بالقاش - ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىنان ورىن تەپكەن تۇيىق كول. اۋماعى جونىنەن كاسپي, ارال تەڭىزدەرىنەن كەيىنگى ءۇشىنشى ورىنداعى سۋ ايدىنى الماتى, جامبىل, قاراعاندى وبلىستارىنىڭ شەگىندە جاتىر. تەڭىز دەڭگەيىنەن 360 م بيىكتىكتە جاتقان كولدىڭ اۋدانى قۇبىلمالى:17-22 مىڭ شارشى شاقىرىم، ۇزىندىعى 600 شاقىرىمنان استام، ەنى شىعىس بولىگىندە 9-19 ش، باتىس بولىگىندە 74 ش-عا جەتەدى. ورتاشا تەرەڭدىگى 6 م، ەڭ تەرەڭ جەرى 26 م. كوپتەگەن شىعاناق، قويناۋلارى بولعانىمەن، ارالدارى از (باسارال, تاسارال). بالقاشتا بالىقتىڭ 20-دان استام ءتۇرى بار، مۇنىڭ 6 ءتۇرى ەجەلدەن كولدىڭ وزىندە وسكەن بالىقتار (ىلە، بالقاش كوكباسى، بالقاش الابۇعاسى, ت.ب.), ءبارى جاقسى دەگەنىمەن، قىتايدان باستاۋىن الاتىن ىلە وزەنىنىڭ سۋى جىل سايىن  ازايىپ كەلە جاتقاندىعى قاۋىپ بۇلتىن قويۋلاتا تۇسەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە ورتاشا تەرەڭدىگى التى-اق مەتر بالقاش كولىنىڭ تارتىلىپ، تۇبىندەگى تۇزدىڭ اۋاعا ۇشۋىنا، ءسويتىپ جاقىندا ورنالاسقان تاۋ مۇزدىقتارىنىڭ ەرۋىنە جانە كولدىڭ اينالاسىندا مەكەندەيتىن حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىن بولادى.