«قۇلىمبەتوۆتىڭ بالالارىن بولمەڭدەر!» «تەكە ساقال» كالينيننىڭ بۇل بۇيرىعى گازەتكە دە باسىلىپتى...
ادام بالاسى جارىق دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن بەينەت كورەتىنى زاڭدىلىق قوي. دەگەنمەن، كوزىن تىرناپ اشقاننان «حالىق جاۋىنىڭ» پەرزەنتى اتانىپ، كورىنگەننەن كوز الارتۋ مەن جەكىگەن ءسوز ەستۋ ارقىلى قانشاما جىل قاسىرەت جاسىن توگۋدەن ارتىق مەحنات بار ما ەكەن؟ ءيا، 1937 جىلدارى ەلىنە ادال قىزمەت اتقارعان ارىستاي ازاماتتاردى ۇستاپ، جازىقسىزدان جازىقسىز «حالىق جاۋى» دەگەن جالعان ايىپپەن اتىپ تاستاعان ارداقتىلارىمىزدىڭ ارتىندا قالعان ۇرپاقتارى كۇنى كەشەگە دەيىن وسىنداي اۋىر ازاپ شەكتى. Cونداي تاعدىر يەسى كورنەكتى قوعام قايراتكەرى، حالقىمىزدىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆتىڭ ۇرپاقتارى. ول كىسىنىڭ كىندىگىنەن وربىگەن اقتورە، كابيرا، بوستان، ورىنشا، بولات سىندى بالالارىنىڭ ىشىنەن ءبىز ورىنشا جانە كابيرا اپالارىمىزبەن تىلدەسە الدىق. ءوز وتباسىنىڭ، ياعني قۇلىمبەتوۆتەر اۋلەتىنىڭ باسىنان كەشكەن ءومىر تاريحىن باياندايتىن «تاعدىر» اتتى كىتاپ جازعان ورىنشا اپامىز اكەسى جايلى اڭگىمەنى بىلايشا باستادى:
ادام بالاسى جارىق دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن بەينەت كورەتىنى زاڭدىلىق قوي. دەگەنمەن، كوزىن تىرناپ اشقاننان «حالىق جاۋىنىڭ» پەرزەنتى اتانىپ، كورىنگەننەن كوز الارتۋ مەن جەكىگەن ءسوز ەستۋ ارقىلى قانشاما جىل قاسىرەت جاسىن توگۋدەن ارتىق مەحنات بار ما ەكەن؟ ءيا، 1937 جىلدارى ەلىنە ادال قىزمەت اتقارعان ارىستاي ازاماتتاردى ۇستاپ، جازىقسىزدان جازىقسىز «حالىق جاۋى» دەگەن جالعان ايىپپەن اتىپ تاستاعان ارداقتىلارىمىزدىڭ ارتىندا قالعان ۇرپاقتارى كۇنى كەشەگە دەيىن وسىنداي اۋىر ازاپ شەكتى. Cونداي تاعدىر يەسى كورنەكتى قوعام قايراتكەرى، حالقىمىزدىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆتىڭ ۇرپاقتارى. ول كىسىنىڭ كىندىگىنەن وربىگەن اقتورە، كابيرا، بوستان، ورىنشا، بولات سىندى بالالارىنىڭ ىشىنەن ءبىز ورىنشا جانە كابيرا اپالارىمىزبەن تىلدەسە الدىق. ءوز وتباسىنىڭ، ياعني قۇلىمبەتوۆتەر اۋلەتىنىڭ باسىنان كەشكەن ءومىر تاريحىن باياندايتىن «تاعدىر» اتتى كىتاپ جازعان ورىنشا اپامىز اكەسى جايلى اڭگىمەنى بىلايشا باستادى:
«كارلاگ-تى سالۋعا قارسى بولعان ەدى...»
- مەنىڭ اكەم جايلى نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن كوپ ايتىلا بەرمەيدى. نەگىزىنەن ەڭ العاش اتىلعان وسى مەنىڭ اكەم باستاعان ون توعىز كوميسسار ەكەنىن تاريحتى وقىعانداردىڭ بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس. اقتوبە وبلىسى ىرعىز اۋدانىنىڭ ساسىقكول اۋىلىندا 1891 جىلى 18 ناۋرىزدا دۇنيەگە كەلگەن ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆ ىرعىزداعى ىبىراي التىنسارين اشقان ورىس-قازاق ۋچيليششەسىن ءبىتىرىپ، اقتوبەدەگى پەداگوگيكالىق ينستيتۋتتا جوعارى ءبىلىم العان. نەگىزى ءوزىنىڭ ماماندىعى ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ وقىتۋشىسى. 1912-18 جىلدار ارالىعىندا وسى ءوزىنىڭ ماماندىعى بويىنشا تورعاي مەن ىرعىزدا مۇعالىمدىك قىزمەت اتقارعان. ال، كەڭەس ۇكىمەتى ورناعاننان كەيىن 1918 جىلدان باستاپ ول كىسى سونداعى رەۆكومنىڭ مۇشەسى بولدى. ىرعىزدا اۋداندىق پارتيا كوميتەتى قۇرىلعاندا سونىڭ حاتشىسى بولدى. سولاي ءوز ەڭبەگىمەن بىرتىندەپ كوتەرىلىپ 1922 جىلى اقتوبەدە وبلىستىق وقۋ ءبولىمىن باسقارعان. سول تۇستا قازاق بالالارى تولىقتاي ساۋاتتانۋى ءۇشىن كوپتەگەن مەكتەپتەر اشۋعا ۇيىتقى بولعان. 1922 جىلدان 1925 جىلعا دەيىن اقمولا گۋبەرنياسىنىڭ توراعاسى قىزمەتىن اتقاردى. ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆتىڭ كوپ قىرى وسى قىزمەتتى اتقارعان تۇسىندا بەلگىلى بولادى. ماسەلەن از ۋاقىت ىشىندە پەتروپاۆل قالاسىنداعى كونسەرۆى زاۋىتىن، ريددەردى، ت.ب قالپىنا كەلتىرەدى. سونداي ۇيىمداستىرۋشىلىق، ىسكەرلىك قابىلەتىمەن كوزگە تۇسكەن ونى 1925 جىلى باسشىلىق سول كەزدەگى ەلىمىزدىڭ استاناسى قىزىلورداعا شاقىرتىپ الىپ حالىق شارۋاشىلىعى ورتالىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى ەتىپ تاعايىندايدى.
سول كەزدە ەمبىدە مۇناي ونەركاسىبىن كەڭەيتىپ، قۋاتىن ارتتىرىپ، مۇناي ايىرۋ زاۋىتىن سالدىرۋ كەرەك بولادى. ءبىزدىڭ التىن كەنىمىزدى ماسكەۋ الىپ قويعان عوي، سونى قايتارۋ جونىندە ماسەلەنى قوزعاعان وسى ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆ ەدى.
1931 جىلى كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ باسشىلارى قاراعاندىدا كارلاگ-تى، سونداي-اق الجير-ءدى سالامىز دەگەندە، ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆ «جەرىمىزدى لاگەرگە اينالدىرمايمىز» دەپ وعان قارسى شىققان.
1926 جىلدان 1935 جىلعا دەيىن ول كىسى حالىق كوميسسارلار كەڭەسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى، ونىمەن قوسا ساۋدا ءمينيسترى قىزمەتتەرىن اتقارعان. ءوزى 1937 جىلدىڭ 2 تامىزىندا ۇستالسا، وعان دەيىن ورتالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ بيۋرو مۇشەسى بولدى.
ول كىسى پارتيا قىزمەتىن اتقارعانمەن، سونىڭ بارلىعىن قازاق ءۇشىن، ۇلتىنىڭ جاقسى ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن جاسادى. ماسەلەن ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولىپ تۇرعانىندا قازاقستان اۆتونوميالى رەسپۋبليكادان وداقتاس رەسپۋبليكاعا اينالدى. قازاق ەلى ءوزىنىڭ جەكە كونستيتۋتسياسىن قابىلدادى. سونىڭ بارلىعىنىڭ باسشىلىعىندا ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆ تۇردى ەمەس پە؟ كەيدە ىزا بولاسىڭ، باسقا بىرەۋلەردى ايتىپ جاتادى، ال ناعىز جۇمىس ىستەگەن ادامدى ايتپاي كەتەدى.
«ۇيگە 14 جەتىم بالانى ەرتىپ كەلگەن...»
ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆتىڭ ۇلتى ءۇشىن اتقارعان قىزمەتىن قالىڭ ەلى ارينە، بىلەدى. ەڭبەك جولىن ءوزى دۇنيەگە كەلگەن اقتوبە وڭىرىندە ۇلاعاتتى ۇستازدىقتان باستاپ، 1937 جىلى ۇستالىپ كەتكەنشە قازاق ورتالىق اتقارۋ كوميەتەتىنىڭ توراعالىق قىزمەتكە دەيىن كوتەرىلگەن تۇلعا رەتىندە حالقىنىڭ تاريحىنان ورىن العان بولسا، پەرزەنتتەرىنىڭ ەسىندە اكە بەينەسى قالاي ساقتالىپتى؟ بۇل سۇراعىمىزعا كابيرا ۇزاقبايقىزى بىلايشا جاۋاپ بەردى:
- اكەمنىڭ ءتۇر-تۇلعاسى ءالى كۇنگە كوز الدىمدا. الىپ دەنەلى، كەڭ يىقتى، اياعىن اقىرىن باسىپ، جايمەن عانا سويلەيتىن، قىسىق كوزدى، قارا تورى كىسى ەدى. ەرنىنىڭ ۇستىندە كىشكەنە عانا قياق مۇرتى بولاتىن. ۇيدە ۇنەمى قازاقى تاقيا مەن شاپان كيىپ جۇرەتىن. اتامنىڭ مەن ءبىر اڭعارعان قاسيەتى كوپشىل ەدى. ولاي دەيتىنىم، كەڭسەگە بارىپ جولىعا الماعان بىرەۋلەر بالاسىنىڭ وقۋىمەن، بىرەۋلەر شاعىنىپ، ايتەۋىر ۇيدەن كىسى ارىلمايتىن.
1932 جىلدىڭ جازى بولاتىن. ءبىر كۇنى تىسقا شىقسام، قاقپا سىرتىندا الدەكىم قۇلاپ جاتىر ەكەن. قاسىندا 12-13 جاستار شاماسىنداعى قىز بالا جىلاپ وتىر. قاستارىنا بارسام الگى قۇلاپ جاتقان شال «ۇزاقباي، ۇزاقباي» دەپ ىڭىرسىدى. ۇيگە جۇگىرىپ كىرىپ اجەمە ايتىپ ەم، ول كىسى شىعىپ «وي، بايعۇس، مىناۋ قايروللا عوي، تاتەڭدى شاقىر» دەدى. جولمۇرات تاتەم الگى كىسىنى ۇيگە كىرگىزىپ جاتقىزدى. سوڭىنان ءبىلدىم، جاڭاعى كىسىلەر قىزىلوردادا بىزبەن كورشى تۇرعان ەكەن. سودان وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر سول تۇستا اشارشىلىق باستالدى ەمەس پە؟ اقساقالدىڭ كەمپىرى قايتىس بولىپ، كۇن كورىس قيىنداپ كەتكەن سوڭ، ءبىزدىڭ اكەمىزدى دەمەۋ كورىپ جولعا شىققان بەتتەرى ەكەن. اكەم اۋلاداعى ءۇيدى اقتاتىپ، قىزى ءزايتۋنا ەكەۋىن سول ۇيگە كىرگىزدى، جۇمىسقا تۇرعىزدى. بىراق قايروللا اۋىرىپ قايتىس بولدى دا، قىزىن ۇزاتقانعا دەيىن ءبىز اسىرادىق. ءبىر بۇل عانا ەمەس، اكەم 1933-34 جىلدارى قاراقالپاقستانعا بارعان ساپارىندا 14 جەتىم بالانى ۇيگە الىپ كەلىپ، مونشاعا ءتۇسىرىپ، ەكى-ءۇش ايدىڭ كولەمىندە ولاردىڭ ءبىرىن ينتەرناتقا بەرسە، ءبىرازىن جۇمىسقا ورنالاستىرىپ، اياقتاندىرىپ جىبەردى.
«مەنىڭ جانىم ولاردان ارداقتى ەمەس..»
- شەشەم ءايىش قۇلىمبەتوۆا كارلاگ-تا ون جىل قوي باققان. بىراق ول جاقتا كورگەندەرى جونىنەن ءبىر اۋىز بىردەڭە ايتقان ەمەس. سەبەبى قاماۋدان شىعاردا ەشكىمگە ەشتەڭە ايتپاۋعا ۋادە بەرىپ قويعان عوي، - دەپ ساباقتادى اڭگىمەسىن ورىنشا اپاي، - تەمىربەك جۇرگەنوۆتىڭ جارى دامەش جۇرگەنوۆانىڭ اۋزىنان ەستىگەنىم: «ۇزەكەڭدەردى اتاتىن كۇنى مەن ۇيدە وتىر ەدىم، ءبىر جاقىنىم كەلدى دە «ەرتەڭ گازەتتى الىپ قۇلاپ قالىپ جۇرمەڭىز. سەبەبى ەرتەڭ ۇزەكەڭ باستاعان ون توعىز ادام اتىلاتىندىعى جونىندەگى قاۋلى گازەتكە باسىلادى. سونى سىزگە ەسكەرتكەلى كەلدىم» دەدى. «ويباي، ەشكىم سەنى بۇل ماڭنان كورمەي تۇرعاندا تەزىرەك كەت» دەدىم. ول كەتە بەرە، ايتقانىمداي جەندەتتەر كەلدى-داعى مەنى ۇستاپ الىپ كەتتى. بارسام، ون توعىز كوميسساردىڭ ايەلدەرى تۇگەل ەكەن. بارلىعىن سىز كامەرانىڭ ەدەنىنە جايعاستىرىپتى. مەنى دە سولارعا اپارىپ قوستى. ءبىرازدان كەيىن ءايىش جەڭگەي كەلدى. الگى جەر تار، وتىراتىن دا ورىن جوق. سوسىن مەن باسقالارعا «تىزەلەرىڭدى تاعى دا قىسىڭقىراڭدار» دەپ جەڭگەيدى قاسىما شاقىرىپ الدىم. سودان كەيىن ەستىگەن اڭگىمەمدى قاسىمداعىلارعا سىبىرلاپ قانا «ەرتەڭ ءبىزدىڭ جولداستارىمىز اتىلادى ەكەن» دەپ ەم، ايەلدەر كۇڭىرەنىپ كەتتى. داۋسىمىزدى ەستىگەن كۇزەتشى جەندەتتەر ايعايلاپ، تىتپەن قول جۇمساۋعا دەيىن باردى. سوسىن ءبىز تىنشىدىق».
دامەش اپانىڭ ءوزى كارلاگ-تا مەيىربيكە بولىپتى. ايەلدەر اۋىر جۇمىستان ءبىر ۋاق تىنىعىپ السىن دەپ، كەزەگىمەن بيۋللەتەن جازىپ بەرەدى ەكەن. سوندا ايەلدەردىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ شەشەمىز ءايىش: «ۇزەكەڭدەر دە اتىلىپ كەتتى عوي. مەنىڭ جانىم ولاردان ارداقتى ەمەس» دەپ، بىردە-ءبىر مارتە بيۋللەتەن الماپتى. سول مىقتى ءتوزىمىنىڭ، شىدامدىلىعىنىڭ ارقاسىندا شىعار، ون جىل وتىرعاننان كەيىن 1947 جىلى امان-ساۋ ورتامىزعا ورالدى. ۇلكەن اعامىز بوستاننىڭ قولىندا تاشكەنتتە تۇردى، بىراق سوڭىندا مەنىڭ قولىمنان اقتىق ساپارعا اتتاندى. قازىر كەڭسايدا جاتىر.
كۇنى كەشە عانا ماقتانىشپەن كوشەگە ءىلىپ قويعان ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆتىڭ سۋرەتى ۇستالعان كۇنى-اق مىج-مىجى شىعىپ كوشەدە جاتادى. اكە بەينەسىنىڭ نەگە اياق استىندا جاتقانىن بالا كوڭىل جەتە تۇسىنبەسە دە، ءبىر جاماندىقتىڭ بولعانىن ىشتەي سەزەدى. ءسويتىپ سۋرەتتى جەردەن كوتەرىپ جىلاپ تۇرعان بەس جاسار ورىنشانى قىزىل جاعالىلىر اياماي قويىپ قالادى. ۇزاقبايدىڭ بالالارى ءۇشىن تاعدىردىڭ تاياعى مىنە وسى تۇستان باستالىپ ەدى. اكەلەرى اتىلىپ، انالارى كارلاگ-تا ايداۋدا جۇرگەندە، توز-توزى شىققان ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆتىڭ بالالارىنىڭ ءبىرازى جەتىمدەر ۇيىندە، ءبىرازى اۋىلدا اعايىنداردىڭ قولىندا ءجۇردى. جەتىم بالالار ۇيىندە جۇرگەننىڭ وزىندە ءۇش بالانى ءبىر-بىرىنەن ايىرعىسى كەلەدى. سوندا ولار ءبىر كەزدەرى ۇيلەرىنە كەلىپ جۇرگەن كالينينگە تەلەگرامما سالادى. ول كىسى دە ادامگەرشىلىك تانىتىپ، «قۇلىمبەتوۆتىڭ بالالارىن بولمەڭدەر» دەپ ءبىر اۋىز بۇيرىق جىبەرەدى. ول بۇيرىق گازەتكە جاريالانادى دا، سول ارقىلى جولمۇرات بالالاردى تاۋىپ الادى. ول ەل ىشىندە اركىمدەردى ۇستاپ اكەتىپ جاتقان تۇستا اپاسى زىليقانى الىپ، قاراقالپاقستانعا كەتكەن ەدى. مويناق دەگەن جەرىنەن قونىس تەۋىپ، ءبىراز ەستەرىن جيعان سوڭ، قۇلىمبەتوۆتەر اۋلەتىن جيناۋعا كىرىسەدى. جەتىمدەر ۇيىنە ءوتىپ كەتكەن بوستان، مارات، كابيرانى، اۋىلدا ءار اعايىننىڭ قولىندا جۇرگەن بالالاردى ءوز قولىنا الدى. سول كەزدە ۇلى وتان سوعىسى باستالدى. باسقا ەلدە جۇرسە دە «حالىق جاۋىنىڭ ءىنىسى» دەگەن اتتان ارىلا الماعان جولمۇرات «ۇزاقباي-اۋ، ءوزىڭ جۇماققا باردىڭ دا، نەگە بىزدەردى توزاققا تاستاپ كەتتىڭ؟ كىمگە، نەگە جاۋ بولدىڭ؟ سەنبەيمىز ءبىز وعان» دەپ جىلاپ وتىراتىن كورىنەدى. سودان نە ولەيىن، نە الگىندەي اتتان ارىلىپ كەلەيىن دەپ، سوعىسقا بارۋعا ارىز تاستايدى. وندا دا ون رەت الماي، ارىزىن كەرى قايتارىپ، اقىرى ون بىرىنشىسىندە عانا قابىلدانادى.
- اسكەرگە كەتەتىن كۇنى جولمۇرات اعام بارلىعىمىزدىڭ تۋ تۋرالى كۋالىك، ت.ب قۇجاتتارىمىزدى تۇگەل جيناپ الىپ، قۇمعا ورتەدى. سوندا مەتىركەم وتقا ورانىپ بارا جاتقاندا تۋرا ءوزىمنىڭ جانىم جانىپ بارا جاتقانداي بولدى. اعام ءوزى كورگەن قيىندىقتى ءبىز كورمەسىن، «حالىق جاۋىنىڭ بالالارى» دەگەن اتى الداعى ومىرلەرىندە اياقتارىنان شالماسىن دەپ سولاي ەتكەنىن ايتىپ، بىزدەن كەشىرىم سۇرادى. ءسويتىپ تەگىمىزدى ارعى اتالارىمىزدان الىپ، قارابالينا بولىپ شىعا كەلدىك. ال، جولمۇرات بولسا مايداننان قايتىپ ورالعان جوق، - دەپ ورىنشا اپاي ءبىر ۋاق ۇندەمەي قالدى.
وسىلاي قۇجاتتاردى تەگىس ورتەگەنمەن، ۇزاقبايدىڭ بالالارىن ءۇش ءارىپ قايدا بارسا دا اڭدىماي قالعان جوق. وقۋ ءبىتىرىپ، جۇمىسقا ورنالاسقاندا دا ورىنشا قارابالينانىڭ ساباق بەرەتىن وقۋ ورنى باسشىسىنا جوعارعى جاقتان قوڭىراۋ شالىپ، «نەگە حالىق جاۋىنىڭ بالاسىن تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى ەتىپ الاسىڭ؟ بالالارىمىزدىڭ بارلىعىن جاۋ قىلىپ جىبەرمەي مە؟» دەگەنىن تەلەفونشى قىزمەتىندە ىستەگەن اپكەسى اقتورە ءوز قۇلاعىمەن ەستيدى. سودان ورىنشاعا قۋعىنداپ جاتسا، قورىقپاۋىن ەسكەرتەدى.
«انامىزدى العاش تانىماي قالدىق...
ۇزاق ۋاقىت اكە-شەشەسىنسىز جەتىمدىك كورگەن ۇزاقبايدىڭ بالالارى ءۇشىن ايداۋدا جۇرگەن انالارى اقتالىپ شىققاندا، باقىتتىڭ بەتى بەرى قاراعانداي بولدى. تاشكەنتتە ۇلكەن بالاسى بوستاننىڭ قولىنا كەلگەن ءايىشتى كورۋگە بۇل جاقتان قىزدارى ورىنشا، اقتورەلەر، كابيرانىڭ قىزدارىن ەرتىپ جولعا شىعادى. «ويپىر-اي، ول كىسى قانداي بولىپ كەتتى ەكەن؟ ءبىزدى تانىر ما ەكەن؟» دەگەن تولعانىس ءاربىرىنىڭ كوڭىل تۇكپىرىنە ەنىپ، مازا تاپتىرماي بارادى.
- پويىز اقىرىن جىلجىپ توقتايتىن ساتىندە تەرەزەدەن سىرتقا كوز تاستاعان اقتورە اپامىز: «انە، تۇر» دەگەن جاققا قاراساق، باسىنا جاۋلىق سالعان، قازاقى قامزول كيگەن، بۇرىنعى ءبىزدىڭ انامىزعا مۇلدەم ۇقسامايتىن باسقا بىرەۋدى كوردىك، - دەپ جالعادى اڭگىمەسىن ورىنشا اپاي، - ول كىسى جاس شاعىندا وتە سانمەن كيىنەتىن. ناعىز زيالى، قازىرگى تىلمەن ايتقاندا ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايەلى بولدى عوي. ءبىزدىڭ كوز الدىمىزدا دا سول سانقوي بەينەدە قالعان ەدى. سوسىن با، ءايىشتىڭ قازاقى كيىمدەگى ءتۇرىن كورىپ، تانىماي، توسىرقاپ قالعانىمىز. انامىزدىڭ ءوزى ءبىز پويىزدان تۇسە بەرە قۇشاعىن جايا ۇمتىلدى. سول جەردە جىلاپ، كورىسىپ، ۋ-شۋ بولدىق تا قالدىق. سوسىن اربامەن اۋىلعا كەتتىك. «اينالايىندار، سەندەردى دە كورەتىن كۇن بار ەكەن عوي» دەپ اللاعا ريزاشىلىق ءبىلدىرىپ كوز جاسىن بۇلاپ الدى. بىراق، لاگەردە نە ىستەگەنى، نەندەي ازاپ شەككەنىنەن ءبىر اۋىز ءتىس جارمادى. سودان وسى الماتىدا تاتاركا دەگەن جەردەن ءۇي الىپ، ءبارىمىز باس قوستىق. كوپ ۇزاماي اكەمىزدىڭ اقتالعاندىعى جونىندە شەشىم دە شىقتى.
دۇنيەدە عالىمنىڭ حاتى ولمەيتىن بولسا، جاقسىنىڭ اتى ولمەيدى. ۇلتى ءۇشىن ۇلان-عايىر ەڭبەك سىڭىرگەن ۇزاقباي قۇلىمبەتوۆتىڭ اتىنا الماتى مەن اقتوبەدە كوشە اتتارى بەرىلگەن. جۇزجىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا ىرعىزداعى ساسىقكول ەلدى مەكەنىن، مەكتەپتىڭ اتىن، تاعى ءبىر كوشەنىڭ اتىن بەرگەن ەكەن. بىراق، سونىڭ بارلىعى قاعاز جۇزىندە تۋرالانباعان، زاڭسىز دەپ، بۇگىندە مەكتەپتەن دە، اۋداننان دا ول كىسىنىڭ اتىن الىپ تاستاپتى. وعان اراشا ءتۇسىپ وتىرعان نە ءبىر ءمۇيىزى قاراعايداي باسشى، نە زيالىلاردىڭ ءبىرى جوق. اكەنىڭ جوعىن جوقتاپ، مۇراسىن تۇگەندەيتىن بالالارىنىڭ دا بۇگىندە شاشتارىنا اق، بەتتەرىنە ءاجىم تۇسكەن. تەك بار ۇمىتتەرى كەيىنگى جاستاردا. ولاي بولسا، ۇلىلىقتى ۇعىنىپ، ۇلتىن-جۇرتىن سۇيگەن ۇلىقتاردىڭ ءۇمىتىن ۇرلەپ جاعۋ بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ موينىنا سىن.
ماريام ءابساتتار.