بۇگىن الماتىدا شىمكەنتتى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان «ۆودنىە رەسۋرسى ماركەتينگ» جشس باسشىلارى مەن زاڭگەرلەرى ءباسپاسوز جيىنىن وتكىزىپ، شىمكەنت قالالىق اكىمدىگى (اكىم – عابيت سىزدىقبەكوۆ) تاراپىنان «رەيدەرلىك» قىسىم جاسالىپ جاتقانىن ايتتى.

25 جىلدان بەرى جۇمىس جاساپ كەلە جاتقان اتالعان سۋ مەكەمەسى شىمكەنتتەگى 1 ملن-عا جۋىق ادامدى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن مەكەمە. وندا 1 مىڭعا جۋىق ادام جۇمىس جاسايدى ەكەن. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قولىنان «التىن ساپا» سىيلىعىن العان.

سۋرەت ءباسپاسوز جيىنىنان الىندى.

بۋحگالتەرلىك ەسەپ بويىنشا تازا تابىسپەن جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان كاسىپورىن ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانك (ەبرر) ارقىلى 30 ملرد تەڭگە نەسيە جانە جەكە ينۆەستيتسيا ارقىلى 15 ملرد تەڭگە تارتىپ، وسى كۇنگە دەيىن سۋ ۇڭعۋ جانە تاراتۋ نىساندارىنىڭ سانىن 150-گە جەتكىزدى. كەڭەس ۇكىمەتىنەن كەلە جاتقان، ابدەن توزعان وتاندىق قۇرىلىمدى 10 جىل بۇرىن پولشا ەلىنەن قۇرىلعىلار اكەلىپ، 100 مىڭ تەكشە مەترگە مودەرنيزاتسيا جاساعان. قالادا 1900 شاقىرىم سۋ قۇبىر بولسا، سولاردىڭ 110 شاقىرىمىن جاڭالادى جانە سۋ ءسۇزۋ نىساندارىنا ۇلىبريتانيانىڭ زاماناۋي قۇرىلعىلارىن ورناتقان.

شىمكەنتتەگى كاسىپورىن بۇگىندە قازاقستاندا ەلدى ساپالى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋدە ۇلگىلى جانە ۇزدىك مەكەمەنىڭ ءبىرى سانالادى. استانا قالالىق اۋىز سۋ مەكەمەسى «ۆودنىە رەسۋرسى ماركەتينگ» جشس كاسىپورنىن تاجىريبەسىن قولدانىپ كەلەدى جانە اتالمىش كومپانيا وزگە قالالار سەكىلدى مەملەكەتتەن سۋبتسياديا مەملەكەتتىك تاپسىرىس المايدى. كومپانيا قۇرىلعالى بەرى 2023 جىلعا دەيىن مەملەكەتكە 16 ملرد تەڭگە سالىق تولەگەن. بيىل 2,2 ملرد تەڭگەگە جۋىق سالىق تولەمەكشى.

بىزگە قولداۋ كەرەك! اكىم عابيت سىزدىقبەكوۆ بىزگە كەدەرگى جاساماسىن!

سۋرەت ءباسپاسوز جيىنىنان الىندى.

اناربەك ورمان، «ۆودنىە رەسۋرسى ماركەتينگ» جشس باس ديرەكتورى:

– شىمكەنت اكىمدىگى ءبىزدىڭ مەكەمەنى مەملەكەتكە قايتسىن دەيدى. ءبىز ايتامىز: «قايسى زاڭ اياسىندا قايتۋى كەرەك؟»، - دەيمىز. «مىناداي زاڭدى بۇزدىڭدار»، - دەپ اتاپ ايتىپ، كورسەتۋلەرى كەرەك قوي؟! نە بولماسا: «مىنانداي ءبىر كەمشىلىك بار»، - دەسىن. ءتىپتى بولماسا: «مىنانداي ستراتەگيالىق تالاپتىڭ مىنانداي پۋنكتتەرىنە ساي ەمەسسىڭدەر»، - دەسىن. ونى ىشكىم ايتپايدى!

سوندىقتان، عابيت سىزدىقبەكوۆ جەكە بىرەۋدىڭ مۇددەسىن كوزدەپ وتىر دەپ ايىپتاي المايمىن. بىراق، وسىنداي ۇلگىلى مەكەمەنىڭ جۇمىسىن توقتاتۋعا ارەكەتتەر جالعاسىپ جاتىر.

پرەزيدەنتتىڭ دە، اكىمنىڭ دە تىكەلەي مۇددەسى مەن ماقساتى – حالىققا قولايلى جاعداي جاساۋ ەمەس پە؟! ورىسشا ايتقاندا «كومفورتنىي ۋسلوۆيا» دەيدى عوي... ءبىز سونى كۇن دەمەي، ءتۇن دەمەي جاساپ وتىرمىز. ءبىزدىڭ قىزمەتىمىز وتە جوعارى دەڭگەيدە. ءبىر قازاقستان ەمەس، تمد، كەرەك بولسا ەۋروپالىق ۇلگىلى مەكەمەمىز.

ءبىز شىمكەنتتى اۋىز سۋمەن قامتىپ وتىرمىز. وسىعان دەيىن ەشقانداي پروبلەما بولعان جوق. بىراق، 5-6 ايدان بەرى تەكسەرىستەن كوز اشپاي كەلەمىز.

ءبىز شىمكەنتتە 1 ميلليونعا جۋىق حالىققا جوعارى دەڭگەيدە قىزمەت كورسەتىپ جاتىرمىز. ساپالى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ، پايدالانىلعان سۋلاردى تاسىمالداپ، ونى تازارتۋ قوندىرعىسىنان شىعارىپ، تابيعي قايتارۋ جونىندەگى ءبىزدىڭ جۇمىسىمىز بارلىق كورسەتكىش جاعىنان جوعارى دەڭگەيدە.

سويتە تۇرا، كەيىنگى كەزدە نەبىر سىلتاۋلارمەن ورىنسىز تەكسەرۋلەر كوپ. كەيبىر باق: «شىمكەنتتە سۋ باعاسى قىمباتتادى»، - دەپ دابىل قاعادى. شىمكەنتتە ءتاريفتى بەكىتەتىن ءبىزدىڭ كاسىپورىن ەمەس قوي؟ ول ءتاريفتى بەكتەتىن مونوپوليانى رەتتەۋ دەپارتامەنتى، اكىمشىلىك. باعانى بەكىتەتىن سولاردىڭ وزدەرى.

ءبىزدىڭ اكىمشىلىك استانا مەن الماتىعا قاراپ، ءتاريفتى رەتتەۋى كەرەك. قالالىق بيۋدجەت قارجى ءبولىپ، ەسكىرگەن قۇبىرلاردى بيۋدجەت ەسەبىنەن اۋىستىرۋى ءتيىس.

اكىمشىلىك بىزگە قايتا جاردەم بەرسىن. ءبىز بيزنەسىمىزدى العا قاراي  جالعاستىرايىق. ءبىز جىلىنا 2 ملرد تەڭگە سالىقتى بيۋدجەتكە قۇيىپ وتىرعان مەكەمەمىز. مىڭ ادام بىزدە جۇمىس جاساپ، وتباسى، بالا-شاعاسىن اسىراپ وتىر.  بىزگە قولداۋ كەرەك، بىزگە كەدەرگى جاساماسىن دەپ وتىنەم!

بىزگە قاتىستى ءجون-جوسىقسىز تەكسەرىستەر قاشان توقتايدى؟

سۋرەت ءباسپاسوز جيىنىنان الىندى.

يرينا كازارينوۆا، «ۆودنىە رەسۋرسى ماركەتينگ» جشس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى:

– ءبىزدىڭ باسىمىزعا تۇسكەن جاعدايدى ايتپاس بۇرىن، جالپى ەلىمىزدە سۋمەن جابدىقتاۋ ماسەلەسى قاي دەڭگەيدە دەگەن ماسەلەگە از توقتالىپ وتكەن ءجون. ەلىمىزدەگى اۋىز سۋ قۇبىرلارىنىڭ جەلىسى ابدەن ەسكىرگەنى، كەيبىر ايماقتاردا قۇبىرلاردىڭ 70 پايىزعا جۋىعى توزىپ بىتكەنىن پرەزيدەنتتىڭ ءوزى ايتتى.

قۇبىرلاردىڭ ەسكىرۋى دەگەن نە – بۇل تازا اۋىز سۋ المايمىز دەگەن ءسوز! ال قۇبىرلاردى جاڭارتۋ ءۇشىن وراسان زور قاراجات كەرەك. قاراپايىم عانا اريفمەتيكا: 5 جىلدا ەسكى توزعان قۇبىرلاردىڭ ەڭ بولماعاندا 50 پايىزدىڭ دەڭگەيگە جەتكىزۋ ءۇشىن قىرۋار قاراجات كەرەك. ول اقشانى قايدان الامىز؟!

پرەزيدەنت «تاريف – ينۆەستيتسيا ەسەبىنەن» دەگەن باعدارلاما قابىلداۋ تۋرالى ايتادى. قازىردىڭ وزىندە ەلىمىزدىڭ بىرقاتار وڭىرىندە ديففەرەنتسيالانعان تاريف ءوسىپ جاتىر. سونىڭ ىشىندە الماتىدا تاريف قىمباتتاۋدا. ونسىز تاعى بولمايدى. بۇل بۇگىنگى كۇننىڭ شىندىعى.

ەۋروپالىق قاۋتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى سەكىلدى قارجى ينستيتۋتتارىمەن جۇمىس جاساۋ كەرەك. قازىر بارلىق ايماق وسى پروتسەسستەر تۋرالى ايتىپ جاتىر. اۆتوماتيزاتسيا جاساۋ كەرەك، تسيفرلاندىرۋ كەرەك، سۋدىڭ ەسەبىن جاساۋ كەرەك. ال ءبىزدىڭ مەكەمە وسىنىڭ بارلىعىن ءوزىمىز جاساپ وتىرمىز!

جۇمىستى اۆتوماتتاندىردىق. سۋدىڭ ەسەبىن جاسادىق. بارلىعىن تسيفرلاندىردىق. ءبىزدىڭ وسىنداي جۇيەلى جۇمىسىمىزعا قاراماستان، كەنەت تەكسەرىستەن-تەكسەرىپ جاسالىپ جاتىر. 5 ايدان بەرى سالىقتى دا، قارجىنى دا، باسقاسىن دا ءجون-جوسىقسىز تەكسەرىپ جاتىر.

ارينە ءبىز بۇل تەكسەرىستەردىڭ بارلىعىن اكىم عابيت سىزدىقبەكوۆتىڭ تاراپىنان جاسالىپ جاتقان قىسىم دەپ ەسەپتەيمىز. باسقا نە ويلاۋىمىز كەرەك؟ قايتا-قايتا تەكسەرىس ۇيىمداستىرىپ، 3 مارتە سوتقا بەرىپ، 3 مارتە ءوز تالاپ-ارىزدارىن قايتارىپ الىپ وتىر.

اكىمدىك ءبىزدىڭ مەكەمەمىزدى تارتىپ الا ما دەپ قورقامىز!

سۋرەت ءباسپاسوز جيىنىنان الىندى.

ساعاتبەك جۇمان، ادۆوكات:

– مەملەكەتتىك ورگاندار تاراپىنان، انىقتاپ ايتقاندا شىمكەنت قالالىق اكىمدىگىنىڭ ەنەرگەتيكا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ باسقارىماسى ءبىزدىڭ مەكەمەنىڭ مۇلكىن مەملەكەتتىك مەنشىگىنە قايتارۋ جونىندە 3 رەت تالاپ-ارىز بەرىپ، ازاماتتىق ءىس قوزعاعان بولاتىن. ول ىستەر بويىنشا قازىرگى كەزدە بارلىق تالاپ-ارىزدار قاراۋسىز قالدىرىلىپ وتىر. تالاپ-ارىزداى قاراۋسىز قالدىرۋ تۋرالى تالاكەردىڭ ءوزى سوتقا ارىز تۇسىرگەن. بىراق بۇل ماسەلە كوپ ايدان ءبىرى قارالدى. ءبىز جاقتان دا، ولار جاقتان دا كوپتەگەن تالاپتار بەرىلدى. ءبىر جاقتان قارسى پىكىرلەر ايتىلدى. اقىرىندا وسىنداي ۇيعارىم شىعارلىپ، سوتتىڭ تالابى قاراۋسىز قالدىرىلدى.

قازىرگى تاڭدا سوت پروتسەسى توقتاپ تۇر. بىراق زاڭ بويىنشا بىلاي: ازاماتتىق ءىستى قاراۋسىز قالدىرۋ دەگەن ءسوز – ولارعا قايدان تالاپ-ارىز بەرۋگە ەش شەكتەمەيدى. قازىرگى ۋاقىتتا تاپ سونداي تالاپ-ارىزدى ولار سوتقا قايتادان بەرسە، ءبىز وندا قايتادان سوتقا قاتىسۋعا ءماجبۇر بولامىز.

ولاردىڭ نەگىزگى تالابى – ءبىزدىڭ مەنشىگىمىزدەگى مۇلىكتى مەملەكەتتىڭ مەنشىگىنە قايتارۋ. ولار: «جەكەشەلەندىرۋ كەزىندە زاڭ بۇزۋشىلىقتار بولعان»، - دەپ ايتادى. بىراق وزدەرىڭىزگە بەلگىلى جەكەشەلەندىرۋ زاڭى بويىنشا، ونىڭ جەتىستىرۋ مەرەزىمى دەگەن بولادى. بۇل 1996-97 جىلى جەكەشەلەندىرىلگەن مۇلىك. ول بويىنشا التى ايدىڭ ىشىندە عانا تالاپ ارىز بەرۋگە قۇقىلى بولاتىن. وسى زاڭ تالابىن تالاپكەرمەن ورەسكەل بۇزىپ وتىر. ءبىزدىڭ ويىمىزشا ولاردىڭ تالاپ-ارىز بەرۋگە ەشقانداي نەگىزى جوق.

سوتتىڭ بارلىعى وسى بيىل بولدى. تالاپ-ارىزدىڭ بارلىعى بيىل بەرىلدى. ءبارى بىرنەن كەيىن ءبىرى بەرىلدى. سوڭعىسى وسىدان ەكى اپتا بۇرىن قاراۋسىز قالدىرىلدى.

قازىرگى كەزدە ءبىزدىڭ مەكەمەدە ەكى مەملەكەتتىك مەكەمەنىڭ تەكسەرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ولاردىڭ جۇرگەندەرىنە 5 اي بولدى. بىرەۋى كىرىستەر دەپارتامەنتتى - سالىق بويىنشا، ەكىنشىسى مەملەكەتتىك اۋديت باسقارماسى.

بۇلار بەس ايدان بەرى تەكسەرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىر. ەشقانداي قورىتىندىسىن ءالى ايتقان جوق. بىزگە بەرمەيدى. بۇل نە دەگەن شەكتەۋسىز تەكسەرۋ?.. بۇل تەكسەرۋدىڭ دە ءبىر سەبەبى بولۋ كەرەك قوي. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، «تىرناق استىنان كىر ىزدەپ»، بىزگە كۇيە جاعىپ، قايتادان ءبىر قۇيتىرقىلىق ۇيىمداستىرىپ، ءبىزدىڭ مەكەمەمىزدى الىپ قويا ما دەپ قاۋىپتەنەمىز...

بۇل جەكە كامپانيا. جەكە كامپانيانى قايتا-قايتا تەكسەرىپ جاتىر، جۇمىس ىستەۋگە كەدەرگى كەلتىرۋدە. بىزدە نە شارۋاسى بار ەكەنى تۇسىنىكسىز جاعداي.

رەداكتسيادان: Abai.kz ەركىن اقپارات الاڭى. مۇندا وي جارىستىرىپ، پىكىر تالاستىرۋعا قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتى قۇقىلى. ماقالادا اتى اتالعان جەكەلەگەن تۇلعالار جاۋاپ بەرەمىن دەسە، پورتال بەتىندە جاريالايتىن بولامىز!

Abai.kz