، حافتار ۇكىمەتى ەلدىڭ شىعىسىندا مۇناي ءوندىرۋدى توقتاتىپ، ونى تاۋلىگىنە 500 مىڭنان استام باررەلگە قىسقارتتى. ناتيجەسىندە ساپاسى جاعىنان ليۆيالىق مۇنايعا جاقىن ازەربايجاندىق «Azeri Light» باررەلى 4 دوللارعا قىمباتتادى.

قازاق ەلىندە ورتا ەسەپپەن العاندا تاۋلىگىنە 250.000 توننادان استام مۇناي وندىرىلەدى. بۇل جاعداي ەل ەكونوميكاسىنا وڭدى ىقپال ەتۋى دە ىقتيمال دەگەن جورامال جوققا شىقتى.

بىراق اپتانىڭ سوڭىنا قاراي نارىقتاعى جاعداي قايتادان وزگەرىپ، اقش پەن قىتايدىڭ جاڭالىقتارىنىڭ، سونداي-اق وپەك+ ەلدەرى جوسپارلانعان مەرزىمنەن بۇرىن ءوندىرۋ كولەمىن ۇلعايتۋى مۇمكىن دەگەن حابارلامالاردىڭ اسەرىنەن سۇرانىس تومەندەي باستادى.

وتكەن جۇما كۇنى «Brent» ماركالى مۇناي باعاسى 2,2 پايىزدان استام ارزاندادى.  «Brent» سورتىنىڭ باعاسى باررەلىنە 77 دوللارعا جاقىندادى.

الدىمەن اقش پەن قىتايدان كەلگەن جاڭالىقتار تۋرالى وقىرماندارىمىزدى تانىس ەتە كەتەيىك:

سوڭعى كورسەتكىشتەرگە سايكەس، قىتاي ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋى بولجانعاننان تومەن بولۋى مۇمكىن، بۇل مۇنايعا سۇرانىستىڭ تومەندەۋىن بىلدىرەدى. ماۋسىم ايىنان باستاپ مۇنايعا دەگەن سۇرانىس سوڭعى بىرنەشە جىلداعى ەڭ تومەنگى ماۋسىمدىق كورسەتكىشتەرگە جەتكەن.

بىراق نارىققا ەداۋىر ىقپالىن وپەك + ەلدەرى قازان ايىنىڭ باسىنان باستاپ، بۇرىن كەلىسىلگەندەي، مۇناي ءوندىرۋدى ارتتىرا باستايدى دەگەن حابار جەلدەي ەسۋدە.

«Bloomberg» اگەنتتىگى كەلىسسوزدەرگە قاتىساتىن دەلەگاتسيالارعا سىلتەمە جاساي وتىرىپ، قازان ايىندا وپەك+ فورماتىنا كىرەتىن سەگىز ەل ءوندىرىستى تاۋلىگىنە 180 مىڭ باررەلگە ۇلعايتاتىنىن حابارلادى. بۇل رەتتە وپەك+ ەلدەرى نارىقتاعى جاعدايدى ەسكەرە وتىرىپ، مۇنداي قادامنان باس تارتا الاتىنىن بىرنەشە رەت اتاپ وتكەن بولاتىن.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەر بولساق، كوپتەگەن تالداۋشىلار مەن ترەيدەرلەر وقيعانىڭ ءدال وسىنداي دامۋىن بۇدان بۇرىن بولجاعان ەدى.

وسىعان بايلانىستى «Reuters» اگەنتتىگى وپەك+ ەلدەرىنىڭ الدىندا ەكى پروبلەما جانە ەكى ىقتيمال شەشىم تۇرعانىن اتاپ ءوتتى. بىراق وپەك+ ەلدەرى بۇرىن كەلىسىلگەندەي، قازان ايىنىڭ باسىنان باستاپ مۇناي ءوندىرۋدى ارتتىرا باستايدى دەگەن حابار نارىققا ايتارلىقتاي اسەر ەتتى دەسەك ارتىق ايتقاندىعىمىز ەمەس.

ءبىرىنشى پروبلەما – مۇنايدى ەكسپورتتاۋشى ەلدەر ۇيىمىن (وپەك) جانە رەسەيدى قوسا العاندا، باسقا وندىرۋشىلەردى بىرىكتىرەتىن توپ مۇشەلەرىنىڭ كوپشىلىگى ءۇشىن شيكى مۇنايدىڭ باعاسى تىم تومەن بولۋىندا.

ەكىنشى ماسەلەنىڭ ءمانىسى – اتالمىش رەسۋرسقا سۇرانىس وپەك-ءتىڭ 2024 جىلى مۇناي ءوندىرۋدىڭ وسۋىنە قاتىستى وپتيميستىك بولجامدارىن ءالى اقتاي الماۋىنان كەلىپ تۋىندايدى.

ءبىرىنشى شەشىم - نارىقتى تاڭ قالدىرۋ جانە ءتورتىنشى توقساندا ءوندىرىستى ۇلعايتۋدان باس تارتۋدان كەلىپ شىعادى.

ەكىنشىسى - جوسپارلانعان ءوندىرىس كولەمىن ۇلعايتۋ، باعانىڭ ودان ءارى تومەندەۋىنە جول بەرۋ جانە ۋاقىت وتە كەلە الەمدىك ەكونوميكانى قولدايتىن نەگىزگى تاۋاردىڭ قۇنىنىڭ نەعۇرلىم تومەن بولۋى اناعۇرلىم سەرپىندى وسۋگە جانە سۇرانىستىڭ ارتۋىنا الىپ كەلەتىنىنە سەنۋشلىكتەن تۋىنداۋدا.

ازىرگە بارلىعى ءبىرىنشى شەشىمنىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرماعانىن كورسەتىپ وتىر. وتكەن اپتادا «Reuters» اگەنتتىگىنە وپەك+ دەرەككوزدەرى حابارلاعانداي، ءۇمىتتى توپ بۇرىنعىسىنشا وندىرىسكە شەكتەۋلەردى جەڭىلدەتۋدى جالعاستىرۋعا نيەتتى.

ال ەۋروپا مەن سولتۇستىك امەريكا ەلدەرىندە ەكونوميكانىڭ ءوسۋ قارقىنىنىڭ باياۋلاۋىنا بايلانىستى ىسكەر توپتار اراسىندا الاڭداۋشىلىق ارتا ءتۇستى.

ايتا كەتەيىك، شىلدەدە قىتايدىڭ شيكى مۇناي يمپورتى تاۋلىگىنە 9,97 ميلليون باررەلگە دەيىن قىسقاردى. بۇل دەگەنىڭىز 2022 جىلعى قىركۇيەكتەن بەرگى ەڭ تومەنگى كۇندىك كورسەتكىش جانە ماۋسىمداعى كورسەتكىشتەن تاۋلىگىنە 11,3 ميلليون باررەل تومەن بولعاندىعىن كورسەتەدى.

2024 جىلدىڭ العاشقى جەتى ايىندا قحر-نىڭ شيكى مۇناي يمپورتى تاۋلىگىنە 10,90 ميلليون باررەلدى قۇرادى. ءدال 2023 جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 2,9 پايىزعا از بولىپ وتىرعان جايى بار. ال بۇل 2024 جىلدىڭ العاشقى جەتى ايىندا قىتايدىڭ مۇناي يمپورتى وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا تاۋلىگىنە شامامەن 320 مىڭ باررەلگە تومەندەگەنىن بىلدىرەدى.

وسى ورايدا بەنگازي ۇكىمەتىنىڭ باقىلاۋىنداعى ليۆياداعى مۇناي كەن ورىندارىندا ءوندىرۋدى ءىشىنارا قالپىنا كەلتىرۋ تۋرالى حابارلار كەلىپ تۇسۋدە.

«Reuters-تەگى» اقپاراتتاندىرىلعان دەرەككوزدەر بويىنشا، ليۆيانىڭ ءۇش ءىرى مۇناي كەن ورنى – «سارير»، «مەسلا» جانە «نافۋرا» - جۇمىسىن قايتا جانداندىراتىنى تۋرالى حابارلايدى. اتالعان كەن ورىندارىنىڭ وپەراتورى «Arabian Gulf Oil Company» كومپانياسى بولىپ تابىلادى دا، ال ولارداعى كۇندەلىكتى ءوندىرۋ كولەمى 120 مىڭ باررەلدى قۇرايدى.

ەگەر جاقىن ارادا بەنگازيدە ۇكىمەت مۇناي ءوندىرۋدى قالىپتى كولەمدە قالپىنا كەلتىرمەسە، وندا وپەك+ ەلدەرى ءوندىرىسىنىڭ ۇلعايۋى ليۆيالىق مۇنايدى الەمدىك نارىققا جەتكىزۋدىڭ قىسقارۋىنىڭ ورنىن تولتىرادى. قازىرگى ۋاقىتتا ەكسپورت توقتاتىلعاندىقتان، مۇناي ليۆيانىڭ ىشكى قاجەتتىلىكتەرىنە كەتەتىنى انىقتالىپ وتىر.

جاقىن ارادا بەنگازيدە ۇكىمەت مۇناي ءوندىرۋدى قالىپتى كولەمدە قالپىنا كەلتىرمەسە، وندا وپەك+ ەلدەرى ءوندىرىسىنىڭ ۇلعايۋى ليۆيالىق مۇنايدى الەمدىك نارىققا جەتكىزۋدىڭ قىسقارۋىن وتەيدى. بۇل باعانىڭ تۇراقتانۋىنا باستاپ الىپ كەلەدى.

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ءدال قازىرگى جاعداي ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلاتىن بولسا، وندا مۇناي باعاسى باررەلىنە تاعى دا 80 دوللاردان اسادى. بۇل باسى بايلاۋلى باسپاقتاي مۇنايعا ەكونوميكاسى بايلانعان قازاق ەلى ءۇشىن پايدالى. ال، وسى الشىداي وڭىنان تۇسكەن ءتۇسىمدى ەل ۇكىمەتى ەكونوميكامىزدىڭ باسقا سالاسىن جانداندىرۋعا جۇمساي الا ما، الماي ما بار ماسەلە سوندا؟..

Abai.kz