قازاق بولىپ تۋىپ، قازاقشا تاربيەلەنىپ، قازاقىلىقتىڭ مۇراسىنا يەلىك ەتىپ، سونى دارىپتەپ، قورعاپ، اسقاقتاتىپ ءوتۋ — قازاقىلىقتىڭ بەلگىسى.

جەكەگە كەلگەن ساۋال:

- قازاقتار مۇسىلمانبىز دەيدى، ءبىز سوندا قازاق ەمەسپىز با؟ مۇسىلمان دەپ ايتپاساق، قازاق بولماي قالامىز با ەكەن؟

جاۋاپ:

تاريحتا بولعان سوعىستار كوبىنە «قۇدايلار سوعىسى» بولدى. جەڭىلگەندەردىڭ قۇدايى جويىلاتىن، جەڭگەندەردىڭ قۇدايى داۋلەت قۇرايتىن.

يسلامنىڭ جاۋلاۋ سوعىستارى بىرنەشە عاسىرعا سوزىلدى. سودان يسلام حاليفاتتارى پايدا بولدى. يسلام حاليفاتىندا مۇسىلمان ەمەستەر ءوز ءدىنىن ۇستانۋ ءۇشىن سالىق تولەيتىن. سودان مۇسىلمان بولۋ پايدالى بولعان. ءوز دىنىنەن باس تارتىپ، يسلامدى قابىلداعاندار قازىناعا تۇسەتىن سالىقتى ازايتاتىن. سودان ولاردى اراپتار  شەتتەتىپ، كەمسىتىپ «ماۆالي» (ماۋلا - جەكەشە ءتۇرى) - دەپ اتايتىن.

سودان تۇركىلەرگە يسلامدى اكەلگەندەر وزدەرىن ماۋلا دەگەن كەمسىتۋدەن ارىلتقىسى كەلىپ، وزدەرىن  قوجا اتاپ، تۇركىلەرگە قوجايىن بولعىسى كەلدى.

بۇگىنگى اراپتار دەپ جۇرگەندەرىمىز ءوزىنىڭ ۇلتتىق ءداستۇرى، ءتىلى، ەرەكشەلىكتەرىنەن باس تارتقاندار. تالاي عاسىر ءوتىپ كەتكەن سوڭ ولار شىن اراپقا اينالدى، ۇيتكەنى تامىرلارىن جوعالتىپ العاندار. يسلام ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەردى ناسيحاتتاۋعا تيىم سالعان.

يسلام حاليفاتىندا «مۇسىلمانسىڭ با؟» دەگەن ساۋالدى عانا قويىپ، ادام مۇسىلمان ەمەس ەكەنىن انىقتاي الاتىن. مۇسىلمان بولسا ونىڭ قۇقىن شاريعات قورعايدى، ونىڭ مۇددەسىنە اللا جاق.

بۇگىن الەم ءار ءتۇرلى مەملەكەتتەرگە بولىنگەن. ءار مەملەكەت ءوزىنىڭ شەكاراسىندا، ءوزىنىڭ قارجىسىن، ءوزىنىڭ اسكەرىن، زاڭدارىن قۇرايدى. ءار ادام ءبىرىنشى مەملەكەتتىڭ ازاماتى.

ال ءدىن - ول جەكە باستىڭ ءىسى. ءدىني پارتيا قۇرۋعا تيىم سالىنعان. ولاي بولسا ءدىننىڭ ەشقانداي كۇشى جوق. سوندىقتان ادامدارعا وزدەرىنە مۇسىلمانمىن، شامانمىن، پايعامبارمىن - دەي بەرۋىنە بولادى. ول ادامنىڭ جەكە تاڭداۋى.

مۇسىلمان بولۋ  - ءبىر فۋتبول توبىنىڭ جانكۇيەرلەرى بولۋ مەن تەڭ.

قازاق بولۋ - تەرەڭ قازاق تاريحىنا، داستۇرىنە، تىلىنە، عۇرپىنا، سالتتارىنا،  ونەرىنە، اڭىزدارىنا، بارشا رۋحاني قۇندىلىقتارىنا مۇراگەر بولا الاتىن ادامدار.

مۇسىلمان بولا سالۋ وڭاي، قازاق بولۋ وڭاي ەمەس.

قازاق بولىپ تۋىپ، قازاقشا تاربيەلەنىپ، قازاقىلىقتىڭ مۇراسىنا يەلىك ەتىپ، سونى دارىپتەپ، قورعاپ، اسقاقتاتىپ ءوتۋ كەرەك ومىردەن.

سول سياقتى ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىن ساقتاپ قالعان ەلدەر رۇحى باي، تامىرلارى تەرەڭ، بولاشاعى زور ەلدەر!

ايگۇل قوقاي

Abai.kz