مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «Ana tili» گازەتىنە «ماقساتىم – ەكونوميكانى جانە ەگەمەندىكتى نىعايتۋ» اتتى سۇحباتى جاريالاندى. ءبىز بۇگىن اتالعان ماقالاعا قاتىستى ساراپشىلار پىكىرىن ۇسىنعاندى ءجون سانادىق.
بەلسەندى سىرتقى ساياسات – ەلدىڭ تۇراقتى دامۋى جولىندا
سۋرەت: kisi.kz سايتىنان الىندى.
بەكجان سادىقوۆ، قر پرەزيدەنتى جانىنداعى قسزي, ەۋروپا جانە امەريكالىق زەرتەتۋلەر ءبولىمىنىڭ باسشىسى:
– «Ana tili» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ جىل قورىتىندىسىن شىعارىپ، قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قۇرىلىس ستراتەگياسىنىڭ نەگىزىندە جاتقان نەگىزگى قاعيداتتاردى اتاپ ءوتتى. قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتى ۇلتتىق ستراتەگيادا نەگىزگى ورىندى الادى، ول ەلدىڭ گەوساياسي مۇددەلەرىن، ايماقتا جانە جالپى الەمدە بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى ساقتاۋعا دەگەن ۇمتىلىسىن دا كورسەتەدى.
جىلدام وزگەرمەلى حالىقارالىق تارتىپتە قازاقستان بىرقاتار ەلدەرمەن جانە حالىقارالىق ۇيىمدارمەن ءتيىمدى سەرىكتەستىك ورناتۋعا ۇمتىلىپ، تەڭگەرىمدى، پراگماتيكالىق جانە كوپۆەكتورلى سىرتقى ساياساتتى جالعاستىرۋدا.
قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ ماڭىزدى قاعيداتتارىنىڭ ءبىرى – كوپۆەكتورلىلىق، بۇل رەسەي، قىتاي، اقش، ەۋروپالىق وداق جانە باسقالار سياقتى ءارتۇرلى جاھاندىق ويىنشىلاردىڭ مۇددەلەرى اراسىنداعى تەڭگەرىمدى تابۋعا، تاۋەكەلدەردى بارىنشا ازايتۋعا جانە پايدانى بارىنشا ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىزدىڭ ستراتەگيالىق ارىپتەستەرىمىزبەن قارىم-قاتىناستى تەرەڭدەتۋ – تۇراقتىلىقتىڭ كەپىلى.
قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق مۇددەسى – ايماقتى تۇراقتاندىرۋ، ەكونوميكالىق بايلانىس پەن قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ. قازاقستان ءتۇرلى پلاتفورمالار ارقىلى ايماقتىق ىنتىماقتاستىق يدەيالارىن بەلسەندى تۇردە العا جىلجىتۋدا.
سىرتقى ساياسات پەن تۇراقتى دامۋ ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە ەكولوگيالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋعا باعىتتالعان ستراتەگيالار ارقىلى ءوزارا بايلانىستى، بۇل ىشكى جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون.
تۇراقتى دامۋعا ۇمتىلاتىن ەلدەر وسى سالالارداعى ۇزاق مەرزىمدى ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن سىرتقى ساياساتىنىڭ ءارتۇرلى اسپەكتىلەرىن بىرىكتىرەدى. بۇل جاعىنان قازاقستان دا تىس قالعان جوق.
ەكولوگيا، كليماتتىڭ وزگەرۋى، ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىك جانە تسيفرلىق ترانسفورماتسيا ماسەلەلەرى ماڭىزدى سالا بولىپ قالا بەرەدى.
قازاقستان ورتا دەرجاۆا جانە پراگماتيكالىق سىرتقى ساياساتى بار مەملەكەت رەتىندە تۇراقتى دامۋعا مۇددەلى جانە حالىقارالىق ۇيىمدار اياسىندا سەرىكتەستەرمەن بەلسەندى ىنتىماقتاسادى، سونداي-اق كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەسۋگە، بيوارتۇرلىلىكتى ساقتاۋعا، ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە قول جەتكىزۋگە باعىتتالعان ت.ب. جاھاندىق باستامالارعا قاتىسادى.
قازاقستاننىڭ حالىقارالىق الاڭدارعا اتسالىسۋى ەلگە سۋ رەسۋرستارى، ەكولوگيا جانە كوشى-قونعا قاتىستى ماسەلەلەردى شەشۋگە، سونداي-اق وڭىرلىك قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ءبىزدىڭ كوپۆەكتورلى سىرتقى ساياساتىمىزدىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى تۇسى مەن پايداسى – تازا تەحنولوگيالاردى پايدالانۋعا، جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن دامىتۋعا جانە ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان جوبالارعا شەتەلدىك ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ. بۇل ينۆەستيتسيالار تۇراقتى ەكونوميكاعا كوشۋدى جەدەلدەتۋگە كومەكتەسەدى.
حالىقارالىق ارەناداعى پراگماتيكالىق ارەكەتتەردىڭ ارقاسىندا ەلىمىز 15,7 ميلليارد اقش دوللارىن تارتا الدى، بۇل سولتۇستىك جانە ورتالىق ازيا ايماعىنداعى ەڭ جاقسى ناتيجە بولدى. وسىلايشا، ءبىزدىڭ ەلىمىز ءوزىنىڭ سىرتقى ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدا قالىپتاسقان كوزقاراستى ۇستانا وتىرىپ، ورنىقتى دامۋعا تىكەلەي اسەر ەتەتىن ساياسي تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋدى جالعاستىرۋدا.
مەملەكەت باسشىسى ق.ك. توقاەۆتىڭ سۇحباتىنداعى تۇركى ۆەكتورى
سۋرەت: kisi.kz سايتىنان الىندى.
باۋىرجان اۋكەن،قر پرەزيدەنتى جانىنداعى قسزي ازيالىق زەرتتەۋلەر ءبولىمىنىڭ اعا ساراپشىسى:
– قازاقستان 2024 جىلى تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنداعى (تمۇ) ءوز توراعالىعىن ءساتتى اياقتادى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «Ana tili» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا تۇركى الەمىمەن ىنتىماقتاستىقتىڭ ەرەكشە ماڭىزدىلىعىنا توقتالۋى كەزدەيسوق ەمەس. بۇل سۇحباتتا قازاقستاننىڭ تمۇ اياسىنداعى بەلسەندىلىگى مەن تۇركى ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋعا قوسقان ۇلەسى كەڭىنەن تالقىلاندى. اتاپ ايتقاندا، اۋقىمدى جوبالار مەن 80-نەن استام ءىس-شارا ۇيىمداستىرىلعاندىعىنا باسا نازار اۋدارىلدى.
پرەزيدەنت 2021 جىلى كۇللى تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى بولىپ جاريالانعان كونە تۇركىستان قالاسىنىڭ تاريحي رولىنە ەرەكشە ءمان بەردى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، تۇركىستاننىڭ قايتا جاندانۋى تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگىن نىعايتۋعا زور ۇلەس قوسۋدا.
سونىمەن قاتار، استانادا وتكىزىلگەن V دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى تۇركى حالىقتارىنىڭ باي مادەني مۇراسىن ناسيحاتتاۋدا ەرەكشە ورىن العاندىعى اتاپ ءوتىلدى. بۇل شارا تۇركى مادەنيەتى مەن ءداستۇرىن الەمگە تانىتىپ قانا قويماي، قاتىسۋشى ەلدەر اراسىنداعى مادەني-گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتە ءتۇستى.
سوڭعى ونجىلدىقتا تمۇ اياسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستار دا ايتارلىقتاي نىعايدى. پرەزيدەنت 2023 جىلى ۇيىمعا مۇشە ەلدەردىڭ ءوزارا اينالىمى 45 ملرد دولل. اسقانىن اتاپ ءوتتى. بۇل كورسەتكىش ينتەگراتسيانىڭ جوعارى دەڭگەيىن جانە ءوزارا ءتيىمدى قارىم-قاتىناستاردىڭ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانىن دالەلدەيدى.
تمۇ شەڭبەرىندەگى ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزدى اسپەكتىلەرىنىڭ ءبىرى – ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعىتىن دامىتۋ. بۇل جوبا قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن ارتتىرۋدا، ترانزيتتىك مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋدە جانە حالىقارالىق ينۆەستيتسيالاردى تارتۋدا شەشۋشى ءرول اتقارۋدا.
قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ سۇحباتىندا اتالعان تمۇ اياسىنداعى سەرىكتەستىك قازاقستاننىڭ كوپۆەكتورلى سىرتقى ساياساتىنىڭ اجىراماس بولىگى ەكەنىن ايقىن اڭعارتادى. تۇركى الەمىمەن ىنتىماقتاستىق – ەلدىڭ رۋحاني، مادەني جانە ەكونوميكالىق دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن ستراتەگيالىق باعىتتاردىڭ ءبىرى.
Abai.kz
